________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશઃ વર્ષ: ૫, અંકઃ ર
છે. કારણ કે કોઇપણ મનુષ્યના ‘’આયુષ્યનો બંધ’’ પ્રાય: કરીને આવા દિવસોમાં પડી જવાનો સંભવ હોય છે. આટલા માટે જ આ દિવસોમાં ધર્મ કિયા એટલે – સામાયિક – પૌષધ – વ્રતમાં બેસી જવાનો આદેશ આપવામાં આવે છે. આ માટે શ્રાવકે સંયમી જીવન જીવવાનું હોય છે. પ્રતિદિન કરોડો સોનૈયાનું દાન દેવાથી – જે ફળ મળે તેના કરતા અનેકગણું ફળ એક દિવસનાં બ્રહ્મચર્ય વ્રતમાં મળે છે. આવા સંયમી જીવો જ ભવાંતરમાં પણ સાધુ જીવન જીવીને મોક્ષ સુખ પામી શકે છે.
-
૫ મું વ્રત “પરિમાણ પરિગ્રહ વ્રત”
-
ગૃહસ્થને સાધુની માફ્ક સર્વથા નિષ્પરિગ્રહી રહેવું એ કઠિન છે પરંતુ શ્રાવકે પોતાની પાસે જે કાંઇ દ્રવ્ય એટલે ધન – ધાન્ય - ઘરેણા - ઘર - જમીન - ખેતર - પશુઓ – નોકર – ચાકર – વસ્ત્રો તેમ જ ઘર વપરાશની વસ્તુઓ દરેકનું પરિગ્રહ પરિમાણ વ્રત લેવાનો આદેશ છે. પોતાની પાસે જે કાંઇ હોય તેમાં સંતોષ માનીને તેની મર્યાદા બાંધવાની હોય છે. અને આના માટેના પચ્ચખાણ – બાધા લેવાય તો સારી દુનિયાની વસ્તુઓનાં પાપમાંથી બચી શકાય છે. અને કાયના જીવોની રક્ષા થાય છે.
આ ઉપરાંત યથાશકિત પોતાની લક્ષ્મીનો સુકૃત રીતે ઉપયોગ કરવા માટે પણ ધર્મનો આદેશ હોય છે જેનાથી પોતાની યશ – કિર્તીમાં વૃદ્ધિ થાય છે અને સુખમય જીવન ગાળી શકે છે.
જૈન ધર્મની કથામાં ‘‘પુણીયા શ્રાવક’’ જેને પોતાની પાસે બે - દ્રામ - દોકડા હતા એટલે જે કાંઇ લક્ષ્મી હતી તેનું સ્વસ્વ દાન કરી દેવાથી તેને - શ્રેષ્ઠ એવું ‘પુણીયા શ્રાવક'' નું બિરૂદ આપવામાં આવેલ છે.
-
ૐ હું વ્રત ઃ “દિગપરિમાણ વ્રત એટલે કે દિશા - પરિમાણ વ્રત”
-
જે રીતે ઘરના બારી - બારણા -
1
ખુલ્લા
૧૨
રાખવાથી કચરો ભરાઇ જાય છે તે રીતે દિશા પરિમાણ ન કરવાથી સમસ્ત જગતના પાપ કર્મોનો હિસ્સો આવે છે અને મર્યાદા કરનારને જેટલું ક્ષેત્ર ખુલ્લુ રાખે તેનો હિસ્સો તેના પાપમાં આવે છે. જે આમ ન કરે તો બધા લોકના - આશ્રવબંધ થાય છે. માટે જ ઉર્ધ્વ – અધો – તિર્છા – દિશાનું પરિમાણ વ્રત કરવું જોઇએ. ઉર્ધ્વ દિશામાં આકાશ ગમન માટે - નીચી દિશામાં - કૂવા
-
વાવ – સુવર્ણની ખાણ - અને તીર્થી એટલે ૪ દિશામાં અમુક કીલોમીટરના અંતરથી વધુ જવું નહી. જો કે સુખ હેતુ માટે આનો ભંગ થતો નથી આ વ્રત દ્વારા ૩૪૩ ધન રજ્જુના વિસ્તારવાળા સંપૂર્ણ લોકનું પાપ આવતું નથી. જેટલા ગાઉની મર્યાદા કરી હોય તેનું જ પાપ લાગે છે. ૭ મું વ્રત : ‘“ઉપભોગ - પરિભોગ - પરિમાણ વ્રત”
–
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
-
નવેમ્બર - ૨૦૦૫
For Private And Personal Use Only
જે
વસ્તુ એક જ વખત વાપરવામાં આવે તેને - ઉપભોગ કહેવાય, જયારે જે વારંવાર વાપરવામાં આવે તેને – પરિભોગ કહેવાય, આવી વસ્તુઓ માટે પણ શ્રાવકે મર્યાદા રાખવાની હોય છે.
દા.ત. ફળ-ફળાદી – સ્નાન કરવાનું પાણી વસ્ત્રો – વિલેપન માટેના સાધનોની મર્યાદા રાખવાની હોય છે. કર્મા દાન તરીકે એટલે કે - વ્યાપાર કરવા માટે - અંગાર કર્મ – વમ કર્મ – શકટ કર્મ – લક્ષ – રસ - વિષ – કેશ – વાણિજય – એટલે કે જેમાં ત્રસ જીવોની હિંસા થાય તેવા અનર્થકારી વેપાર પણ શ્રાવકે કરવા ન જોઇએ.
૮ મું વ્રત : “અનર્થ દંડ વિરમણ વ્રત”
આશ્રિતોનાં પોષણ માટે – છ કાયના જીવોનો આરંભ કરવો પડે તેને અર્થ દંડ કહેવાય, ત્યારે વિના કારણ જરૂરી વધારે પાપ કરવામાં આવે તેને અનર્થ દંડ કહેવાય.
નાટક ચેટક જોવા, કામોત્પાદક કિયા કરવી, પુરૂષ સ્ત્રીના હાવભાવ – રૂપ - શૃંગાર – વિષય રસ વખાણવા. કુચેષ્ઠા, આંખના ઈશારા કરવા, લુચ્ચાઈ
1
