________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
૧૦૬ ]
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[ શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
પર્યુષણ પર્વતી આરાધતા કેમ કરશો ?
૦ સંકલન : શ્રી દિવ્યકાંત સલોત
જૈન ધર્મ જણાવે છે કે પર્વના દિવસોનો | ઉદ્ઘોષણા કરાવી હતી. કુમારપાળ મહારાજાએ ઉપયોગ મોક્ષ પ્રાપ્તિમાં નિમિત્તભૂત એવા જ્ઞાન- પણ પોતાના અઢાર દેશમાં અમારિ પ્રવર્તાવી દર્શન-ચારિત્ર અને તપની વિશેષ આરાધના અર્થે | હતી અને મોગલ જમાનામાં પરમ પ્રભાવક જ કરવો જોઈએ. એટલે કે પર્વના દિવસોમાં | શ્રીમદ્ હીરવિજયસૂરીશ્વરજી મહારાજના પોસહ વિગેરે ધાર્મિક અનુષ્ઠાનો કરવા, બ્રહ્મચર્યનું ઉપદેશથી અકબર બાદશાહે પણ અારિ પાલન કરવું, જીવન નિર્વાહ અર્થે કરવામાં પ્રવર્તાવી હતી.
આવતી હિંસક પ્રવૃત્તિ છોડી દેવી અને તપનું (૨) સાધર્મિક વાત્સલ્ય : શાસ્રકારો કહે છે આરાધન વિશેષ પ્રમાણમાં કરવું. કે કદિ વર્ષભરમાં ન બન્યું હોય તો પણ આ શ્રાવણ વદિ ૧૨ થી ભાદરવા સુદિ ૪ દિવસોમાં સાધર્મિક-વાત્સલ્ય તો અવશ્ય કરવું. સુધીના આઠ દિવસોને પર્યુષણ પર્વ કહેવામાં કારણ કે સાધર્મિકોનો યોગ ફરી-ફરીને મળતો આવે છે. તેનો મહિમા સર્વે પર્વો કરતાં અધિક નથી. ભરત મહારાજા, નરદેવ, દંડવીર્ય તથા હોવાથી તે પર્વાધિરાજ લેખાય છે. આથી આ કુમારપાળ મહારાજા વિગેરેએ આ બાબતમાં દિવસોમાં ધર્મારાધનાનું અપૂર્વ વાતાવરણ ખડું ઉત્તમ દાખલાઓ પુરા પાડેલા છે. કુમારપાળ થઈ જાય છે. આ પર્યુષણ પર્વના દિવસોમાં મહારાજાએ દરિદ્રાવસ્થાવાળા પોતાના સાધર્મિકસામાન્ય રીતે જે કર્તવ્યોનો ઉપદેશ છે તે ઉપરાંત | ભાઈઓનો ઉત્કર્ષ કરવા માટે દર વર્ષે એક આ પર્વમાં પાંચ વસ્તુઓ અધિક કરવાની હોય | કરોડનો સદ્યય કર્યો હતો. છે. જેમાં :
(૩) પરસ્પર ક્ષમાપના ઃ ૫૨સ્પર ક્ષમાપના કરવી એટલે એકબીજાની ભૂલોને માફ કરવી અને એ વાત પોતાના હ્રદયમાંથી કાઢી નાંખવી. જો આ દિવસોમાં પરસ્પર ક્ષમાપના ન કરવામાં આવે તો અનંતાનુબંધી કષાયની કોટિમાં જવાય કે જે સમ્યક્ત્વ ગુણનો મૂળમાંથી નાશ કરનારો છે.
For Private And Personal Use Only
(૧) અમારિ પડહની ઉદ્ઘોષણા
(૨) સાધર્મિક વાત્સલ્ય
(૩) પરસ્પર ક્ષમાપના
(૪) અઠ્ઠમ તપ
(પ) ચૈત્ય પરિપાટી
સગા-વ્હાલા કે સંબંધીઓને ખમાવીએ અને જેના પ્રત્યે કંઈ પણ અપરાધ-ભૂલ કરેલ હોય તો
(૧) અમારિ : અમારિ એટલે કોઈ જીવને ન મારવો તે. તેના પડહની ઉદ્ઘોષણા એટલે તેને ન ખમાવીએ તો એ ક્ષમાપના અધૂરી ‘હે લોકો, તમે કોઈ પણ જીવને હણશો ગણાય. કદી સામી વ્યક્તિ આપણા પ્રત્યે ક્ષમા ન નહિ....હણશો નહિ....'' સંપ્રતિ રાજાએ આ| પણ દર્શાવે તો પણ આપણે ક્ષમા કરવી જોઈએ. પર્વને વિષે પોતાના આખા રાજ્યમાં અમારિ- મૃગાવતી અને ચંદનબાળાએ પરસ્પર જે રીતે
