________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
રૂટ નોંધ અને ચર્ચા.
૧૩૩
શરીર શક્તિ વધારનાર, આત્મોન્નતિ કરનાર, માનસિક શક્તિ વિકસાવનાર બ્રહાચર્ય જેટલો વખત–જેટલા દિવસ પળાય તેટલું ઉત્તમ છે, બ્રહ્મચર્યના ગુણે પ્રસિદ્ધ છે. બીજા અવસરે મેહદશામાં લીનતાને લીધે ન પાળી શકાય તે પણ પર્યુષણના આઠ દિવસમાં તો અવશ્ય સ્ત્રી–પુરૂષ ઉભયે બ્રહ્મચર્ય પાળવું, મન-વચનકાયાની વિશુદ્ધિથી આઠ દિવસ સુધી પણ તે પાળતાં ઉચ્ચ દશાની વાનકી અને નુભવાય છે, કેમે ક્રમે ઉત્તમ નીસરણીએ ચઢવાને આ પાયે છે અને આ ભવ પરભવ બનેમાં હિતાવહ છે. તેથી આઠ દિવસ તે શુદ્ધ ભાવથી બ્રહ્મચર્ય અને વશ્ય પાળવું.
ગુણીના ગુણ ગાતાં, વીરની પૂજા કરતાં તેવા ગુણો પ્રાપ્ત થઈ શકે છે. તેથી જ દિવસમાં સવાર-સાંજ દેવદર્શન અને પ્રભુપૂજા અવશ્ય કરવાનું શાસ્ત્રકારે ફર આવે છે. આ કાર્ય તે હમેશા બની શકે તેવું છે. પર્યુષણ પર્વમાં આ કાર્ય વિશેષ ભાવથી–વિશેષ સાધને મેળવીને શાંતિથી કરવું તે અત્રે કહેવાનો તાત્પર્ય છે. પ્રભુપૂજામાં શાંતિ રાખવી, “લે દેવ ચેખા ને મૂક મારે છેડે” તેવી ટેવ પ. ડતી મૂકવી, શાંતિથી–ધીરજથી સ્વ ઉપકરણે વડે પૂજા કરવી તેજ સમજવાનું છે. વળી દ્રવ્યપૂજા સાથે વિશેષ ઉતિ કરનાર, ભાવની વૃદ્ધિ કરાવનાર ભાવપૂજા અવશ્ય કરવી-સ્થિર ચિત્તે કરવી. દરેક ક્રિયા શાંતિથી–ધીરજથી કરતાં તેનું ઈસિત ફળ મળી શકે છે. દ્રવ્યપૂજા તે ભાવપૂજાના નિમિત્તભૂત છે. ભાવપૂજાની વૃદ્ધિ માટે છે. દ્રવ્યપૂજામાંજ વિશેષ સમય ગાળી ભાવપૂજા શિઘ્રતાથી પતાવી દેવી, અગર કરવી જ નહિ તે અયુક્ત છે. કાર્યની સાધના માટે કારણનો આદર કરી કાર્યને પડતું મૂકવા જેવું છે. ભાવપૂજા વખતે મનની પણ કસોટી કરવી. તે કેવું સ્થિર રહી શકે છે, કેટલે સ્થળે ભટકે છે, કેવા કેવા વિચારે તે કરે છે તેને પણ સાથે ખ્યાલ કરવાથી શરીરની-વાચાની ક્રિયા કઈ ચાલે છે અને મન શું કાર્ય કરે છે તેને અનુભવ થાય છે. મનની એકતા વગર ઢેથી બેલાતાં સ્તવનાદિ બહુ સ્વ૫ ફળ આપે છે. આવી બાબતોનો વિચાર કરી પરોપકારી પૂર્વ પુરૂષે જે જે ઉત્તમ સાધનાઓ હમેશને માટે કરવાની બતાવી ગયા હોય તે તે બાબતે પર્યુષણ જેવા દિલમાં તો અવરય સેવવી-આદરણી, ધીરજથી–ખંતથી તે અમલમાં મૂકવી તે દરેક સુજ્ઞનું કાય છે. તેની ઉપર જ ભાવી ઉન્નતિને આધાર છે.
જીવદયા પળાવવી તે પણ એક પર્યુષણનાં મુખ્ય કર્તમાંહેનું કર્તવ્ય છે. આ જીવદયા નિમિત્ત ઘણે સ્થળે કસાઈખાનેથી જાનવર છેડાવવામાં આવે છે, પાછીમારોને આઠ દિવસ સુધી કબજામાં રાખી માછલીઓ મારતાં બંધ રાખવામાં
For Private And Personal Use Only
