Atmanand Prakash Pustak 097 Ank 07 08

Author(s): Pramodkant K Shah
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 6

७६
તેમાં તેની પૂર્ણ જાણકારી નથી માણસ જ્યારે કશુંક કહેતા હાય છે ત્યારે પાતેજ જાણકાર છે, સામા કરતા વધુ જાણે છે તેવા અહેસાસ અનુભવતા હોય છે. આનાથી તેના અહંકારને તૃપ્તિ મળે છે. એક માણસ ખેલતા હાય છે અને બીજો સાંભળતા હોય છે. અને એક-બીજા પર હાવી થવાના પ્રયાસ કરતા હાય છે. વાર્તાલાપામાં માણસે એક-બીજાને
સાંભળવા કરતા સ'ભળાવવા માટે ટાંપીને તત્પર થઈને બેઠા હૈાય છે. તેમનુ' સમગ્ર ધ્યાન આક્રમક સ્વરૂપે હોય છે. મેાકેા મળતા તે શરૂ કરી દે છે.
માણુસ જ્યારે ખરાબ કામ કરે છે તે હેાશ ગુમાવી બેસે છે
મહાવીર ભગવાને કહ્યું છે કે, જેઓ આ આ સૂત્રો અને સાધનામાંથી પસાર થતા નથી. તેમનુ' ખેલવાનું અને સલાહ આપવાનુ છે. ભગવાન મહાવીરે ૧૨ વર્ષી સુધી મૌન
[ શ્રી આત્માન ંદ પ્રકાશ
ધારણ કર્યુ હતું. ખેલવુ' સહેલું છે, પરંતુ‘ મૌન જાળવવુ મુશ્કેલ છે. જે વ્યક્તિ ૧૨ વર્ષ સુધી મૌન રહે તેને કશુ કહેવાનુ રહે જ નહીં, તેમનુ મૌન જ ભાષા બની જાય છે.
માણસ ખેલતા હોય આડકતરી રીતે કાંઇક સલાહ અથવા કાંઈક કરવા ન કરવા કોઈપણ ખામતમાં કશુ પૂર્ણપણે જાણ્યા વગર, સમજ્યા વગર અજ્ઞાનમાં આપેલી સલાહુ
ત્યારે સીધી કે આપતા હોય પ્રેરતા હોય
ઇયોંના અય છે. સાધક. જે કાંઇ પ્રવૃત્તિ કરે તેમાં સાવધાની રાખે, ચાલવા ફરવાની ક્રિયામાં કેઇપણ જીવને સહેજ પણ દુઃખ ન પહોંચે તેના ખ્યાલ રાખે, મહાવીર ભગવાને કહ્યું છે, ‘ઉઠો, બેસા, ચાલા એમાં સાવધાની અને જાગૃત્તિ
છે.
છે.
સામા માણુસને મુશ્કેલીમાં મૂકી દે છે. આમાં શુભદ્રષ્ટિ હાય તા પણ વ્યથ' છે. સલાહ આપવાનું બહુ સહેલું છે. તેનાથી આપણા અહંકારને તૃપ્તિ મળે છે, જેના કાઇ મા હાતા નથી. તેઓ પણ માર્ગદર્શન આપતા હાય છે. સલાહ મફત મળે છે. જોઈએ તેના કરતા વધુ મળે છે, પરંતુ સલાહને કાઇ માનતું નથી, તે લેવા કરતા આપવી વધુ સારી લાગે છે એને કારણેજ આ જગતમાં શિષ્યા કરતા ગુરુઓ અને કાર્યકરા કરતા નેતાઓ
રાખા’ કાઇપણ પ્રવૃત્તિ એહેાશિમાં ન થાય તેના પૂરેપૂરા ખ્યાલ રાખવા તેનુ' નામ ઇર્ષ્યા સમિતિ. આપણે જે કાંઈ કરી રહ્યા છીએ તે મહેશમાં કરી રહ્યાં છીએ. માણસ જ્યારે ખરાબ કામ કરે છે ત્યારે હાશ ગુમાવી બેસે છે. મૂછિત અની જાય છે. હિંસામાં, જૂડમાં, ચેરીમાં પાપમાં વાસનામાં માણસ હે।શમાં રહેતા નથી. માણસ જાગૃત થાય છે ત્યારે તને ખ્યાલ આવે છે કે ‘ આ મે' શુ' કરી નાખ્યું, આમ કેમ થઇ ગયું ? ’ ત્યારે પસ્તાવાના પાર રહેતા નથી. આપણે એહાશિના નશામાં જીવી રહ્યાં છીએ. કાઈને ધનના કોઇને પદના તે કોઇને પ્રતિષ્ઠાના કેફ ચડેલ
વધારે છે.
છે. સાધનાના બથ છે નશાને તેાડી નાખવે, સાવધાની અને જાગૃતિથી જીવવુ. જે હાશ ત્યારે સભાળે છે તેને કોઇ નશે। ચડતા નથી.
પાંચ સમિતિ અને ત્રણ ગુપ્તિમાં સમિતિ વિધાયક - સકારાત્મક છે અને ત્રણ ગુપ્તિએ ઇર્ષ્યા, ભાષા, એષણા, માદાન – નિક્ષેપ અને નિષેધક - નકારાત્મક છે. આ પાંચ સમિતિ છે–
પારિષ્ઠાપનિકા.
ભાષા સમિતિ એટલે હેાશપૂર્વક સયમપૂર્વક ભાષાના ઉપયેગ . આ સયમ એટલી હદ સુધી હાવા જોઇએ જ્યાં ભાષા મૌન બની જાય અને મૌન ભાષા બની જાય જરૂર કરતા વધારે ન ખેલવુ. આપણે ખેલીએ ત્યારે જ ભાષાના ઉપયેગ થાય છે એવુ નથી. આપણે કશુ ખેલતા