Divyadeep 1967 Varsh 04 Ank 07

Author(s): Chitrabhanu
Publisher: Chandulal T Shah

Page 4

૧૦૦
| દિવ્યદીપ વાત કરે છે પણ નમાજ પઢવા કદી મસ્જિદમાં મારા અભ્યાસકાળમાં મારા ગુરુ કહેતા કે આવે છે? ” એટલે નવાબે નાનકને પૂછયું : “તમે તું પ્રવચન આપે ત્યારે એવો ખ્યાલ પણ ન મારે ત્યાં આવીને નમાજ પઢશે?” નાનકે કહ્યું: આવવો જોઈએ કે હું લોકેને ઉદ્ધાર કરું છું. “હું આવીશ, જરૂર આવીશ. એમાં મને શો તું એમ વિચારજે કે હું સ્વાધ્યાય કરવા બેઠો વાંધે છે??? નાનક તે ગયા. નમાજ પઢવાની છું, અને એ સ્વાધ્યાયમાં આ બધા મારા સાક્ષી શરૂઆત થઈ. નાનક તે એકધ્યાન એકતાન છે. સ્વાધ્યાયમાં ક્યાંય પ્રમાદ થાય તો શ્રોતાઓ હતા. પેલા બન્નેએ નમાજ તે શરૂ કરી. ત્યાં સુધારો કે તમે આ વિષય ઉપર બેલતા હતા નવાબને થયુંઃ “નમાજ જલદી પૂરી થવી જોઈએ. અને કયાં ઊપડી ગયા? આમ તમારા સ્વાધ્યાયને આજે અરબસ્તાનથી ઘોડાવાળો આવવાનો છે. ઉપયોગ અખંડ રહે. તાજનો તો તમારા સારામાં સારા ઘોડા લેવાના છે. મેં વળી નાનકને પરીક્ષકે છે. તમે એકલા ચોપડી વાંચતા હો આજે ક્યાં બોલા!” કાજી ગર્વમાં ચકચૂર અને તમારે શેડીકવાર આરામ કરવો હોય તે હતો. હું કે કે આ નાનકને ઝુકાવીને લઈ કરાય, ચેપડી મૂકી પણ દેવાય, પણ એક કલાક આવ્યું. એને મસ્જિદમાં માથું ઘસતે કરી પ્રવચન ચાલતું હોય એમાં એ ન ચાલે. નાખે ! મેં એને વટલાવી નાખે !
સ્વાધ્યાય ચાલતો હોય અને એમાં કઈ
વિચાર કેકને ગમી જાય, જચી જાય, અંતરમાં સ્વાર્થની ધૂનમાં જ નમાજ પૂરી થઈ. કાજીએ ઊતરી જાય, ક્યાંક લાગુ પડી જાય અને શુદ્ધિ કહ્યું : “અરે! તમે તે ઊભા જ છે. અમારી જેમ
આવી જાય તે તે સહજ છે. પણ ઉદ્ધાર વળી વળીને નમાજ તો પઢયા જ નહિ.” નાનકે
કર્યાનો અહંકાર ન આવવો જોઈએ. કહ્યું, “નમાજ તે ખરી રીતે હું પો છું, તમે નમાજમાં હતા જ ક્યાં ? એક જણ ઘેડા નદી વહે છે, વહેવાને એનો સ્વભાવ છે. ખરીદવા ગયે હતો અને બીજે નાનકને વટલાવી એને એવો હેતુ નથી કે લાવ, ગામનાં લોકોનાં નાખે તેની મગરૂરીના ગર્વમાં ચકચૂર હતા.” કપડાં ધતી જાઉં, લોકોને પાણી પાતી જાઉં. એને બન્નેને આશ્ચર્ય થયું. અંતરની વાત એ કેમ તે વહેવું છે; સાગરમાં મળી જવું છે; વચ્ચે જાણી ગયા !
આવતા ગામડાઓના લોકોને પ્રવાહનો લાભ
મળતો હોય તે એ એમનું સદ્દભાગ્ય છે. વટલાવવાથી કંઈ કલ્યાણ થતાં નથી. પિતાને સુધારવાને બદલે બીજાને સુધારવાને જાણે એવી રીતે સાધુ સાધનાના પ્રવાસમાં પ્રયાણ ઈજ લીધો !
કરી રહ્યો હોય છે. એમાં લેકે આવીને લાભ આપણે કોઈને સુધારવાને ઇજા લીધે
- લેતાં હોય તે બહુ સારી વાત છે. આમાં સાધુને નથી. પહેલાં તે આપણે પોતે જ સુધરીને
ગર્વ નહિ આવે. ઘણાને તે અમુક દેશના ઉદ્ધારક સ્વને વિકાસ કરીએ.
હોવાને ગર્વ આવી ગયેલ છે. પિતાના નામની
આગળ વિશેષણ તરીકે એને ઉપયોગ કરે ! પૂર્ણ વિકસિત અને શુદ્ધ આત્માના સંપર્ક અમુક દેશદ્વારક! પણ પહેલાં તું તારો ઉદ્ધાર માત્રથી જે સુધારે અને નિર્મળતા આવી શકે તે કર ! કઈ કઈને ઉદ્ધાર કરી શકતું નથી. તે અણવિકસેલ અને અશુદ્ધ માણસનાં ભાષણથી આ એક અજ્ઞાન છે અને આ અજ્ઞાન જ માણસને પણ નહિ આવે.
ભુલામણીમાં નાખે છે.