________________
૨૪
બ્રાહ્મણવાડાકાઠીયાવાડના વઢવાણ શહેરથી વિહાર કરી મગધ દેશ તરફ જતાં ભગવાન નાંદિયા પાસેના કનકખલાશ્રમમાં પધાર્યા હોય અને ત્યાં ચંડકૌશિકને ઉપસર્ગ થયો હોય તે તે બહુ સંભવિત છે.
કદાચ બંગાળમાં આવેલા બરદવાન (વર્ધમાન) ગામમાં ભગવાને પહેલું મારું વીતાવ્યું એવી વિદ્વાનોની માન્યતા છે, એ જ સાચી હોય, તે પણ એક રાત્રિમાં ૪૮ ગાઉ ચાલનાર શ્રી મહાવીર ભગવાનને માટે, (બંગાળના) બરદવાનથી નાંદિયા સુધી ત્રણ ચાર મહીનામાં આવવું અને ત્રણ ચાર મહીનામાં પાછા મગધ દેશમાં જવું એ કાંઈ મુશ્કેલી ભરેલું નથી; તેમજ મગધ દેશથી સાત આઠ મહીનામાં કાઠીઆવાડના વઢવાણ શહેર સુધી આવવું એ પણ કાંઈ મુશ્કેલી ભરેલું નથી. માટે નાંદિયા અને વઢવાણમાં ઉપર્યુકત સ્થાપનાએ છે, તે સાવ સત્યાંશથી વેગળી છે, એમ જણાતું નથી. પરંતુ તેને વધારે પુષ્ટિ તે ત્યારે જ મળી શકે કે “ઈઝંત તાપસાશ્રમ,” “મેરાક સન્નિવેશ (ગામ)” ૮ તવી (શ્વેતાંબી) નગરી,' “ઉત્તર ચાવાલ” અને “દક્ષિણ ચાવાલવગેરે સ્થાને નિર્ણય થાય. આ સ્થાને કયાં આવેલાં છે, તે ઉપર પ્રકાશ પાડવા માટે વિદ્વાનોએ ખાસ ધ્યાનમાં લેવાની જરૂર છે. ઉપર પ્રમાણે કનકખલ તાપસાશ્રમમાં ચંડકૌશિક સર્ષને ઉપસર્ગ અને પ્રતિબંધ થયા બાદ ભગવાન ઉપરની અતુલ ભક્તિથી નંદિવર્ધન રાજાએ ઉપર્યુકત આશ્રમ પાસે નંદિપુર નામનું ગામ વસાવ્યું હોય અને તે
