Dhaturatnakar Part 4

Author(s): Lavanyasuri
Publisher: Rashtriya Sanskrit Sansthan New Delhi

Page 505

492
धातुरत्नाकर चतुर्थ भाग
९ अमुमुआययिष्य- ति, तः, न्ति। सि, थः, थ। आमि, आव: । ९ उदयिष्य- ति, तः, न्ति। सि, थः, थ। आमि, आव: आमः।।
आमः।। १० आमुमुआययिष्य- त्, ताम्, न्। :, तम्, त। म्, आव, | १० उदायिष्य- त्, ताम्, न्। :, तम्, त। म्, आव, आम।। आम।।
णिवर्जनात् "उदच् उदीच्" (२,१,१०३) इति नोदीच्, अदस् अञ्च् विप् इति स्थिते “सर्वादि०" (३,२,,१२२) | कृतेऽन्यस्मिन् धातुप्रत्ययकार्ये पश्चादृद्धिस्तद्बाध्योऽट् च इति डद्रौ अन्तावयवे "डित्पन्त्य०" (२,१,११४) भवतीति नियमात्पूर्वमिदायदेशे पश्चादृद्धौ उदयत्।। इत्यन्त्यस्वरादरेसो लुकि अद् अद्रि अञ्च् इति स्थिते सन्धौ
मतान्तरे। 'अदयञ्च' शब्दनिष्पत्तिः, "वाद्रौ" (२,१,४६) इति
१ उदीचय-ति, त:, न्ति। सि, थः, थ। आमि, आवः, आमः ।। आद्यदकारस्य विकल्पेन मत्वे 'मादु०' (२,१,४७) इति
२ उदीचये- त्, ताम्, युः। :, तम्, त। यम्, व, म।। दकारोत्तराकारस्य उत्वे 'अमुय' शब्दनिष्पत्तिः, द्वितीय
३ उदीचय- तु/तात्, ताम्, न्तु। :/तात्, तम्, त। आनि, दकारस्योक्तसूत्रेण विकल्पेन मत्वे " मादु०" (२,१,४७) इति
आव, आम।। दकारोत्तररकारस्य उत्वे अद् अमु इ अञ्च, इति स्थिते
४ उदैचाय-त्, ताम्, न्। :, तम्, त। म्, आव, आम।। 'अदोमुमी' (१,२,३५) इति उकारस्य सन्धिनिषेधे इतरसन्धौ
५ उदैचिच- त्, ताम्, न्। :, तम्, त। म्, आव, आम।। च 'अदमुयन्' इति शब्द निष्पत्तिः द्वयोर्दकारयोर्मत्वे तदुत्तरवर्णयोरुत्वे निरुक्तरीत्या 'अममयञ्च' इति शब्दसिद्धिः,
६ उदीचया- ञ्चकार, इ० ।। म्बभूव, इ०॥ मास, इ०।।
७ उदीच्या-त्, स्ताम्, सुः। :, स्तम्, स्त, । सम्, स्व, स्म।। एभ्यो णिचि अन्त्यस्वरादिलोपे अदधि-अमुधि-अदमुयि
८ उदीचयिता-", रौ, रः। सि, स्थः, स्थ। स्मि, स्वः, स्मः।। अमुमुयि-इति धातवः, आशिषिअदद्रि णि यात्
९ उदीचयिष्य- ति, तः, न्ति। सि, थः, थ। आमि, आव: अमुद्रि णि यात्
आमः।। अदमुइ णि यात्
१० उदैचयिष्य- त्, ताम्, न्। :, तम्, त। म्, आव, आम।। अमुमुइ णि यात्
तिरोऽञ्चतीति तिर्यङ्, तिर्यञ्चमाचष्टे इति तिर्ययति। इति स्थिते णेलुकि दीर्घ च, अदद्रीयात्, अमुद्रीयात्, |
१३९ तिर्यि-धातोरूपाणि॥ अदमुईयात्, अमुमुईयात् इतिरूपाणि।।
१ तिर्यय-ति, तः, न्ति। सि, थः, थ। आमि, आवः, आमः ।। उदञ्चमाचष्टे इति उदयति।
२ तिर्यये- त्, ताम्, युः। :, तम्, त। यम्, व, म।। १३८ उदि-धातोरूपाणि॥
३ तिर्यय- तु/तात्, ताम्, न्तु।:/तात्, तम्, त। आणि, आव, १ उदय-ति, त:, न्ति। सि, थः, थ। आमि, आव:, आमः।।
आम॥ २ उदये- त्, ताम्, युः। :, तम्, त। यम्, व, म।।
४ अतिर्यय-त्, ताम्, न्।:, तम्, त। म्, आव, आम।।
५ अतितिर्य- तु, ताम्, न्। :, तम्, ताम्, आव, आम।। ३ उदय- तु/तात्, ताम्, न्तु। :/तात्, तम्, त। आनि, आव,
६ तिर्यया- ञ्चकार, इ० ।। म्बभूव, इ० ।। मास, इ० ।। आम।।
७ तिरीया-त्, स्ताम्, सुः। :, स्तम्, स्त, । सम्, स्व, स्म।। ४ उदाय-त्, ताम्, न्। :, तम्, त। म्, आव, आम।।
८ तिर्ययिता-", रौ, र:। सि, स्थः, स्थ। स्मि, स्व:, स्मः।। ५ उदय- त्, ताम्, न्। :, तम्, त। म्, आव, आम।।
९ तिर्ययिष्य- ति, तः, न्ति। सि, थः, थ। आमि, आव: ६ उदया- चकार, इ० ।। म्बभूव, इ० ।। मास, इ० ।।
आमः।। ७ उद्या- त्, स्ताम्, सुः। :, स्तम्, स्त, । सम्, स्व, स्म।। १० अतिर्ययिष्य-त्, ताम्, न्। :, तम्, ताम्, आव, आम।। ८ उदयिता-", रौ, रः। सि, स्थः, स्थ। स्मि, स्वः, स्मः।। ___ अन्त्यस्वरादिलोपस्य बहिरङ्गत्वेन असिद्धत्वात्
तिरसस्तिरिः।।
.