________________
૯૦૪
भगवती सूत्रे
केचित् 'तेषु निज्जरायोग्गलेसु' तेषु निर्जरापुद्गलेषु 'आमइत्तए वा जाव तुयहितर वा' आसितुम्-उपवेष्टुं वा यावत् सग् वर्त्तयितुं वा अत्र यावत् पदेन 'सहतए वा ठाइत्तए वा निसीइत्तए वा शक्तुिं वा स्यातुं वा निषत्तुं वा इति संग्रहो भातीति भदन्त ! केचन पुरुषाः तेषु निर्जरापुञ्जलेषु उपवेष्टुं शयितुं स्थातुं निपत्तुं त्वग् परिवर्त्तयितुं वा समर्थाः भान्ति किमिति प्रश्नः, भगवानाह - णो इट्ठे समड़े' नायमर्थः समर्थः तेपु निर्जरापुद्रलेषु उपवेशनादि कर्त्तुं न कोऽपि समर्थः । कथं न समर्थस्तत्राह - 'अणाहरण मेयं बुइयं समणाउसो' अनाधरणमेतत् उक्त श्रमणायुष्मन् ! हे भ्रमण ! आयुष्मन् ! एतत् निर्जरापुद्गलजातं तीर्थकरगणधरैः अनाधरणम् आघतु मक्षमम् उक्तम् नैवत् पुलगावं कस्यापि अधारो येनात्र केषांचिदपि आसनादिकं संभवेत् अपितु अनाधारतया कथमिव कस्यापि तत्र निर्जभदन्त ! ये जो परित्यक्तरूप निर्जरापुद्गल हैं सो इन निर्जरापुद्गलों में क्या कोई जीव बैठ सकता है ? या करवट बदल सकता है ? यहाँ यास्पद से 'सहत्तए वा टाइत्तए वा निसीहत्तए' इन पदों का संग्रह हुआ है। इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं-'को इणट्टे समट्टे' हे माकन्दिक पुत्र ! यह अर्थ समर्थ नहीं है । अर्थात् उन निर्जरा पुगलों पर कोई भी जीव उपवेशनादि क्रिया करने के लिये समर्थ नहीं है ? क्योंकि 'अणाहरणमेयं बुझ्यं०' भ्रमण आयुष्मन् यह निर्जरा पुद्गल समूह किसी भी वस्तु को अपने में धरने के लिये अक्षम है । अर्थात् यह पुद्गलजात किसी का भी आधारभूत नहीं होता है कि जिससे यहां किसी को भी बैठने आदि रूप क्रिया हो सके अनाधाररूप होने के कारण किस प्रकार से किसी भी जीव की उस निर्जरापुद्गल में उपवेशनादिरूप
इरीथी भाईहीय पुत्र अनगार असुने येवु छे छे 'चक्किया णं भते ! ધૈર્॰' હું ભગવત્ જે આ ત્યાગ કરેલા નિર્જરા પુદ્દગલામાં શુ કાઈ જીવ मेसी श छे ? 'सइत्तए वो ठाइत्तए वा निसीइत्तर वा ' અથવા સુઇ શકે ?
રવટ-પડખુ ખદલી શકે છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુ કહે છે કે-ળો इट्टे समट्टे' डे भाई हीथुन ! या अर्थ मरोभर नथी. अर्थात् ते निर्भश પુદ્ગલા પર કાઇ પણ જીવ બેસવા વિ. નટક્રિયા કરવા સમથ થઈ શકતા नथी भट्ठे 'अणाहरणमेयं बुइये० ' हे श्रमण आयुष्मन् मा निर्भरा युहूगल પુનૢગલા સમૂહ કોઇપણ વસ્તુને પાતાનામાં મૂકી શકતા નથી. અર્થાત્ આ પુટ્ટુગલ સમૂહ કાઈના પણ આધારરૂપ થતા નથી. કે જેથી અહિયાં કાઈ પણ એકવા વગેરે ક્રિયા કરી શકે. જેથી આધારરૂપ ન હોવાને કારણે કાઇપણ જીવની તે નિર્જરા પુદ્ગલમાં એસવા રૂપ ક્રિયા કઈ રીતે થઈ શકે ?
