________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૧૮
યુવાનને ગ્રાહ્ય સન્માર્ગ વાવસ્થામાં ઇવો બહુ સતેજ હોય છે. અને તેવા વખતમાં તેની ઉપર દબાણ રાખવું જેટલું મુશ્કેલી ભરેલું છે તેટલુ જ ઉપયોગી અને લાભકારક છે. યુવા નોએ સુખ ભોગવવું જોઈએ, અને દરેક ઇંદ્રિયને આનંદ આપવો જોઈએ. તેમ કહેવાય છે, પણ સુખનો ઉપભોગ કરતાં બહુજ સાવધ રહેવું જોઇએ ઇંદ્રિય એવા સ્વભાવવાળી છે કે જેને ડુંક મળવાથી તૃપ્તિ થતી નથી, અને વધારેની ઈચ્છા થાય છે, માટે તે છાયજન્ય સુખમાં અંકુશ સખવો જ જોઈએ; ટેડ કહે છે કે “ જે તમારે તમારી નીચ સ્થીતિ અગતિ-કાયમ રાખવી હોય, અને શાંતિ, મહત્તા અને ઉપગિરનો ચિરકાળ નાશ કરે હોય તે તમારી વાસનાઓને તમારે સ્વછંદે વૃદ્ધિ પામવા દેતી અને મનોવિકારની અાગ્ય માગણીઓ સ્વીકારવી: અને આવું કરીને તમે નકી માનજે કે તમે એક એવો રસ્તો ગ્રહણ કર્યો છે. કે જેમાં તમારો નાશજ થવાન.” આવા વિદ્વાન પુરૂષ પણ જેને માટે આ વું કહે છે, તે ઈદય પર અંકુશ કેવો ઉપયોગી હશે? આસપાસ જોશું તો માલમ પડશે કે. જે જે મનુષ્યો ઇદિની અયોગ્ય માગણીઓ સ્વીકારે છે, ને તેના ઉપર અંકુશ રાખતા નથી તે જરૂર દુઃખી જ થયા છે અને થાય છે. માટે દરેક યુવાનને ઈદ્રિય નિગ્રહ બહુજ ઉપયોગી અને ગ્રાહ્ય છે.
( ૪ ) કરકસર-( Economy of money પિતાથી અથવા તે વડીલોથી ઉપાર્જન કરાયેલી દોલતને યોગ્ય ઉપય. ગ કરવો તે કરકસર કહેવાય છે; 5 વખતે યોગ્ય વ્યય કરેજ જોઇએ, પણ અયોગ્ય વખતે જરૂર ન હોય તો પણ, શીસ્યરીને માટે અથવા વૃથા આબરૂ મેળવવા માટે જે ખોટે ખર્ચ કરે તે ઉડાઉપણું અને પોતાને માટે અચવા સગા સંબંધીઓને ખાતર ખર્ચ કરવાની આવશ્યકતા હોય તે પણ ન કરવો તે કંજુસાઇ, અને આ બંનેને નહિ ગૃહણ કરી યોગ્ય ખર્ચ કરે તે કરકસર કહેવાય છે. યુવાવસ્થામાં દલિત ઉપાર્જન કરવાના ઘણા સાધને મળે છે; તેથી તે વખતે મેગ્યાોગ્ય ખર્ચ તરફ ધ્યાન નહિ આપવાથી આવક કરતાં ખર્ચ વધી પડે છે, જેથી પછીની અંદગીમાં દુ:ખી થાનો વખત આવે છે; અને તેવીજ કંગાળ હાલતમાં અંતે આયુષ્યનો ક્ષય થાય છે. વળી યુવાવસ્થામાં પડેલી ઉડાવવાની ટેવ વૃદ્ધાવસ્થામાં પણ જતી નથી. અને તેથી કદાચ કરજ પણ કરવું પડે છે. જેથી મરતી વખત પિતાના પુત્રોને કાંઈ પણ દ્રવ્ય વારસામાં આપી જવાને બદલે દેવાદાર સ્થીતિમાં મુકી જાય છે, અને તે બિચારાની જીંદગી બધી નિરસ થઈ જાય છે; આવી રીતે ઉડાઉ મારા પિતાની જાતને તથા સગા સંબંધીઓને દુ:ખમાં દોરી જાય છે. કંજુસ જીવે ત્યાં સુધી પોતે વાપરી શકતો નથી, બીજાને વાપરવા દેતો નથી, અને છેવટે પૈસા-પૈસા” કરતો મરણ પામે
For Private And Personal Use Only
