Divyadeep 1970 Varsh 07 Ank 06

Author(s): Chitrabhanu
Publisher: Chandulal T Shah

Page 3

[ગતાંકથી ચાલુ] માષ્ટક (૪)
જ્ઞાનસાર *
સિક ંદરે પૂછ્યું: કયું રાજ્ય ? કેનું રાજ્ય ? વજીરે કહ્યું: એ મૃત્યુનું રાજ્ય છે. આ જન્મની પેલી પાર મૃત્યુને ત્યાં એ ચાલી ગયે છે, જ્યાં આપતું, અમારું, કેાઈનુ ચાલતુ નથી. ત્યારે સિકદરને ખ્યાલ આવ્યેા: હું બધાયને વિજય કરી શકું છું પણ મૃત્યુને વિજય કરી શકતા નથી. બધા ઉપર મારું સામ્રાજ્ય ચાલે છે પણ મારા પર મૃત્યુનું સામ્રાજ્ય ચાલે છે.
મૃત્યુ કહે છે કે ચાલ, ત્યારે દુનિયામાં કેઈ એને રેાકી શકવા સમર્થ નથી.
તમે કહે કે ફોજદાર મારા ઢેસ્ત છે, Commissioner મારા ઓળખીતા છે, બહુ સારી વાત. જેલમાં જવાનું હોય, પેાલીસ ચેાકીના લેકઅપમાં રહેવાનું હેાય તે ત્યાંથી કદાચ છેડાવી પણ દે. વાત ખરાખર છે. એવા ધંધા કર્યા હાય તેા એ જ કામ લાગે ને ? પશુ મૃત્યુને ત્યાં જવાનુ થાય ત્યારે ન ાજદાર કામ લાગે, કે ન કમીશનર કામ લાગે, કાઇ કામ ન લાગે. એ વખતે બધી જ એળખાણ નકામી.
એક એળખાણુ, કામ લાગે. અરિહંતની તમે કહેા: અરિહ ંતમ્ શરણમ્ પવજજામિ.
ભલા માણસ ! જે એળખાણ છેલ્લે કામ લાગવાની છે એને આખી જિંદગી તું યાદ પણ નહિ કરે ? જેનું નામ છેલ્લે લેવાનુ છે એને તું કોઇ દિવસ સ્મૃતિમાં પણ નહિં આણે ? જેના આશરેા તારે છેલ્લે લેવાના છે એમાં તું ઠરીશ પણ નહિ ?
જવાના સમય આવશે ત્યારે ઘરના લેાકેા ભેગા થઇને કહેશે: બાપા, પૈસામાં જીવ રાખશે
નહિ. પણ બાપા તા માથું ધૂણાવે. બાપાને સંભળાય એછું એટલે દીકરા આવીને કાનમાં જોરથી કહે: બાપા, પૈસામાં જીવ રાખશે નહિ.
પણ બાપા શું કરે ? એ જીવ પૈસામાંથી કેવી રીતે કાઢે? આખી જિંદગી જીવ જેમાં ચાંટયા હાય તે હવે છેલ્લી ઘડીએ કયાંથી નીકળે? ખરી વાત એ છે કે પુદ્દગળની આકિતને લીધે છેલ્લે પણ પૈસામાં જ રુચિ જાગે, વગર કીધે જ જીવ એમાં ઠરી જાય.
મન પરભાવમાં છે. પરભાવમાંથી મુકત થવા સ્વભાવનું ચિંતન કરવાનું છે.
હવે, એમ જ વિચાર કરવા કે હું પરભાવનેા કર્તા નથી. ધનના, ઘરના, વૈભવને, દુકાનનેા, એફિસના કે મેટામાં મેાટી ફેકટરીના “હું કાઇનેા કર્તા નથી, હું તે માત્ર દૃષ્ટા છું. પુણ્યના ઉદય હતા એટલે વધવા માંડયુ, પાપના ઉદય આવ્યા એટલે પડવા માંડયું. પુણ્યના ઉદય હોય ત્યારે પડવા માગે તે પણ ચઢવા માંડે. ખીજામાં ચઢવા માગે તેા પણ પડવા જ માંડે.
અજ્ઞાની કહે છે કે ‘હું કરું છું.' અરે, તુ શુ કરતા હતા ! જો તું જ બધું કરતે હાત તેા બધા જ ભણેલા માણસ, graduates કરોડપતિએ ન થઇ ગયા હેાત ?
આજે કેટલાય અડધા ગાંડા જેવા માણસે કરોડપતિ થઇ બેઠા છે. ન એમને અંગ્રેજી વાંચતાં આવડે, ન સરસ સહી કરતાં આવડે, ન જેને કેટનાં મટન લગાડતાં આવડે. એને પરદેશથી મેાટી ડિગ્રીએ લઇને આવેલા ‘સાહેબ, સાહેમ' કહે, કાગળા ઉપર નિશાની કે ચેાકડી મારીને કહે કે સાહેબ, અહીં આપની સહી કરે. આ બધું કેમ બને છે? કારણ કે શેઠનુ
પુણ્ય છે.