________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૮]
(શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ: ૨ અંક ૧૨, ૧૬ ઓકટોબર ૨૦૦૨
કામ-ક્રોધાદિ રોકવા એક નક્કર ઉપાય |
–ન્યાય વિશારદ પૂ. આચાર્યશ્રી ભુવનભાનુસૂરીશ્વરજી મ. સા. જીવ સંસારમાં અનંતા કાળથી દુઃખમાં | પ્રશ્ન છે કે એમણે જ્યારે ઘર છોડી ચારિત્ર ભટકે છે, ને આ જીવનમાં પણ દુઃખી થાય છે 1 લીધું ત્યારે એમાં એટલું બધું જોમ અને જોશ તે પોતાના કામ–ક્રોધ-લોભ–મદ-માયા-હર્ષ | ક્યાંથી આવ્યું કે તરત ત્યાં મન:પર્યાય જ્ઞાન પ્રગટ વગેરે કષાયોના કારણ છે. શુદ્ધ બનેલા આત્માને | થયું અને ઠેઠ કેવળજ્ઞાન પ્રગટવા સુધી ઘોર તપ,
ક્યાં સંસારભ્રમણ રહે છે? તેમ બાહ્ય કાયા પણ ભયંકર ઉપસર્ગ–પરિસહ–સહન, તથા રાતદિવસ સળગી ઊઠે છતાં જો એના પર રાગ નથી, | ખડા ખડા કાયોત્સર્ગ–ધ્યાન કરી શક્યા? મમત્વ નથી, તો દુ:ખ શાનું લાગે? ગજસુકુમાર આનો જવાબ એ જ, કે પ્રભુએ ચારિત્ર લેતી મુનિના માથે સગડી સળગી છતાં એમણે “જે | વખતે બાહ્ય પદાર્થો યાવત પોતાની કાયા તથા સળગે છે તે મારું નહિ, ને મારું છે તે સળગે
અંતરના મલિન ભાવોમાં અતિ ઉત્કૃષ્ટ નહિ' એમ કાયાની મમતા મૂકી દીધી તો જરાય
અસારતાની બુદ્ધિ ઊભી કરી; -“બધું જ અત્યંત દુઃખ લગાડ્યું નહિ ને એથી જ ઉચ્ચ ધ્યાનમાં | અસાર, મારી કાયા પણ અસાર, ને અંતરના ચઢીને કર્મ ખપાવી મોક્ષે સિધાવી ગયા. બસ, | કામ-ક્રોધાદિ ય અસાર, મારો શુદ્ધ આત્મા જ દુઃખ અને ભવભ્રમણ આ કષાયના કારણે છે. ] સારભૂત.”—આ બુદ્ધિનો એવો પડઘો પડયો કે એ
એ કષાયને અટકાવવા માટે અનેક ઉપાયો| મહાન અપ્રમત્તભાવ, જાગરિકાને અલિપ્તભાવ છે. એમાં એક નક્કર ઉપાય એ છે કે જગતનાપર ચડ્યા ને એથી જ ત્યાં મન:પર્યાયજ્ઞાન પામ્યા બાહ્ય પદાર્થોમાં અને આત્માની અંદરના આ| તેમજ પછીથી અતિ ઉચ્ચ કઠોર સાધના કરી. મલિન ભાવોમાં અત્યંત અસારતાની બુદ્ધિ ઊભી એમણે ઘોર તપ કર્યા, પરિસહ-ઉપસર્ગ કરવી અને ટકાવવી. મન વારંવાર કહ્યા કરે કે સહ્યા! કેમ ન કરે? કેમ ન સહે? નજર સામે આ ધન–માલ–મહેતાલ, કુટુંબ-પરિવાર, કે
કાયા અત્યંત અસાર તરીકે તરવરતી હોય, પછી સન્માન–પ્રતિષ્ઠામાં કશો સાર નથી. અંતે એમાંનું એના ભૂખે મરવા કે કૂટાવામાં પોતે શું કામ લેવાઈ કશું હાથમાં નહિ. એમ અંતરના કામ-ક્રોધ-માં જાય? મુસાફરીમાં કોઈ મહામવાલી ધારો કે સાથે લોભ મદ–ઈર્ષ્યા વગેરે મલિન ભાવોમાં ય કશો | લાગી ગયો હોય તો એ એવો અસાર લાગે કે દમ નહિ આત્માને કશો લાભ ન કરે, ઊલટું | પછી જો એ રસ્તામાં ભૂખે મરતો હોય કે બીજાથી નિ:સત્ત્વ અને ચિંતાતપ્ત બનાવે એ બધા મલિન | કૂટાતો હોય, તો એથી કાંઈ લેવાઈ જવાતું નથી. ભાવો અસાર નિસ્સાર છે.
ઉલ્લું સંતોષ રહે છે કે આમ જ એ એકવાર આ અસારતાની બુદ્ધિ દઢ કરવા માટે | આપણાથી છૂટી જશે. બસ એ મહામવાલી એટલે દેવાધિદેવ શ્રી મહાવીર ભગવાનનું અનુપમ | શરીર. પ્રભુએ એને અસાર માન્યું. દૃષ્ટાન્ત છે.
પ્રભુને મોટી રાજરાણીઓ અને ઈદ્રાણીઓ
For Private And Personal Use Only
