________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ : ૨ અંક ૧-૨, ૧૬ નવેમ્બર-ડિસેમ્બર ૨૦૦૧ ]
જે વિશાળ વ્યવસ્થા એણે નિહાળી તે કોઈ એક માનવીની શક્તિની બહાર હતી, તે એ બુદ્ધિ સમજી શકી, એણે જગન્તિર્યાતાની પણ કલ્પના કરવી પડી.
કોઈક મતિમંદ માનવીએ માન્યું કે જગત કર્તા એ જ જગત નિયંતા હોઈ શકે. કોઈક મતિમંદ માનવીએ માન્યું કે જગત કર્તા કોઈ નથી. પરંતુ જગત નિયંતા જરૂર છે વિવિધ કલ્પનાઓ વહેતી મૂકાઈ. સામાન્ય માનવની મતિ મુંઝાઈ ગઈ.
જે બુદ્ધિએ વિશ્વમાં વ્યવસ્થા અને અવ્યવસ્થા, બન્ને, નિરખ્યા, એણે વ્યવસ્થા માટે જગત કર્તા અને જગત નિયંતાની અનંત શકિત નિહાળી અને એના પ્રત્યે કૃતજ્ઞતા દર્શાવી. પરંતુ અવ્યવસ્થા માટે તો અનંત શક્તિવંત જગત કર્તા
અને જગત નિયંતાને તે દોષ ન આપી શકી, એથી એણે એ જવાબદારી માનવીના શીરે નાખી. માનવી વિધવિધ પ્રકારે કાર્યો કરે છે. તેથી જગતની અવ્યવસ્થા માટે માનવી જ જવાબદાર હોઈ શકે, માનવીના કર્મ મુજબ પરિસ્થિતિઓ અને સંયોગો સર્જાય છે. માનવી સત્કર્મ કરે તો સારું સર્જન થાય છે અને દુષ્કર્મ કરે તો નરસું સર્જન
થાય છે.
વળી એ બુદ્ધિએ જોયું કે માનવી એની
અભિલાષા મુજબ સત્કર્મ અથવા દુષ્કર્મ કરે પરંતુ એનું ફળ પ્રાપ્ત કરવાનું તો એની શક્તિની બહારનું છે, પરિણામે કર્મ કરવાની જવાબદારી માનવીની રહી અને તેનું ફળ આપવાની જવાબદારી તો અનંત શક્તિવંત ઈશ્વરને અપાઈ.
વળી કોઈ બુદ્ધિમાને નિહાળ્યું કે માનવી જે કર્મ કરવા ઇચ્છે છે તે કર્મ તે કરી શકતો નથી. માટે કર્મ કરવાની શક્તિ પણ ઈશ્વરેચ્છા મુજબ જ હોય, એમ કલ્પના કરી.....
|
|
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[૧૯
વિવિધ કલ્પનાઓ ચિંતકોની બુદ્ધિએ કરી. એ ક્લ્પનાઓનાં જંગલમાં સામાન્ય માનવીની મતિ મૂંઝાઈ ગઈ. પરિણામે અજ્ઞાનની અંધારી અટવીમાં સૌ અટવાય છે, અજ્ઞાનના અંધારાકૂપમાં સૌ ડૂબે છે. પ્રકાશ પાથરનાર શોધ્યો જડતો નથી.
એ પરિસ્થિતિમાં પરમાત્મા માનવીને
સાંત્વન આપે છે. માનવીને પરમાત્મા જ્ઞાન આપે છે. બોધ આપે છે. પરમાત્મા પ્રરૂપણા કરે છે કે ઇન્દ્રિયોને અગોચર પુદ્ગલો આ જગતમાં છે.
વિવિધ પ્રકારના પુદ્ગલોમય આ વિશ્વ છે. કોઈ પુદ્ગલો દૃષ્ટિને ગોચર છે તો કોઈ અગોચર છે.
મનોવર્ગણાના પુદ્ગલો, શબ્દ વર્ગણાના પુદ્ગલો, કર્મવર્ગણાના પુદ્ગલો વિગેરે અનેક પ્રકારના અનંત પુદ્ગલો દૃષ્ટિને અગોચર છે. માનવી ભલે એ પુદ્ગલોને નિહાળી ન શકે પરંતુ તે પુદ્ગલોને પ્રતિસમય માનવી ગ્રહણ કરે છે. તે પુદ્ગલો આત્માને આલિંગે છે અને આત્માનું ભાવિ નિર્ણીત કરે છે.
જગતના સૌ જીવોને કર્મ પુદ્ગલો નચાવે છે. અને આધીન રહ્યા છે સૌ પ્રાણીઓ એની આજ્ઞાને નથી લોપી શકતા, માંધાતાઓને પણ દુઃખ એ આપે છે, સુખ એ આપે છે. પ્રીતિ એ કરાવે છે, અને ત્યાંથી પટકે છે પણ તે મહત્તા એ આપે છે અપ્રીતિ એ જન્માવે છે. કીર્તિની ટોચે તે ચડાવે છે અને ઝુંટવી પણ એ જ લ્યે છે. એના આપ્યા આવે છે બુદ્ધિ અને ડહાપણ. એના આપ્યા આવે છે મુર્ખાઈ અને ગાંડપણ. જીવાડે છે એ અને મૃત્યુ પમાડે છે પણ એ જ. અનંત શિક્ત ભરી છે એ
પુદ્ગલોમાં પરંતુ આત્મ શક્તિની પાસે પુદ્ગલ શકિત પરાજિત થાય છે. એને પરાજિત કરવા માટે આત્માએ આંતર યુદ્ધમાં ઉતરવું રહ્યું.
For Private And Personal Use Only
