________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ફાગાફા, આઇલ પેન્ટીગા-કો નાસ્તો વગેરે યાર કરાવે છે કે શું તે છે ? એક દમડીની કિંમતને કાગળનો કકડો-કરન્સી નોટ-હજાર કે લાખ રૂપિયાની કિંમતને અંકાઈ લોક સર્વત્ર તે કબુલ રાખે છે તેનું શું કારણ? અમુક વસ્તુ કપેલી વસ્તુને અધ્યારોપ તે વસ્તુને કલિપત વસ્તુ રૂપજ બનાવી મુકે છે તે હ!કત સર્વ કઈ જાણે છે. મર્તિપૂજા વિષયક સવિસ્તર વિવેચન ચાર અસ્થાનેજ ગણશે, તે બાબતમાં એક સ્વતંત્ર લેખ લખવાની જરૂર છે.
જિદ્રપૂજાના જુદી જુદી અપેક્ષાએ અનેક ભેદ પાડવા માં આવેલા છે. મુખ્ય તાએ દ્રવ્યપૂજા અને ભાવપૂજા એમ બે ભેદ પાડેલા છે. શ્રીમાન હરિદ્રસૂરી મહારાજ સ્વરચિત અષ્ટકમાં પ્રરૂપે છે કે પ્રષિાની વાત રા, ઘસાધન બંબિત્તિ: || ચાધિક પ્રતિક્રિયા તુટવા, વિધા જુવો કે ધર્મ સાધનની રીતિ અધિકારી પર જુદી જુદી જણાવેલી છે. ગૃહને દ્રવ્ય અને ભાવ બંને પ્રજા માટે અધિકાર રી ગણેલ છે, ત્યારે સાધુને માત્ર ભાવપૂજા માટેજ અધિકારી જણાવેલ છે. સાધુને દ્રવ્યપૂજાની અપેક્ષા રહેતી નથી. ઉચ્ચ સ્થિતિએ ગેલ પ્રાણીને સામાન્ય લાભદાયક વસ્તુ કંઈ કામની નથી. સાતમા ધોરણનો અભ્યાસ કરનારને પહેલાથી છઠ્ઠા ધોરણસુધી અભ્યાસક્રમ બીન જરૂરી છે, તેવી જ રીતે રાવર્ગમાં પ્રવેશ કરેલા પ્રાણીને માત્ર ગ્રહસ્થાચિત ધર્મકાર્ય બીન જરૂરી છે. દ્રવ્યપૂજા જ્યારે સામાન્ય રીતે સ્વપર્યતનું ફળ આપનારી છે ત્યારે ભાવપૂજા મેક્ષપર્યતનું ફળ દેનારી છે. મલિનારંગી ગ્રહસ્થાને માટે કાવ્યપ્રજા એટલાજ હેતુથી આવશ્યક ગણવામાં આવી છે કે તે ભાવપૂજાની હેતુ-નિમિત્તરૂપ છે. પ્રધાનતાએ મુખ્યતા તે ભાવપૂજાની જ ગણવાની છે. સાધુઓ હમેશાં ભાવપૂજાના પ્રદેશમાંજ વિચસ્તા હેનાથી-ભાવપૂજારૂપ કાર્ય સાધ્ય કરેલ હોવાથી, દ્રવ્યપૂજારૂપ કારણની તેમને ભાવપૂજારૂપ કાર્યનિષ્પત્તિ માટે આવશ્યક્તા રહેતી નથી. આ જોતાં ગ્રહરને જે દ્રવ્યપૂજા ભાવ પૂજામાં પ્રવેશ પમાં ડતી નથી તે દ્રવ્યપૂજા પૂરતી ફળદાયી થતી નથી. ઉત્તમ ઉત્તમ દ્રવ્યો મેળવીને પૂજા કરનારા ભાવિકજને જ્યાંસુધી સ્થિર ચિત્તથી ભાવપૂજામાં તહીનતા પાણી શકતા નથી ત્યાંસુધી એકડાજ ઘુંટયા કરે છે. બાળ અભ્યાસીઓને પ્રથમ એકડાજ ૬ ટવા ની જરૂર છે ખરી, પરંતુ કમે કરીને સાથે સાથે આગળ વધવાની જરૂર પણ સન કોઈ સ્વિકારશે. આવી રીતના સંજોગો વચ્ચે દ્રવ્યપૂજાથી પશુ કેવળ વિમુખ રહેનારાઓની સ્થિતિ તો તદન દયા ખાવા જેવી જ છે.
આ દુષમકાળમાં પ્રાણીઓની આયુષ્ય સ્થિતિ પ્રથમના સમયના મનુષ્યની સાથે સરખાવતાં ઘણીજ અ૯પકાલીન છે, અને એકડા ઘુંટવાનો કાળ- પૂજામાં
For Private And Personal Use Only
