Atmanand Prakash Pustak 094 Ank 07 08

Author(s): Pramodkant K Shah
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 9

મે-જુન ૯૭]
[૫૫
અષાડ સુદ – ૧૫
ધમ શું ચીજ છે? એ જીવનમાં ખાસ સમજવાની જરૂર છે. જેની ત્રણ ભૂમિકા છે. બાલ્યાવસ્થા, મધ્યમવરહ્યા, અને પ્રાજ્ઞાવસ્થા, બાલ્યાવસ્થામાં બાળકોને રમકડાં વગેરે પ્રિય છે. મધ્યમાવસ્થાના માણસને રમકડાંમાં કાંઈ પ્રિય ન હોય. ક્રિયાકાંડે વગેરે ચીજ એ ધર્મના સ્વરૂપ રૂપે ભાસે છે. માણસની જે પ્રમાણેની ભૂમિકા હોય તે પ્રમાણે તેની સાથે વાતો કરવી જોઇએ. ધર્મ એક એવી વિશાળ ચીજ છે જેમાં સર્વ ચીજોનો સમાવેશ થઈ જાય છે. ધમની પ્રાપ્તિ એટલે સદ્ગુની પ્રાપ્તિ. ધર્મનું સ્વરૂપ એ દિવ્ય સ્વરૂપ છે. ધમનું દિવ્યસ્વરૂપ જ્યારે જીવનમાં આવે ત્યારે જીવન મંગલમય બની જાય છે. જ્યારે ધમની અદ્દભુતતાનો ખ્યાલ આવે ત્યારે માણસને ખબર પડે છે કે આ ધમ વગર ક્ષણ પણ જીવી શકાય તેમ નથી. જીવનમાં માન, સન્માન, મોભો એ બધું મળી જાય એટલે માણસ માને કે મને સર્વસ્વ મળી ગયું છે શાખ મહિનાના ભર તડકામાં જંગલમાં કયાંક થોડો છાંયડો હોય તે મનને કેટલી બધી વિશ્રાંતિ લાગે તેમ ધમ મળવાથી માણસને ઘણી બધી વિશ્રાંતિ મળે છે આ જન્મમાં જ ધમને સમજવાની તક છે. બાકી બીજી કેઈનિમાં શું સમજવાની તક મળવાની છે ? કુમારપાળ મહારાજ દરરોજ સવારમાં ઉઠતા ત્યારે ભગવાનને પ્રાથના કરતા કે પ્રભુ ! તારા ધમ વિનાનું ચકવર્તીપણું મળે તે પણ મારે જોઈતું નથી. ચક્રવતીનાં સાદ્યબી કેવી છે તે જાણે છે ? ૮૪ લાખ ધેડા, ૮૪ લાખ હાથી, ૯૬ કરેડ પાયદળ અને ૧૬૦૦૦ દે તેની સેવામાં હોય છે. તેના શરીરમાં પણ ખૂબ જ બળ હોય છે. એક અવસર્પિણીથી ઉત્સર્પિણી સુધીના કાળમાં ૧૨ ચક્રવતી' થાય ચકવતીની તાકાત કેટલી! એક ખાડે હોય તેની એક બાજુ ૧૬૦૦૦ રાજાઓ અને બીજી બાજુ ૧૬ ૮૦૦ રાજાઓ હોય વચમાં ચક્રવતિ ઉો હોય એના બન્ને હાથમાં સાંકળ હોય હવે રાજા કહે કે મને ખેંચો. ૩૨૦૦૦ રાજાઓ ખેચે તોપણ તેને એક મિલિમીટર પણ ખસેડી ન શકે. ચક્રવતીની સ્ત્રીમાં પણ એટલી જ તાકાત હોય છે. તે જ્યારે કપાળમાં ચાંલ્લો કરે ત્યારે તેના હાથની ચપટીમાં હીરાને મસળીને તેને ભૂક્કો ચૂંટાડે. આવું ચક્રવતિ પણું પણ કુમારપાળ મહારોજા આ ધમના બદલામાં ત્યજી દે છે. તેવી તેમની તૈયારી છે. મોટાં મોટાં રાજ્યો અને રાજાઓ થઈ ગયા તેની કઈ હયાતી અત્યારે નથી. તે શું આપણી કે સંપત્તિની હયાતી કાયમ રહેવાની છે ? ધર્મનો ઉપદેશ સાંભળીએ ખરા. પણ તેનું મહત્ત્વ જ્યાં સુધી સમજાય નહીં ત્યાં સુધી ઉપદેશ નકામે છે. જ્યારે ભગવાનને ઉપદેશ સમજાય ત્યારે આ સંપત્તિ તુચ્છ લાગશે. આપણું જીવન પર અત્યારે પુણ્યરૂપી વાદળાની છાયા છે ત્યાં સુધી વાંધો નથી, પણ જ્યારે એ વાદળ ખસી જશે ત્યારે તડકાના તાપને ખમી નહી શકીએ માટે તાપને પણ સહન કરતા શીખે. આપણે રૂપિયે શું અમેરિકામાં કામ લાગશે...?” ના, આ નાણું આપણું આ લેકમાં પણ કામ નથી લાગતુ' તો પછી પરલમાં કયાંથી કામ લાગશે ?
કપિલની વાત શરૂ થાય છે.
કપિલ વિચાર કરે છે. બે માસા સોનું શા માટે માંગુ ? લાવને વધારે માગું. કારણ કે એને પેલી છોકરી સાથે સંસાર માંડે છે. માટે હવે આપનાર બેઠે છે તો શા માટે ઓછું માંગવું? તેથી વિચારમાં ને વિચારમાં બે માસા પરથી કેડ માસા સુધી પહોંચી મે. હજી પણ વિચાર કરે છે કે કેડ માસાથી મારી તૃપ્તિ નહીં થાય લાવને આખું રાજ્ય માંગી લઉં જેથી અંદગી