________________
શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘનું પાક્ષિક મુખપત્ર
રજી. ન. બી. ૪ર૬૬
Kiફરજન
પ્રબુદ્ધ જૈન
તંત્રી: મણિલાલ મેકમચંદ શાહ,
વર્ષ : ૧૦ અકે : ૫
મુંબઈ : ૧ જુલાઈ ૧૯૪૮ ગુરૂવાર
વાર્ષિક લવાજમ રૂપિયા ૪.
ટેન્ડલકર કમીટી સમક્ષ શ્રી. કનૈયાલાલ માણેકલાલ મુનશીએ આપેલી જુબાની પ્રશ્નકાર: પ્રમુખ ટેન્ડલકર
પહેલાં જેટલી આવક થતી નથી તેનું મુખ્ય કારણ એ છે કે | મુનશી : આપની પ્રશ્નમાળાને જવાબ હું મોકલી શકો નથી જેઓ સમજે છે તેઓ પૈસા આપવા માંગતા નથી, કારણ કે એ માટે દિલગીર છું. પ્રશ્નમાળા જોતાં જ મને લાગ્યું કે આપ ' એમનાં નાણાનો ઉપયોગ સમાજાપગી અહિક બાબતોમાં થવાને ઘણી બાબતોની જવાબની અપેક્ષા રાખે છે.
છે એમ તેઓ જાણતા હોય છે. ' પ્ર. 2 : આ૫ જવાબ મોકલી ન શકયા તે કાંઈ નહિ. આ સંબંધમાં ત્રીજો એક મુદ્દો જે મારો અગત છે તે આ અમુક બહુ થોડી બાબતે વિષે કમીટી આપના અભિપ્રાય જાણવા મુજબ છે. સમાજને લાભ થાય એવા, હિંદુ ધ તેમ જ શાસ્ત્ર માંગે છે. પહેલો પ્રશ્ન તે એ છે કે ધાર્મિક સખાવતેને વધારાનાં મુજબના બીજા પુરતા ધાર્મિક હેતુઓ છે કે જેની પાછળ આ નાણાં સમાજોપયેગી ઐહિક (Secular ) બાબત પાછળ ખરચી વધારાનાં નાણુને ઉપયોગ થઈ શકે તેમ છે. દાખલા તરીકે શકાય કે નહિ ? આ બાબતમાં આપને શું અભિપ્રાય છે ? આજના જમાનાને કોઈ પણ માણસ સાયન્સ કોલેજ | મુનશી : મારા પ્રવૃત્તિમય જીવન દરમિયાન એક અભિપ્રાય કે હોસ્પીટલ ઉભું કરવા ઇચ્છશે, કારણ કે આજની હું હમેશા ધરાવતો આવ્યો છું કે એડવોકેટ જનરલ અને હાઈકોર્ટ આ ચાલુ બાબત છે. દરેક પેઢી પોતપોતાની જરૂરિયાત ધાર્મિક અને લોકકલ્યાણસાધક (religious and charitable) નકકી કરે છે અને તેને પહોંચી વળવા પ્રયત્ન કરે છે, હેતુઓ માટે નિર્માણ કરવામાં આવેલ નાણાંઓને ખરેખર ન ધાર્મિક હેતુ માટે અપાયેલાં નાણાં પાછળ સંસ્કૃતિની રક્ષા કરવાને કરવું જોઈએ એ રીતનો ઉપયોગ કરતા આવ્યા છે. મારી અંગત આશય રહેતું હોય છે અને તે વાપરવા માટેના માર્ગો બહુ જાણીતા છે. બાબત તે જુદી જ છે. હું તો અહિં જે કાંઈ ધારું છું તેની પ્રીન્સીપાલ ધારપુરે આ માર્ગો બાબર જાણે છે એવી મારી ખાત્રી સામાન્ય રૂપરેખા રજુ કરું છું. ધાર્મિક હેતુ માટે નિયત કરવામાં છે. દાખલા તરીકે ગૌશાળા ઈષ્ટદાનને એક બહુ જાણીતે માર્ગ અવેલાં નાણાં લોકકલા-સાધક કાર્યો માટે ખરચવા એ તદ્દન છે. જે આ નાણાંને ગાયે અને બળદના ઉછેર માટે જરૂરી અયોગ્ય છે અને આ વિધાન હું બે દૃષ્ટિબિન્દુથી કરૂં છું. ગોસંવર્ધન સંસ્થાઓ પાછળ કરવામાં આવે, તે કોઈ પણ એક તો એમ કરવાથી લે કેની લાગણી દુખાય છે અને
માણસ આ સામે વાંધો નહિ લે, અને જેની તમને ખાસ દુખાશે, કારણ કે ધાર્મિક સખાવતો દયા અને અનુકંપાની લોગ
જરૂર છે તે વસ્તુ તમને સહેલાઈથી પ્રાપ્ત થશે. આણંદમાં ણીથી પ્રેરાઈને કરવામાં આવતી નથી, પણ આવી સખાવત કરવાથી
ગોસંવર્ધનના હું પ્રયોગો કરી રહ્યો છું. અને તેની કેટલી સ્વર્ગપ્રપ્તિ થશે એવી ક૯પના લે કે ધરાવે છે. આમ
માંગ છે તે જોઈને હું ભારે આશ્ચર્ય અનુભવી રહ્યો છું. જે હોવાથી જે તેમને એમ માલુમ પડે કે દાખલા તરીકે વૈષ્ણવ મંદિર
મંદિરમાં એકઠું થયેલું બધું નાણું ગૌશાળા જેવા એક બે ઇષ્ટ માટે અલાયદા રખાયેલાં નાણાં પિતાની કેમ સાધૂંજનિક ઉપયે.
કાર્ય પાછળ ખરચવામાં આવે તે બહુ સારી વાત બને, સંસ્કૃત માટે વાપરવામાં આવે છે તે જે લેકએ એ ખાતામાં નાણું
ભાષાના શિક્ષણને પ્રચાર કરવો એ એવી જ એક બીજી પ્રવૃતિ છે. આપ્યા હશે તેમની લાગણી જરૂર દુભાવાની. અને મને લાગે છે
જો આને લગતી જુ ની શિક્ષણ પદ્ધતિ તમને ન ગમતી હોય તે કે જ્યાં સુધી આપણું મૂળભૂત હકકે માં ધાર્મિક સખાવતે વી.
દક્ષિણા દેશીષ’ જેવી મઈ યોજના તમે કરી શકે છે. કારવાને અને તેને અમલ કરવાના હકકનો સમાવેશ થાય છે. ત્યાં
કઈ પણ રીતે સંસ્કૃત ભાષા અને સાહિત્યના અભ્યાસને સુધી આવાં નાણાં અને આડકતરી રીતે કરવામાં આવતા ઉત્તેજન મળે એ રીતે આ નાણું તમે ખરચી શકે છે. અન્યથા ઉપગ બીલકુલ બરાબર નથી. વળી આમ કરવું તે
વળી પિતે આપેલાં નાણાંને કોઈ બીજી જ રીતે પ્રમ:ણીક પણ નથી. આ અભિપ્રાય કેટલાએ નાયાધીશે અને ઉપયોગ થઇ રહ્યો છે એમ કાને નહિ લાગે. પણ જે ધાર્મિક એડવોકેટ જનરલ જેમાંના ઘણાખરા હિંદુ નહેતા તેમની પાસે નાયુને કેવળ અધિક-સામાજિક બાબતે પાછળ જ તમ ઉપયોગ રજુ કરવાનું કારસીબ મને પ્રાપ્ત થયું છે અને તેમણે મારો કરશો તે ધાર્મિક વૃતિવાળા લોકોને ધામક હેતુ માટે દ્રવ્ય આપતાં અભિપ્રાય સ્વીકાર્ય નથી.
અટકાવવાની તમો ફરજ પાડશે. મંદિરોમાં આવક આવતી બંધ બીજું તમે જે કાયદો કરીને આવા નાણાંને અન્યથા ઉપયે ગ થઈ જશે. આવી મારી માન્યતા છે અને આ આશંકા હકીકતોના કરવાનું શરૂ કરશે તે વધારે નાણાં આવતાં અટકી જશે. આમ ખ્યાલ ઉપર બંધાયેલી છે. તમે ળ છે કે મે જયપુર રાજયનું હું એટલા માટે કહું છું કે ધારો કે કોઈ એક માસ બબુલે- બંધારણ તૈયાર કર્યું હતું. ત્યાં એક બહુ જ મેટું ધાર્મિક ટ્રસ્ટ નાથના મંદિરમાં પાંચ રૂપીઆ આપે છે તે તે ન ણ હોસ્પીટલમાં છે. એ ટ્રસ્ટ નીચે છ કરેડ લગભગની કીંમતનું એક જૈન મંદિર વપરાય એમ તે બીલકુલ ઈચ્છને હેત નથી. આ મંદિરમાં આજે છે. એ વખતે એ મંદિર પાસે કશાં પણ વધારાનાં નાણું નહેતાં.
