________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ : ૧ અંક ૧૧-૧૨, ૧૬ સપ્ટેમ્બર-ઓકટોબર ૨૦૦૧ ]
* વિશ્વ વ્યવસ્થા જ
લેખક : નરોત્તમદાસ અમુલખરાય કપાસી (એડવોકેટ--મુંબઈ)
વિશ્વ વિશાળ છે, અગાધ છે, અમાપ છે. | એની વિશાળતાનું પૂર્ણ દર્શન માનવીને થઈ શકતું નથી, એની અગાધતાના ઊંડાણમાં માનવી પહોંચી શકતો નથી. એની અમાપતા માનવીની મર્યાદિત શકિત માપી શકતી નથી.
વિચિત્રતા એ છે કે વિશ્વની વિશાળતા, અગાધતા અને અમાપતાનું દર્શન વિશ્વ પ્રત્યે નજર નાંખતા પ્રાપ્ત થતું નથી. એ દર્શન પ્રાપ્ત કરવા માટે માનવીએ એના અંતર સમક્ષ નજર નાંખવી પડે છે.
એની અંતર દૃષ્ટિ માનવીને એની અનંત આંતર--શકિતનું દર્શન કરાવે છે. એક કલ્પનાતીત આંતર્ જગત એની સમક્ષ પ્રગટ થાય છે. એની નિર્મળતામાં પ્રગટ થાય છે. આંતર જગત અને બાહ્ય જગત, બન્ને એના આત્મામાં પ્રતિબિંબિત થાય છે. સમગ્ર જગતના ત્રિકાલિક સ્વરૂપો. બાહ્ય જગતમાં સમાઈ જાય છે. આંતર-જગતમાં પૂર્ણ રૂપે એ પ્રગટ થાય છે. આત્મ-જ્ઞાનના અસીમ પ્રકાશમાં સંપૂર્ણ સત્યનું સંવેદન અનુભવાય છે આત્મામાં. એ આત્મા બને છે પરમાત્મા.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[૨૧
આનંદનો અનુભવ માનવીને મળે છે.
૫. જેમણે સંપૂર્ણ સત્ય બાંધ્યું છે, તે સર્વજ્ઞ પરમાત્માએ જગતને સત્ય પીરસ્યું છે. માનવીની મર્યાદિત મતિમાં એ સત્ય પ્રવેશ કરી શકે એ માટે જગતની વિશાળતાને એમણે સૂક્ષ્મ સ્વરૂપ આપ્યું છે.
૬. આપણે એ પ્રત્યે નજર નાંખીએ. જ્યાં જ્યાં આપણી નજર પડે છે ત્યાં ત્યાં આપણી નજરે ચડે છે એક અનુપમ ચૈતન્ય. ચૈતન્ય ભર્યું આ વિશ્વ આપણા ચૈતન્યને આશ્ચર્ય--મુગ્ધ કરે છે.
૭. માનવીમાં તો સૌ ચૈતન્ય જોવે છે, પણ ત્યાં એ અટકી જતું નથી. ઊડતા પંખીઓને નિહાળો અને એમના ચૈતન્યને નિરખો. પરાધીન પશુઓને નિહાળો અને એમના ચૈતન્યને નિરખો, સૂક્ષ્મ જંતુઓને નિહાળો અને એનું ચૈતન્ય નિરખો. સર્વત્ર ચૈતન્ય, ચૈતન્ય અને ચૈતન્ય નજરે ચડે છે.
૮. એ ચૈતન્યને નિહાળતાં નિહાળતાં, ચૈતન્યને વળગેલું અચૈતન્ય પણ નિરખવામાં આવે છે. માનવીને મળેલો ચૈતન્યમય દેહ અચેતન થતો આપણે નિરખીએ છીએ. માત્ર માનવદેહ નહિ, પંખી...દેહ, પશુ--દેહ અને જંતુ દેહ પણ ક્ષણમાં અચેતન થતો આપણે જોઈએ છીએ.
For Private And Personal Use Only
સંપૂર્ણ સત્યનું પ્રદાન જગતને કરવા પરમાત્મા વહાવે છે વાણીનો ધોધ. પરંતુ એ પૂર્ણ
|
સત્ય શબ્દથી અગોચર રહે છે. વાણીની મર્યાદિત શક્તિ પૂર્ણ સત્ય પ્રગટ કરી શકતી નથી. માનવીની મર્યાદિત મતિ શકિત પૂર્ણ સત્યને ગ્રહણ કરવા
૯. જ્યાં ચૈતન્ય છે ત્યાં અચૈતન્ય પણ છે. જે જગતમાં સંવેદના છે તે જ જગતમાં સંવેદનાનો
અસમર્થ રહે છે. એ સત્યના પ્રકાશની માત્ર ઝાંખી | સંપૂર્ણ અભાવ પણ છે. જગત જેમ ચૈતન્યથી
માનવીને મળે છે. એ ઝાંખી પણ અનુપમ છે, એ ઝાંખી નિહાળતાં નિહાળતાં પણ અનુપમ
ઝળહળે છે એમ અચૈતન્યથી પણ ઝળહળે છે. ૧૦. ચૈતન્યમય અને અચૈતન્યમય આ
