Divyadeep 1970 Varsh 07 Ank 01 02

Author(s): Chitrabhanu
Publisher: Chandulal T Shah

Page 8

८
ટાળવા
ચાવીએ તમને આપી છે પણ તમે ચાવી લઇને કર્યા કરશે તે ભૂખ નહિ મટે. ભૂખ તેા કેહાર ખાલવા પડે. તમે માત્ર શ્લાકે જ રટી જાએ, પોપટની જેમ ખેલી જાએ પણ એના ઊંડાણમાં ન ઉતરે તે પ્રજ્ઞાને વિચાર ક્યાંથી થાય? પ્રજ્ઞાના વિસ્તાર કરવા માટે અંદર ડૂબકી મારવી પડે છે.
જેમ જેમ અદર જાએ છે તેમ તેમ તમને પ્રજ્ઞાના પ્રકાશ મળતા જાય છે. અંદર ખંડ અનેક છે અને દરેક ખંડ ઉપર તાળાં છે. ખડ એક જ હાત તા તરત ઊઘડી જાત પણ અનંત ખંડ પડ્યા છે. દરેક ખંડનાં ઝીણા તાળાં છે, અને એ તાળાની સૂક્ષ્મ ચાવીઓ છે. આ ખ'ડાને ઉઘાડવા ઉપયાગ વિના નહિ ચાલે.
ક્રોધ, અહંકાર, અહુમૂ આસક્તિ, પૂર્વગ્રહઆ બધાં ય તાળાં છે. આ બધાં તાળાં ઉઘડી જાય અને અંદર પ્રવેશ મેળવી શકેા તા જણાય કે પરમ જ્ઞાનના પ્રકાશ કેવા છે ! ચિંતકે પાસેથી સમજીને તમારે જ રાજ પ્રયત્ન કરવાના છે.
દ્રોણાચાર્યે દુનિયાની વિદ્યા શિખવાડ્યા પછી છાત્રાને આત્માની વિદ્યા શિખવાડવાની શરુઆત કરી. પાંડવાને કહ્યું: હું તમને આત્મા માટેનેા, જીવન માટેના પાઠ આપુ છું.
क्रोधम् मा कुरु, क्षमाम् कुरु ।
ક્રોધ કરીશ નહિ, અને ક્ષમા કરજે. આ વાય આપી દીધુ... અને બધા વિદ્યાર્થીએ ગેાખવા લાગ્યા. અર્જુન આવ્યા અને કહ્યું: વાક્ય મને આવડી ગયું. ભીમ ઉતાવળિયા હતા, કહે કે આ વાકય બહુ ટૂંકું છે, હુ' તેા ગેાખી ગયા. બધા આ શ્લાક ખેાલી ઊઠયા.
પણ યુધિષ્ઠિર સ્થિર હતા. એ ન ઊઠ્યા. દ્રોણે પૂછ્યું : ‘ભાઇ ! તને આવડ્યું ?’ સાંજ નમવા આવી. પણ યુધિષ્ઠિરે માથુ ધૂણાવ્યું. હવે દ્રોણુને
દિવ્ય દીપ
ગુસ્સા આવ્યે એટલે ઉપાડીને એક તમાચેા યુધિષ્ઠિરને માર્યાં, ‘આટલી વાર થઇ અને આવડતું નથી ? તારું મન કાં ભટકે છે?' બધા હસી પડ્યા.
યુધિષ્ઠિર શાંત રહ્યા, એ ઘડી પછી એલ્યાઃ ‘ગુરુજી ! આવડી ગયું.’ ઉત્તાવિળયેા ભીમ કહેવા લાગ્યા : સાટી વાગે ચમચમ વિદ્યા આવે ધમધમ,’ ત્યાં દ્રોણે કહ્યું : ભીમ, ઉતાવળ ના કર. યુધિષ્ઠિરનું શુ' કહેવુ છે તે જરા જોવા દે. યુધિષ્ઠિરને અત્યાર સુધી જે ન આવડ્યું તે નમતી સાંજે, હમણાં જ કેમ આવડી ગયું ? ”
યુધિષ્ઠિર ખેલ્યા : ગુરુજી, તમે તેા મને ચાવી આપી દીધી હતી પણ એ ચાવીથી તાળુ ખૂલતું હતું કે નહિ તેના હું અખતરા કરતા હતા.
ક્રોધ કરીશ નહિ અને ક્ષમા કરજે. પણ જો ક્રોધ કરવાના અવસર જ ન આવે તે કેમ જાણવું કે ક્રોધ મેં નથી કર્યાં ! આપે મને તમાચા માર્યાં ત્યારે આંખા લાલ થવાના, અંદરથી વૃત્તિઆ ઊછળીને બહાર આવવાના, ક્રોધી થવાને સ ભવ હતા; પણ મને ક્રોધ ન આવ્યેા. ત્યારે મને લાગ્યું કે આપે શિખવ્યું તે મેં આચયું. મેં ક્રોધ કર્યાં નથી, મને ક્રોધ આવ્યા પણ નથી.
મને તેા લાગ્યું કે ગુરુજીએ મને જે તમાચા લગાવ્યેા એ મારા હિત માટે, શ્રેય માટે અને જ્ઞાન આપવા માટે હતા. આથી તે આપના પ્રત્યે મને અતિ આદર થયા, મને પ્રેમ પણ જાગ્યે. મને થઈ ગયું કે આવા ગુરુ કાણુ હાય જે પેાતાના હાથથી તમાચા મારીને, કડવા થઈને પણ શિષ્યને ભણાવે. કડવા થયા વિના ભણાવી શકાતું નથી. આપના પ્રત્યેના મારા પૂજ્ય ભાવ વધી ગયા.
ક્ષમા તે વળી આગળનું પગથિયું છે. કાઇ તમારી મશ્કરી કરે અને એમાં પણ તમે સાચા હું। અને મશ્કરી કરે ત્યારે તમને એકદમ લાગી