________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૮
| શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ રહેતું નથી શરીર અને ચેતના અલગ થઈ સાધના તે તપમાં ઉતરેલા માણસે સ્વીકારવાની જાય છે. શરીર અને ચેતનાને જોડનારું મન જ છે પરંતુ તેનો ગર્ભિત અર્થ સમજ પડશે. છે ધ્યાનમાં વિચાર અને વાસના હટી જાય છે. આ અંતરતપ છે એટલે બહારના કોચલાથી કશી ઈચ્છાઓ રહેતી નથી. શરીર અને ચેતના તેને મૂલવી નહીં શકાય. દુઃખ અને પીડા સહન અલગ દેખાવા લાગે છે ત્યારે મૃત્યુ જેવી પરિ. કરવાથી માત્ર કાત્સગ થઈ જાય નહીં. કાસ્થિતિ પેદા થાય છે. શરીર અને ચેતનાને છૂટા સગનો અર્થ છે શરીરને છોડવાની તૈયારી; પડવાનો જે અંતરાય છે એ પરાકાષ્ઠા છે સાધક કાયાથી દૂર થઈ જવાની તૈયારી, કાયાથી આપણે જે એ બિંદુ પર અટકી જાય, ભયભીત બની ભિન્ન છીએ એ જાણી લેવાની તૈયારી. દયાન જાય કે પાછો વળી જાય તો કાયે સંગ તે એટલે મહામૃત્યુ, ધ્યાનમાં મૃત્યુ ઘટિત થઈ નથી. આ પરાકાષ્ટએ જે પહોંચે છે તે મૃત્યુની જાય તે બધા બંધને છૂટી જાય છે. બંધને જે સીમાને પાર કરી જાય છે.
છૂટી જાય તે નવો જન્મ ધારણ કરે પડતા આ બિંદુ સુધી પહોંચવા માટે છ બાહ્યતપ નથી. કાયાથી સદાને માટે છુટકારો મળે છે. અને પાંચ અભ્યતર તપનો સહારે ખૂબ જ શરીર સાથેનું વળગણ છેડવું એટલું જરૂરી બની રહે છે. સાધનાના આ પાયા વગર આસાન નથી માણસ સમજે છે આ શરીર કાત્સગ સુધી પહોંચવાનું અતિ કઠિન છે. મારી છે એટલેથી તે અટકતો નથી. હું જ તમામ ઇચ્છાઓ અને વાસનાનું વિસર્જન થાય શરીર . એમ માની બેસે છે એટલે શરીરની ત્યારે જ શરીર અને ચેતના અલગ દેખાવા વાસના અને આળપંપાળ અટકતી નથી. શરીરની લાગે છે. પછી મૃત્યુનો ભય રહેતા નથી કારણ સાથે આપણું એટલું બધું તાદામ્ય છે કે શરીર કે આપણને ખ્યાલ આવે છે કે આપણે શરીર સિવાય આપણને બીજો કઈ ખ્યાલ આવતા નથી, કાંઈક બીજુ જ છીએ અને જે આપણે નથી, શરીરની ભૂખ, શરીરને થાક અને શરીરની છીએ તે શરીર નષ્ટ થઈ જાય તે પણ નષ્ટ પીડા એ આપણી પીડા છે એવો ખ્યાલ, એ થવાનું નથી. આ પ્રતીતિ અને અનુભવ કાયા- અહેસાસ અને એવો ભ્રમ પ્રગાઢ બની જાય સગ વગર થઈ શકે નહીં..
છે. કોઈ વસ્તુ સતત્ દેહરાયા કરે છે ત્યારે તે શરીર અને ચેતનાને જોડનારી
હકીકત બની જાય છે. એટલે શરીરના બધા
દુઃખો અને સંતાપો આપણા બની જાય છે. મનની કડીને તેડવી
જન્મ, જરા અને મૃત્યુ આપણું બની જાય એનું નામ કોત્સર્ગ છે. આ કાયા આપણી નથી તે જાણવું તેનું
નામ કાત્સગ. કાયેત્સગને પરંપરા મુજબ અર્થ એ છે. કે કાયા પર દુઃખ આવે, પીડા અને તે તેને ચિંતાના જગતથી આપણે સહજ ભાવે સહન કરવી... કઈ સતાવે, રીબાવે સંબંધો તોડી નાખવા તે સહજતાથી એ ઉત્સર્ગોને સહન કરવા, એનું નામ કાર્યોત્સર્ગ બિમારી-કષ્ટ આવે અથવા કર્મોના ફળ ભેગવવા - પડે તો તે માટે તૈયારી રાખવી, દુઃખ સહન કાયાને મિટાવી દેવી એનું નામ કાત્સગ કરવું. પીડા ભોગવવી, અગાઉના તપ કાયા નથી આત્મહત્યા કરવાવાળા માણસો પણ આ કલેશમાં આ બાબતનો ઉલલેખ છે જ અને આ શરીર મારું છે એમ માનતા હોય છે. એટલે
For Private And Personal Use Only
