Hridaykamp

Author(s): Muktivallabhvijay
Publisher: Pragna Prabodh Parivar

Page 4

હૃદયકંપ
ખરાબ સોબતે ચડી ગયેલા દીકરાને સજ્જન પિતા એક ખૂણામાં પ્રેમથી સમજાવે છે : બેટા, એ તારો જીગરજાન દોસ્ત બહારથી તો ખૂબ સારો લાગે છે, ડાહી ડાહી વાતો કરે છે, સારું વર્તન કરે છે. પણ, તું ખૂબ ભોળો છે. તે તારો મિત્ર અંદરથી કેટલો ખરાબ છે તેની તને ખબર નથી. તે જુગારી છે, બીડી, સિગારેટ અને દારુ પીનારો છે, અનેક વ્યસનો અને કુટેવોમાં ફસાયેલો છે. એનો સંગ તને પણ બરબાદ કરી નાંખશે. તને તેના ભયંકર ભીતરી સ્વરૂપની કાંઈ ખબર નથી અને માત્ર તેનો બાહ્ય આડંબર જોઈને તેનાથી આકર્ષાયો છે. પણ, તેની દોસ્તી બિલકુલ કરવા જેવી નથી.
પિતાશ્રીની આ વાત સાંભળીને મિત્રના ભીતરી ગંદા સ્વરુપનો પુત્રને પહેલી વાર ખ્યાલ આવે છે. તે ખાનદાન દીકરો તે ખરાબ મિત્રનો સંગ છોડે છે, દોસ્તી તોડે છે અને બરબાદીના દરવાજાને બંધ કરીને તાળું મારે છે. આ જ રીતે એક કૃપાળુ પિતાની અદાથી જ્ઞાની ભગવંતો અનિત્ય, અશરણ વગેરે બાર ભાવનાઓ દ્વારા આ જીવડાને સમજાવે છે: “જીવ, તું સમજ. અનાદિકાળથી આ સંસારની જડ પદાર્થોની તે દોસ્તી અને પ્રીતિ બાંધી છે તેનું ભયંકર ભીતરી સ્વરૂપ તું ઓળખી લે. તે જડ પદાર્થોની બાહ્ય ઝાકઝમાળ જોઈને તું તેમની સાથે દોસ્તી કરવા લલચાયો
પણ તે પદાર્થોની આંતરિક ભયાનકતાને તું પહેચાની લે. તે પદાર્થો વિનાશી છે, વિશ્વાસઘાતી છે, તારી બૂરી વલે કરી નાંખનારા છે.”
જ્ઞાનીઓની આ સોનેરી શિખામણનો આ નાનકડા પુસ્તકમાં થોડોક અવતાર કર્યો છે. અશરણ નામની બીજી વૈરાગ્યજનક ભાવનાને આ પુસ્તકમાં શબ્દસ્થ કરી છે. પૂર્વે પ્રકાશિત થયેલા અનિત્ય-ભાવના પરનાં ‘નિસર્ગનું મહાસંગીત’ નામનાં પુસ્તકને પણ આ પુસ્તકમાં સાથે જોડી દીધું છે. અશરણ ભાવનાથી હૃદયને ભાવિત કરીને સહ કોઈ ‘પરમ’નાં શરણે પહોંચે અને અનિત્ય ભાવનાથી હૃદયને ભાવિત કરીને ‘નિત્ય’ ભણી દોટ મૂકે એ જ અંતરની અભ્યર્થના.
આચાર્ય મુક્તિવલ્લભસૂરિ