Divyadeep 1967 Varsh 04 Ank 12

Author(s): Chitrabhanu
Publisher: Chandulal T Shah

Page 5

દિવ્યદીપ
આપણે પ્રાચીન કથાઓમાં સાંભળ્યુ છે કે માનવી કલ્પવૃક્ષની નીચે બેઠા અને એના બધા ય દુઃખ દૂર થઈ ગયાં અને એને જે જોઇતું હતું એ મળી ગયું.
આજના જમાનામાં કલ્પવૃક્ષ કયાંય દેખાતાં નથી. લેાકેા ઝાડને જ રહેવા દેતા નથી તે કલ્પવૃક્ષને તેા કયાંથી રહેવા દે!
પણ સાધુને સમાગમ એ કલ્પવૃક્ષનુ કામ કરે. સાધુ તમારા મનની દીનતાને કાઢવાનું કામ કરે. જેને સાચા સાધુને! સમાગમ હાય એ કદી દીન નિહ હોય. ગરીબ હાય પણ દીન નહિ.
પૈસા ન હાવા એ પુણ્યની યારી નથી એમ કહી શકાય, દુઃખ આવી જાય તેા ગયા જન્મનુ એવું પાપ થઈ ગયુ' છે એમ માને પણ દીન બનવુ એ તેા મનની કંગાલિયત છે.
સાધુના સમાગમમાં રહેનાર સાધનથી અને પૈસાથી સામાન્ય હાઈ શકે પણ ટ્વીન ન હાય. સાધુના સમાગમ એને સદા મનથી સમૃદ્ધ રાખે છે.
એક ઘરના બારણે લખ્યું હતુઃ “સંતાષથી જીવન ગુજરે એટલું પ્રભુ આપજે, ઘર ધર ગરીબી છે છતાં પણ દિલ અમીરી રાખજે.’’
પૈસાદારા કેટલા ? મેાટા ભાગે ગરીબે જ છે. છતાં દિલ અમીરાતવાળુ હાવુ જોઇએ. 'દિલ દીન બની ગયું તેા ધન હેાવા છતાં પણ કંગાલિયત છે.
દીનતા એ તે જિંદગીના અભિશાપ છે. તમારું દિલ એ કદી પણ દીન ન બને.
દાગીના, પૈસા આ બધી વસ્તુઓ તે safeમાં મૂકવાની વાત છે. એને સાચવવા માટે ઉપરથી ભાડું આપવું પડે. સારા પ્રસંગ આવે ત્યારે લેાકેાને રાજી કરવા માટે તમારે પહેરીને જવાનું. લેાકેા જુએ અને પાતે ખુશ થાય. લોકેાને રાજી કરવાના છે ભાઇ ! પેાતાને નહિ.
૧૫
કોઈ દહાડો તમે દાગીના પહેરીને બ્લેક મંધ કરીને, ઘરમાં એકલા રહીને કહા છે કે “આજ હું મારા ચિત્તને ખુશ કરવા આ પહેરું છું ! ” કાને માટે પહેરવાના? આજે લગ્નમાં જવાનુ છે એટલે લેાકેા જોવાના છે. રાજી કાને કરવાના ? લેાક સમૂહને, પેાતાને નહિ.
ત્યારે આપણું જીવન કેાને માટે છે? આપણને રાજી કરવા માટે કે લેાકેાને રાજી કરવા માટે? આ એક તત્ત્વજ્ઞાન છે, બહુ ઊંડાણથી વિચારવા જેવુ છે. ભલે એ વાતાને આપણે હસી કાઢીએ. હસવું અહુ સહેલું છે, મેટામાં મેાટી વાતને હસીને ઉડાવી શકાય છે પણ સત્યાને ગભીરતાથી વિચારવા માટે તેા એક દૃષ્ટિ જ જોઈએ.
આ બધું કાને માટે ? લેાકેા રાજી રહે એ માટે કપડાં પહેરીને, જુદા જુદા દાગીના પહેરીને જવાનું ? આ શરીર ઉપર ભાર છે.
ભગવાન મહાવીરે સાધુએને સરસ વાત કહી કે તમે ભિક્ષા માગો પણ ભિક્ષુક મનથી ન બનતા. ભિક્ષા માગવી અને ભિક્ષુક ન બનવુ એમાં કેટલુ અંતર છે!
ભીખ માગવી અને ભિખારી ન બનવું એ કેમ બને?
સાધુ ગેાચરી લેવા જાય ત્યારે મનમાં શું વિચાર કરે ? ગેચરી મળશે તેા શરીરને પાષણ મળશે અને એના દ્વારા સંયમનું પાષણ થશે. આંખ સારી હાય તેા જીવદયા ખરાખર પળાય, અવાજ સારો હોય તેા ઉપદેશ સારે દઈ શકાય, કાન સારા હેાય તેા ધ કથા સારી રીતે સાંભળી શકાય અને શરીર સારુ હાય તા કાઈના ઉપર પરાધીન થઈને જીવવુ ન પડે.
આ માનવજીવન એ સરસ vehicle છે, સાધન છે. ભગવાને મુનિઓને કહ્યું કે માનવ