________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ : ૪ અંક ૮, ૧૫ ઓક્ટોબર ૨૦૦૪ ]
' न त्वहं कामये राज्यम्'
હે પ્રભુ! મારે રાજ્ય નહિ જોઈએ. જેને પાંચ વર્ષ માટે electionમાં-ચુંટણીમાં આવવું છે એમની વાત છોડી દો. પણ જે ભક્ત છે, જે સાધક છે, જે જીવનને ધન્ય બનાવવા માંગે છે, અને જેને ખબર છે કે જીવનનો હેતુ શું છે એની આ પ્રાર્થના છે.
‘મૈં સ્વર્ગ’ મને સ્વર્ગ પણ નથી જોઈતું. આપણા બંધુઓ જ્યારે દુઃખી છે ત્યારે આપણે સ્વર્ગમાં જઈને કરીશું પણ શું? આસપાસ આંસુ હોય છે તો ખાવાનું પણ બગડી જાય છે.
પણ હું જોઈ રહ્યો છું કે આજે આંસુ વહી રહ્યાં છે, લોકો ચારે બાજુ પરેશાન થઈ રહ્યા છે, છતાં ઘણા માણસો આનંદ અને મહેફિલો માણી| મણાવી રહ્યા છે.
આ સુભાષિતમાં કહ્યું કે ‘નાવુનર્ભવમ્’ હમણા મને મોક્ષ પણ નથી જોઈતો.
તો મને શું જોઈએ છે?
'कामये दुःखतप्तानाम् प्राणीनाम् अर्तिमोचनम्'
જે
એક જ કામના અને મહેચ્છા છે કે દુઃખથી તપ્ત છે, જે દુઃખોથી પીડિત છે અને વેદનાનાં આંસુ વહાવે છે તે સૌ સર્વ પ્રકારનાં દુઃખોમાંથી મુક્ત થાઓ.
જે
આપણે ગઈ કાલે પ્રભુ મહાવીર સ્વામીનું જન્મ કલ્યાણક તો ઊજવ્યું. પણ આપણે પ્રથમ એમના મુખ્ય સિદ્ધાંતોને જીવનમાં લાવવા માટે પૂર્ણ પ્રયત્ન કરવો પડશે. ભગવાને બતાવ્યું કે અહિંસા એ જ ધર્મનું અને જીવનનું મૂળ છે.
અહિંસા શું છે? તું જીવવા ઇચ્છે છે
સંસારનાં બધા જ પ્રાણીઓ જીવવા માંગે છે.
તો
આ અહિંસા બે પ્રકારની છે. વિધેયાત્મક અને નિષેધાત્મક.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[૧૧
નિષેધાત્મક એટલે કે આ નહિ ખાવું, આ નહિ કરવું. આજે ચતુર્દશી છે, એટલે આ નહિ ખવાય. પણ જે વિધેયાત્મક છે એટલે શું કરવું એ વાત પણ વિચારવી જોઈએ. લોકો શું નહિ કરવું એ વાત જાણે છે, પણ શું કરવું એ વાત ભૂલી ગયા છે.
મહાપુરુષોએ કહ્યું કે માનવી નિષેધ ખૂબ કરે છે પણ જે વિધેયાત્મક છે એ નથી કરતો. આપણે એ જાણીએ છીએ કે શું ન કરવું પણ આપણે એ નથી જાણતા કે શું કરવું.
મારું કર્તવ્ય શું, મારે શું કરવું જોઈએ એનો વિવેક એટલે વિધેય. જે દિવસથી માનવના જીવનમાં વિધેયનો અરુણોદય થાય છે એ દિવસથી માનવના હૃદયમાં કર્તવ્યનો પ્રકાશ પ્રગટે છે. એ દિવસથી એ પૂર્ણતા પ્રતિ પ્રયાણ કરે છે.
તો આજે આપણે ‘કરવાની વાત’ કરવાની છે. નહિ કરવાની વાત તો બહુ વર્ષોથી કરી અને ‘કરવાની વાત’ ભૂલી ગયા. એટલે જ હિંદુસ્તાનમાં આટલા લોકો હોવા છતાં આજે ગરીબી છે, નિર્ધનતા છે, પરેશાની છે અને દુષ્કાળનો સામનો નહી કરવાની નિર્બળતા છે. આપણને ખબર હોત આપણે શું કરવાનું છે તો ચાલીસ કરોડ માણસો આવી ખરાબ હાલતમાં ન હોત.
કે
આજે વિચાર કરવાનો છે કે આપણે શું કરવાનું છે.
વિધેય માટે ત્રણ વાત છે. પહેલી વાત અપરિગ્રહ છે. જ્યાં સુધી પરિગ્રહ છે ત્યાં સુધી અહિંસા નથી આવતી. પરિગ્રહ અને અહિંસા સાથે અહિંસા નથી રહી શકતાં. પરિગ્રહ એટલે
સંચય, પરિગ્રહ એટલે ભેગું કરવું, પરિગ્રહ એટલે બીજા જે વસ્તુ માટે ટળવળતા હોય તે પોતા પાસે હોવા છતાં એમાંથી આપવું નહિ અને સંગ્રહવૃત્તિ
રાખવી. એ અહિંસક કેવી રીતે બની શકે?
For Private And Personal Use Only
