________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
9ધાર્મદના છે.
- -શ્રી લક્ષ્મીચંદ સંઘવી અહિંસા, સત્ય, અચૌર્ય અને પરિગ્રહ--પરિણામ એ પાંચ, ધર્મના લક્ષણો છે. આ પાંચ મહાવ્રત કહેવાય છે. અને તે સર્વ જાતિઓએ, સર્વ દેશમાં, સર્વસમયે, સર્વ પ્રસંગે અચૂક પાળવાના છે; વ્યવહારમાં ઉતારવાના છે.
ધર્મનું પાલન જીવનમાં સુખ, શાંતિ, પ્રસન્નતા અનુભવવા તથા કર્મક્ષય કરી મોક્ષ પામવા માટે અનિવાર્ય છે.
અહિંસા મન, વચન અને કર્મથી પાળવાથી વેરની ભાવના શમી જાય છે, સર્વ પ્રત્યે મૈત્રીભાવનું પવિત્ર ઝરણું વહે છે, પ્રસન્નતા અનુભવાય છે, દુ:ખી જીવો પ્રત્યે કરુણા જન્મે છે. આ કરુણાને -- દયાને ધર્મનું મૂળ ગણેલ છે. - સત્યનું પાલન કરવાથી અંતઃકરણ શુદ્ધ રહે છે, નિર્ભયતા કેળવાય છે. બ્રહ્મચર્યથી શારીરિક, માનસિક તથા આધ્યાત્મિક બળ પ્રાપ્ત થાય છે. ધર્મના લક્ષણોમાં માતાપિતાની સેવાનો તથા સત્કાર્યોનો સમાવેશ થાય છે. ધર્મ આધિ, વ્યાધિ અને ઉપાધિના ત્રિવિધ તાપમાંથી મુક્તિ આપે છે. સાચો ધર્મ હૃદયમાં આત્મકલ્યાણની ભાવના જગાડે છે. ધર્મનું આચરણ સદ્વિચાર અને સદાચાર છે. ધર્મ સુખનું એક માત્ર સાધન છે. ધર્મ પુણ્યનો રસ્તો ચીંધે છે અને પાપના માર્ગે લાલ ઝંડી ધરે છે. ધર્મ સમગ્ર જીવનના પ્રત્યેક અંગને સ્પર્શે છે.
ધર્મ પાળનાર આત્મકલ્યાણની સાથેસાથે વિશ્વ કલ્યાણ પણ સાધે છે, કારણ કે તે “બિત્તી મેં સર્વભૂતેષુ” -- સર્વ જીવો સાથેની મૈત્રીમાં માને છે.
ધર્મ જીવનનો સાચો માર્ગ દર્શાવે છે. ધર્મ પાળનાર મનુષ્ય કયારેય માનસિક થાક, તનાવ, વિષાદ, પરિતાપ, ચિંતા, ઉગ્રતા કે વ્યગ્રતા અનુભવતો નથી.
ધર્મ અને જીવન એક જ સિક્કાની બે બાજુ છે. એની એક બાજુ ધર્મચક્ર છે અને બીજીબાજુ ચરિત્ર છે.
ધર્મ જ આત્માને કલેશ, કર્મ, પરિણામ તથા આશયથી મુક્ત કરી ઈશ્વરત્ત્વ આપે છે.
ધર્મના આટલા અંગઉપાંગ છે : આત્માના અસ્તિત્વમાં સંપૂર્ણ શ્રદ્ધા આત્માને કષાય તથા પુદ્ગલોમાંથી મુક્ત કરવાની ઝંખના તથા સાધના, જીવન–વ્યવહારમાં સહુ પ્રત્યે પ્રેમ, ક્ષમા, અને કલ્યાણની ભાવના, આત્મધ્યાન, આત્મજાગૃતિ માટે દેહદમન, સદ્વિચાર, અહિંસામય -- પ્રેમમય વાણી, સદાચાર આચાર – વિચારની એકતા, કેવલ્ય પ્રાપ્તિ માટે સાધના.
ધર્મમાં છ ક્રિયાઓ આવશ્યક છે : સમતા. સ્તવન, વંદના, પ્રતિક્રમણ, પ્રત્યાખ્યાન તથા કાર્યોત્સર્ગ.
For Private And Personal Use Only
