Atmanand Prakash Pustak 094 Ank 07 08

Author(s): Pramodkant K Shah
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Catalog link: https://jainqq.org/explore/532038/1

Page #1

pon
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
Shree Atmanand Prakash
सर्वषां विदितं सम्यक् कीदृशं चित्तचापलम् । विहरेत् कुशलेच्छ्स्तन्निरपायासु भूमिषु ||
* ચિત્ત કેવુ. ચ'ચળ છે એ બધાને વિદિત છે. માટે કુશલની ક્રામનાવાળાએ વિદ્મ વગરનાં ( કુશલખાધક ન થાય તેવાં સ્થાનામાં વિહરવાનુ લક્ષમાં રાખવુ. ઘટે.
* All know well how fickle the mind is, so a
move in such
person desirous of his good, should piaces as are free from evil.
પુસ્તક : ૯૪
卐
અ'ક : ૭-૮
વૈશાખ-જેઠ
5
એ-જુન-૭
આત્મ સંવત : ૧૦૧ વીર સવત ઃ ૨૫૨૩ વિક્રમ સંવત ઃ ૨૦૫૩
ropewaanapp

Page #2

અ નુ કે મણિ કા
ક્રમ
લેખ
લેખક
(૧)
છ
દિ :
શ્રી જિનેશ્વર પરમાત્મા સન્મુખ બોલવાની સ્તુતિ ઇન્સિટટયુટ ઓફ જૈનોલેજીની ભારતની ઓફિસને શુભારંભ પ. પૂ. આગમ પ્રજ્ઞ -તારકગુરુદેવશ્રી જ'બૂવિજયજી મ. સાહેબના ખ્યાખ્યાન નવકાર મહામંત્રને મહિમા પ્રો. કે. ડી. પરમાર (જબુસર), અમે જેને એવું જરા પણ ઈચ્છતા.... મુનિશ્રી જખ્ખ વિજયજી મ. સા. શ્રી કૃષ્ણનગર તથા દાદાસાહેબ ખાતે ઉજવાયેલ અંજનશલાકા મહોત્સવ જાગતા રે જો ?
પૂ આચાર્ય ભગવંતશ્રી વિજય
મહિમાપ્રભસૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબ આ સભાના નવા પેટ્રન સભ્યશ્રીઓ શ્રી જગદીશકુમાર ભૂપતરાય શાહ–ભાવનગર શ્રી વિનોદકુમાર જગજીવનદાસ દોશી-વડોદરા
આ સભાના નવા આજીવન સભ્યશ્રીઓ શ્રી જયેન્દ્રકુમાર હરિલાલ શાહ - ભાવનગર શ્રી હર્ષદરાય કાંતિલાલ શાહ - ભાવનગર શ્રી હસમુખરાય રતિલાલ વોરા - મુંબઇ
શે કાં જ લિ સ્વ. મધુકાંતાબેન રમણિકલાલ શાહ (ઉંમર વષ ૮૦] ગત તા ૯-૬-૯૭ સોમવારના રોજ ભાવનગર મુકામે સ્વર્ગવાસી થયેલ છે. તેઓશ્રી આ સભાના આજીવન સભ્ય હતાં. તેઓશ્રી ખુબ જ ધાર્મિકવૃત્તિવાળા, સ્વભાવે મીલન સાર અને સરળ વ્યક્તિત્વ ધરાવતા હતા. તેમના દુઃખદ અવસાનથી તેમના કુટુંબીજનો પર આવી પડેલ આ દુ:ખમાં સભા સમવેદના પ્રગટ કરે છે. સાથે સાથે તેમના આત્માને પરમ શાંતિ મળે એવી પરમ કૃપાળુ પરમાત્મા પાસે પ્રાથના કરીએ છીએ.
લિ. શ્રી જેન આમાનંદ સભા, ખાર ગેઈટ, ભાવનગર,

Page #3

શ્રી જિનેશ્વર પરમાત્મા સન્મુખ માલવાની સ્તુતિ
પ્રભુજી માંગુ તારી પાસ, મારી પુરી કરો આશ, માંગી માંગી માંશુ' છું દાદા એટલું',
સુણતાં વૈરાગ્ય જ કઈ માવે નહી
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
તંત્રી : શ્રી પ્રમાદકાન્ત ખીમચંદ શાહ
જન્મ મહાવિદેહમાં હાય, વળી તીથ કર કુળ ફાય પારણામાં નવકાર સંભળાય રે...
ન આઠનું જ હાય, પ્રભુ સમેાસર્યા જવાય રે...
ઉમ‘ગે વ્યાખ્યાન
પ્રભુ હાથે દીક્ષા અને ચૌદ પૂરવ
મને આવતા ભવ એવે આપજે દાદા આવતા ભવ એવા આપજે...૧
થાય, વળી અનુજ્ઞા મળી જાય અતરાય રે...
થાય, હજાર। સાથે ભાય રે...
મને આવતા ભવ...૨
ક્ષપક શ્રેણીએ ચડાય, ઘાતી ક્રમ કૈવલજ્ઞાન ઉત્પન્ન થઈ જાય રે... માનવ જન્મ મળી જાય, એવી કરણી અને મુક્તિપુરીમાં જવાય રે...
હૈય મને આવતા ભવ...૩
જિન કલ્પી પણું હાય, ઉગ્ર અભિગ્રહ
માસ માસક્ષમણુ કરાય
*...
મને આવતા ભવ...૪
લેવાય
મને આવતા ભવ....
હાય
મને આવતા ભવ...૬
અપાય
મને આવતા ભવ...છ
કરાય
મને આવતા ભવ...૮

Page #4

૫૦
[શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
ઇન્સ્ટિટયુટ ઓફ જૈનોલોજીની ભારતની ઓફિસના શુભારંભ બ્રિટનના હાઇકમિશ્નર ડો. એમ, સિંઘવીનું માર્મિક ઉદ્બોધન
ઇન્સ્ટિટયૂટ ઓફ જૈનાલેાજીની એફિસના શુભ-આર’ભના સમારોહમાં ભારતીય હાઇકમિશ્નર ડૉ. એલ. એમ આવકારતા ચેરમેન શ્રી રતિભાઈ ચંદરયા,
ભારતની બ્રિટનના સિંઘવીને
જાણીતા ન્યાયવિદ્, બ્રિટન ખાતેના ભારતીય હાઈ કમિશ્નર ડે। એલ એમ સિંઘવીએ ઇન્સ્ટિટયૂટ એક જેનેાલેજીની ભારતની એફિસના શુભ આર’ભ પ્રસંગે જણાવ્યું કે ઢેલ્લા સાત વર્ષીમાં આ સંસ્થાએ વિશ્વના નકશા પર જૈન ધમને મહત્ત્વનું સ્થાન અપાવ્યુ` છે. આ સંસ્થાએ અદ્યતન અગ્રેજી ભાષામાં તત્તવા સૂત્ર ' ને અનુવાદ વિશ્વને ભેટ આપવાનું' ભગીરથ કાય કર્યુ. જૈન ધમની પર્યાવરણની વિભાવના જૈન ડેકલેરેશન એન નેચર ’દ્વારા વિશ્વને દર્શાવીને ભગવાન મહાવીરના વિચારોની સનાતનતાને પરિચય આપ્યું. જૈનકલાના લ'ડનમાં ચેાજાયેલા પ્રદેશ'ન અને પિરસવાદે જૈન ધર્મ અંગે વિશ્વવ્યાપી જાગૃતિ આણી છે. ખુદ વેટિકને પણ જૈન ધમની અહિંસા અને પર્યાવરણની ભાવના દર્શાવીને મહાવીરજય તી નિમિત્તે સદેશે! મેકલ્યા છે.
'
જૈન સમાજ એની પર‘પરાં અને ઇતિહાસના ઊંડા અભ્યાસ કરીને એની મહત્તાને ચેાગ્ય રીતે પિછાણે તે પાયાની જરૂરિયાત છે અને આમ થશે તે આપણી આવતી કાલ ઉજ્જવળ છે
સમાર'ભના પ્રમુખ શ્રી રતિભાઈ ચંદર્ય એ જણાવ્યુ` હતુ` કે આજે વિશ્વના કેટલાય દેશેમાં જેને વસે છે અને તેઓ પેાતાની રીતે જૈન ધમ પાળે છે, પરંતુ એ સિવાયના સમાજ જૈન ધર્મ વિશે કશું જાણતા નથી. આથી ઇન્સ્ટિટયૂટ એક્ જેનેાલાજી ભારતમાં યુવાનાને શાસ્ત્રીય અભ્યાસ કરવીને અને પછી પૂરેપીય ભાષાનું જ્ઞાન આપીને જૈન સ્કેલર તૈયાર કરવાના પ્રયાસ કરે છે. એ જ રીતે આ સંસ્થા દ્વારા ભગવાન મહાવીરના અહિંસા, અપરિગ્રહુ અને અનેકાન્તના સિદ્ધાતામાં આલેખા ચેલી જીત્રનોંકીને જગતભરમાં પ્રચાર કરવાના પ્રયત્ન છે. જ્યારે શ્રી કુમારપાળ દેસાઇએ કહ્યું કે ભારતમાં પીએચ. ડી, કરતા વિદ્યાથી ઓને આ સસ્થા મદદ કરે છે અને પ્રકૃતિ અને પર્યાવરણું વિષયક અનેક કાર્યો સફળપણે બજાવે છે.
શ્રી મણુંદજી કલ્યાણજી પેઢીના ચેરમેન શ્રી શ્રેણિકભાઇ કસ્તુરભાઈ એ કહ્યું કે આ સસ્થા સાચે જ નિસ્વાર્થ પણે શક્તિશાળી ક્રાય કરા દ્વારા ચાલતી એક ઉત્તમ સસ્થા છે. શ્રી દીપચંદભાઈ ગાડી એ આમાં સૂર પુરાવતા કહ્યું કે ઇન્સ્ટિટયૂટ એફ જેનેાલેાજીના દેશ-વિદેશમાં ચાજાયેલા અને કાયક્રમેામાં અમે હાજરી આપી છે અને આ 'સ્થાની સિદ્ધિ સાચે જ ગૌરવભરી છે. લંડનમાં યેાજાયેલા પ્રદશ નથી અથવા તેા વિશ્વધમ પરિષદમાં પાંત્રીસ જેટલા વિદ્વાના દ્વારા જૈનધર્મનું સખળ પ્રતિનિધિત્વ કરીને આ 'સ્થાએ મૂલ્યવાન ફાળા આપ્યા છે. સમાજમાં વિરલ અને ઉદાહરણરૂપ

Page #5

મે-જુન-૯૭]
એવી ઇન્સ્ટિટયૂટ ઓફ જેનેલજી જેવી સંસ્થાનો (બાપુજી) એ પણ આ સંસ્થાને આશીર્વાદ આપ્યા. ભારતમાં પ્રારંભ થઈ રહ્યો છે તે ઘટના એક આ પ્રસંગે જાપાન, બ્રિટન, કેનેડા, અમેરિકા, આનંદદાયક ઘટના ગણાશે.
સિંગાપોર અને ભારતની મહત્વની સંસ્થાઓ
અને અનેક ધમની અગ્રણી વ્યકિતઓએ શુભેચ્છા પૂ. શ્રી આત્માનંદજીએ કહ્યું કે એક સમયે સંદેશ પાઠવ્યા હતા. કાર્યક્રમના પ્રારભે પિકેલાવ્યકિત પોતાના પાંચ સંતાન હોય તે એકને બેન શાહે પ્રાર્થના ગાઈ હતી અને પ્રજ્ઞાબેન વેપારમાં, તે બીજાને ધર્મમાં પોતે હતા. દેસાઈએ સમગ્ર આયોજન કર્યું હતું. આ પ્રસંગે આજે આવી પરિસ્થિતિના અભાવે ધમ અ રા- શ્રી રાજકુમાર જૈન, શ્રી નેમુ ચંદરયા, શ્રી ધનાનું કાર્ય કરનારી સંનિષ્ઠ વ્યકિતઓને અભાવ દસુખભાઈ માલવણિયા, શ્રી રામલાલભાઈ પરીખ, જોવા મળે છે. આ સંસ્થા આ અભાવને પરવા શ્રી ભરતભાઈ ડેલીવાળા તથા દેશ-વિદેશના જૈન માટે પ્રયાસ કરે છે. પૂ. શ્રી લાડકચંદ વેરા, અગ્રણીઓ ઉપસ્થિત હતા.
કોઈને કહેશે નહીં બચાવો, બચાવો” ની બૂમ નદીના કિનારેથી પસાર થતા એક ગામડિયાના કાને આવી અને એ ચોંકી ગયે... નદીના પાણી સામે નજર નાખી ત્યાં એને ખ્યાલ આવી ગયો કે કેક માણસ નદીના પ્રવાહમાં ખેંચાઈ રહ્યો છે અને એ જ પિતાને બચાવવાની બૂમો પાડી રહ્યો છે. પરગજુ ગામડિયાએ લેશ પણ વિલંબ કર્યા વિના નદીમાં લગાવ્યો કૂદકે. નદીમાં તરીને છેક એની આગળ એ પહોંચી ગયો. અને તમામ તાકાતથી બચાવીને એને એ નદીના કિનારે લઈ આવ્યું...
બચી ગયેલા માણસે ખુશ થઈને ગામડિયાને કહ્યું : “તારે જોઈએ
તે માંગી લે.”
પણ તમે છો કોણ? ” “તે મને ન ઓળખ્યો? ” “ના” “હુ છું'. આ ગામને સરપંચ.”
“તે એટલું જ માંગુ છું કે નદીમાં ડૂબી રહેલા આપને મેં બચાવ્યા છે એ વાત આપ કેઈનેય કહેશો નહી.” ગામડિયાને આ માંગણી સાંભળીને સરપંચની હાલત તે સાવ કફોડી થઈ ગઈ.
મર્યાદાઓ તેડીને હાથમાં આવેલ શક્તિ અને સત્તાના જોરે જેણે બીજાઓને દબાવવાના, પછાડવાના અને ખતમ કરવાના જ કામો કર્યા હોય એને માટે લોકમાનસમાંથી આવો જ અભિપ્રાય ઊઠે એમાં કોઈ આશ્ચય નથી સાવધાન ! જીવનરૂપી તળાવ, સત્વરૂપી જળ, મર્યાદા રૂપી દીવાલ ! બેડો પાર !

Page #6

પર]
[શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
પ. પૂ. આગમ પ્રજ્ઞ–તારકગુરુદેવશ્રી જંબૂવિજયજી મ. સાહેબના વ્યાખ્યાનો
[ હપ્ત – ૧ લે ]
અષાઠ સુદ – ૧૪
સમગ્ર જગતના છે નિરંતર સુખની અભિલાષા સેવી રહ્યા છે. નિરંતર બધાને એકજ અભિલાષા છે કે અમે કેમ સુખી થઈએ. અમારું જીવન કેવી રીતે આનંદમય બને. આ ઇરછાને સિદ્ધ કરવા માટે માણસે પુરૂષાર્થ કરે જ પડે. માણસે સુખેથી ચાલવું હોય તો કાંટાળો મા છોડી દેવા જ જોઈએ ભગવાનનું ધ્યેય એક જ છે કે જગતને કેવી રીતે સુખી કરૂ? નદી સુત્રમાં કહ્યું છે કે કયા નાનીયોન અર્થાતુ.. ભગવાન સર્વ જીવોની નિને જાણનારા છે. આ જગતમાં છ જુદી-જુદી યોનિમાં કેમ ભટકે છે, કેમ દુઃખી થાય છે ? કારણ કે માણસ સુખને માટે આંખો મીચીને ગમે તેવા પાપ કરવા તૈયાર થાય છે. તેથી તેના ફળ સ્વરૂપે તેને જ્યાં ત્યાં ભટકવું પડે છે. માણસ ગામડામાંથી જ્યારે શહેરમાં જાય છે ત્યારે શહેરી એ ગામડિયાને કહે છે કે ભાઈ આગળ-પાછળ જઈને ચાલજે ભગવાન પણ આપણને એમ કહે છે કે આગળ પાછળ જઈને ચાલજો. આગળ એટલે કે કઈ ગતિમાં જવું છે. પાછળ એટલે જગતમાં રહેલી વિષમતાનું કારણ શું છે? આ બધા સુખ-દુઃખનું મૂળભૂત કારણ જાણવા મળે છે ત્યારે જ સાચો ધર્મ હાથમાં આવે છે. ધર્મ એટલે જીવનની શુદ્ધિ, જીવનનું ઘડતર,
આ લોકના ઘડતર માટે પણ ધમ ખૂબ જ જરૂરી છે. જીવનમાં શાંતિ અને શક્તિ માટે ધમ કેટલો ઉપયોગી છે તેને વિચાર કરીએ ત્યારે સમજાય કે બાર મહિનાનું નામ વર્ષ શા માટે? કેમ બીજી કોઈ વાતુના નામ પરથી ન પડ્યું છે તુ પૈકી એક વર્ષાઋતુ પસ્થી બાર મહિનાનું નામ વર્ષ પડ્યું એનું કારણ શું? કારણ જે વરસાદ સારો થાય તો બારે મહિના સારા, અને એછા વત્તે અંશે થાય તે વર્ષ બગડી જાય છે. તેમ ચેમામાનું મહત્ત્વ એટલા માટે છે કે
માસા દરમ્યાન વીતરાગ પ્રભુની વાણીનું શ્રવણ સતત રહે છે અને સતત વાણીના શ્રવણથી જીવનમાં કાંઈક ફેરફાર થાય છે. ઉપરાંત ચોમાસામાં ધંધા-પાણી પણ મંદ હોય છે. તેથી ચોમાસા દરમ્યાન માણસ આ રીતે ધમધ્યાન કરી શકે છે. જેમ વર્ષાની હેલી જામતી હોય છે તેમ ચોમાસામાં ધમની હેલી જામે છે, ચોમાસું આવે એટલે ડોકટરની મોસમ શરૂ થાય. કારણ કે જે ચોમાસામાં તપ-જપ ન કરીએ તે રોગ આવે જ. એક ચોમાસું સારૂં જાય તે જીદગી આખી સુધરી જાય. અરે ! જીદગી જ નહી પણ દઢ સંસ્કાર પડે તે જનમજનમ સુધરી જાય. પણ વિતરાગની વાણીને બરાબર પચાવે તે આ માટે ચોમાસામાં સાધુ-સાધ્વીઓને આગ્રહપૂર્વક વિનંતિ કરીને લાવવામાં આવે છે.

Page #7

મે-જુન-૯૭]
[૫૩ આ મનુષ્યજન્મ શાસ્ત્રકારે કહે છે કે મહાદૂલભ છે. જગતના સર્વ ચેનિના છે ઇરછે છે કે મારે માણસ બનવું છે. શું એ બની શકે ખરા? જે છે ભયંકર યાતનાથી પીડાઈ રહ્યા છે તે શું માણસ હેત તે યાતના ભગત ખરા ? આજે કાયદા માનના રક્ષણ માટે છે પણ પ્રાણીઓના રક્ષણ માટે કઈ કાયદા છે ખરા? એમની કતલ થાય તે પણ તે કાંઈ બોલી શકે ખરો ? જે એની જગ્યાએ આપણે હોઈએ તે કયારના પિકાર પાડી ઉઠયા હતા. આ મનુષ્ય જન્મ દુભ છે એ શબ્દો સાંભળીને આપણે રીઢા થઈ ગયા છીએ. કાન પણ ઘસાઈ ગયા. આપણને કેઈ દિવસ વિચાર પણ આવતો નથી કે આપણે કેવી દુર્લભનિમાં આવી ગયા છીએ. આપણને તેની દુલભતાને ખ્યાલ પણ આવતા જ નથી. આપણને તો એમ જ છે કે આપણે અહી જ અનંતા કાળ સુધી રહેવાનું છે. મૃત્યુએ આપણા વાળ પકડેલા છે. તે આપણને ઘસડીને લઈ જઈ રહ્યું છે. એ દશ્ય જે આપણી સામે ખડું થાય તે આપણને જરૂર ધમ કરવાનું મન થાય. ગુજરાતના મહામંત્રી વસ્તુપાળ-તેજપાળ કેવા ખમીરવાળા હતા! એક વખત મહારાષ્ટ્રના રાજા સાથે લડાઈ થઈ. રાજાએ કહેવડાવ્યું કે વરતુપ ળ તું વાણીઓ છે. અમે તને ખતમ કરી નાખીશું. વસ્તુપાળ જવાબમાં કહેવડાવે છે કે હા હું વણીઓ છું પણ સાંભળો : હું જ્યારે દુકાને બેસું છું ત્યારે ત્રાજવામાં કરીયાણું જોખું છું'. પરંતુ જ્યારે યુદ્ધમાં જાઉં છું ત્યારે શત્રુઓનાં માથાને તેલુ છું. એવા તે એ પરાક્રમી હતા. દાનપ્રેમી પણ તેવા હતા. દાન આપતા એમણે કઈ પણ ભેદભાવ રાખે નહેાતે કરોડોનું દાન આપતા હતા. આવા સમર્થ વ્યકિત વિદ્વાન પણ હતા. સંસ્કૃતમાં નિષ્ણાત. ગણાતા. સંસ્કૃતમાં સુંદર સુભાષિત બનાવતા. બધી રીતે સમથ. ધર્માયુદય કાવ્યની કેપી વસ્તુપાળે પિતાના હસ્તાક્ષરથી કરી હતી. આટલા કામકાજમાં પણ તે આવું કામ કરતા. આવા મહાન સમર્થ વ્યકિત જ્યારે બહાર નીકળે ત્યારે કેટલાય લેકે તેમને કુશળતા પૂછતા હોય. આ વસ્તુપાળ એક વખત અરીસામાં જુએ છે અને પિતાના પ્રતિબિંબને પૂછે છે કે વસ્તુપાળ તને બધા કુશળતા પૂછે છે. પણ તને કયાંથી કુશળતા હોય ? મૃત્યુને કોઈ ભરોસો જ નથી તું કુશળ નથી પણ મૃત્યુથી જકડાયેલો છે. આવી એમના જીવનમાં જાગૃતિ હતી આવી જાગૃતિ આપણા જીવનમાં આવી જાય તે આપણે જન્મારે સફળ થઈ જાય. આપણી પાસે કેઈ ગેરરી છે કે આપણે મૃત્યુ પછી સુખી જ થઈશું. આપણી વીસે કલાકની પ્રવૃત્તિ શું છે? ખાવું-પીવું, પહેરવું, હરવું, ફરવું, બસ આ જ વિચારણું આપણા મગજ માં ઘૂમી રહી છે. બીજી કોઈ વિચારણા છે ખરી? અહી લહેરથી ખાઈએ છીએ. પણ જે કૂતરાની નિમાં જઇશું તે એક રોટલાને ટૂકડો ખાવા માટે પણ પથરા ખાવા પડશે. કવિ કાલિદાસ કહે છે તેમ થોડા ટુકડા માટે આપણે ઘણું ગુમાવી રહ્યા છીએ.
કપિલ નામને એક બ્રાહ્મણ હતા. એ કપિલના પિતા રાજ્યની અંદર મંત્રી હતા. અચાનક કપિલના પિતા ગુજરી ગયા. કપિલ ન હતું તેથી મંત્રીપદ બીજાને આપ્યું અને રાજ્ય તરફથી જે સામગ્રી મળેલી તે કપિલ પાસેથી લઈને તે મંત્રીને આપવામાં આવી એક દિવસ આ કપિલના ઘર પાસેથી ન મંત્રી ઠાઠ-માઠથી નીકળે છે. આ જોઈને કપિલની માને જૂની સંપત્તિ યાદ આવી તેથી તે ધ્રુસકે ધ્રુસકે રડે છે. તેથી છોકરો પૂછે છે : મા તું કેમ રડે છે ? એટલે મા કહે છે કે આ વૈભવ એક દિવસ આપણે ત્યાં હતા. તું ના હસ્તે માટે આ વૈભવ બીજાને સેં . તને હવે કાંઈ મંત્રીપદ મળે નહીં. કારણ તું કાંઈ ભણેલે-ગણેલ નથી, માટે હવે તને મંત્રી

Page #8

૫૪
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ થવા નહીં મળે. તે એ કહે કે હું ભણીશ પણ બેટા તને અહી કોઈ ભણાવશે નહી ને મંત્રી તને ભણવા દેશે જ નહી. ત્યારે મારે શું કરવું ? તે મા કહે છે કે અહીંથી થોડે દૂર એક શહેરમાં તારા પિતાના મિત્ર રહે છે તેમની પાસે જઈને ભણે તો કામ થાય. છોકરાને એક જ લગની કે માને કેમ સુખી કરવી ? જે એનું મન પ્રસન્ન બનતું હોય તે ગમે ત્યાં જઈને ભણવા હું તૈયાર છું. બધી માહિતી મેળવીને પિતે એકલે નીકળી પડે છે. તેના હૃદયમાં એકજ માતૃભક્તિ ભરેલી હતી આપણે તે ધમ એટલે એકલો ક્રિયાકાંડ જ સમજીએ છીએ. પણ ધમમાં સવ સદગુણે આવી જાય છે. માતૃભકિત-પિતૃભકિત, બધું આવી જાય. શ્રી હરિભદ્રસૂરિ મ. કહે છે કે ત્રિવાર ના ખૂનનમ્ અર્થાત મા-બાપની વિકાસ પૂજા કરવી જોઈએ. કેશરની વાટકી લઈને પૂજા નથી કરવાની, પરંતુ વિકાલ માબાપને વંદન કરવું, તેમને પ્રેમથી જમાડવા, આરોગ્યની ખબર રાખવી... વગેરે. પરંતુ આપણે તે ધમને દહેરાસર અને ઉપાશ્રય પૂરત સીમિત કરી દીધે છે. બસ પૂજા કરી, પ્રતિકમણ કર્યું. એક-બે નવકારવાળી ગયું. એટલે બધું આવી ગયું. પછી ભલેને ઘેર આવીને મા-બાપને તિરસ્કારતા હૈઈએ. દુકાને બેસીને અનેકેને ઠગતા હેઈએ. આને ધમ માને કેમ ? કપિલ પાસે બીજો ધમ નથી પણ માતૃભક્તિ છે. માટે માના આશીવાદ લઈને નીકળે છે. અને પિતાના મિત્રના ગામમાં આવી પહોંચે છે. ૫ ડિતના ઘેર જાય છે. પોતાની સર્વ હકીક્ત જણાવે છે. પંડિત કહે છે કે ભાઈ હું નિધન છું. તારી જમવાની સગવડ થાય તે હે ભણાવી શકું. તેથી કયાંક ખાવાને બંદોબસ્ત કરવો પડશે. એ ત્યાંથી કઈ શ્રીમતના ઘેર પહોંચે છે. અને શેઠને કહે છે : શેઠ એક છોકરો મારી પાસે ભણવા આવ્યું છે તેને તમે જે દરરોજ ખવડાવે તો હું ભણાવી શકુ. શેડે હા પાડી. છોકરે જમવા જાય છે. અને મજા કરે છે. દરરે જ જયારે એ જમવા જાય છે ત્યારે દરરોજ એક છોકરી તેને જમાડે છે. નિરતર બને વચ્ચે પરિચય થવાથી કામ-રાગ પેદા થાય છે. બને છેક પતિ-પત્નીના રાગ સુધી પહોંચી જાય છે. એક વખત
જ્યારે એ જમવા જાય છે ત્યારે પેલી છોકરી ઉદાસ હોય છે. તેથી છોકરો હઠ પકડીને પૂછે છે કે આજે તું ઉદાસ કેમ છે ? ત્યારે છોકરી કહે છે કે અમારે દાસીઓને એક તહેવાર આવે છે. તેમાં બધા મારા કપડાં પહેરશે, સારૂં ખાશે–પશે અને મજા કરશે. જ્યારે મારી પાસે તે ફૂટી કેડીએ નથી. હું શું કરૂ ? ત્યારે છોકરો કહે છે કે મારી પાસે પણ એક કેડીએ નથી. જો તું કાંઇ રસ્તો બતાવે તે હું મદદ કરૂં. એટલે છોકરી કહે છે કે અહીંયા એક શ્રીમંત રાજા છે. એને ત્યાં સવારમાં જે કંઈ પહેલે આવે અને આશીર્વાદ આપે તેને બે માસા સોનું આપે છે. આ તે ઘેર પહોંચીને સૂઈ જાય છે પરંતુ ઉંઘ આવતી નથી. મધ્યરાત્રિના સમયે ઉઠે છે. અને દેવા માંડે છે. કારણ ? કેઈ બીજે પહોંચી જાય છે ? એ બીકથી હવે મધ્યરાત્રિએ તેને આમ ભાગતો જોઈને ચોકીદાર પડકાર ફેકે છે. પણ આ ઉભું રહેતું નથી. છેવટે ચોકીદાર તેને પકડીને જેલમાં પૂરે છે. સવારે રાજસભામાં તેને ખડો કરવામાં આવે છે. રાજા પિતે ન્યાય કરે છે. તેને સવ હકીકત પૂછે છે અને તે પિતાની સર્વ હકીકત પ્રગટ કરે છે. સત્યથી હમેશા જય થાય છે એની સાચી હકીકત સાંભળીને રાજા પ્રસન્ન થઈને માંગવાનું કહે છે. એ વિચાર કરે છે કે શું માંગવું ? વિચારવા માટે સમય માંગે છે અને વિચાર કરવા માટે કોઈ બગીચામાં જાય છે. હવે એ શું વિચારે છે અને પછી શું સમજાય છે તે અવસરે જોઈશું.

Page #9

મે-જુન ૯૭]
[૫૫
અષાડ સુદ – ૧૫
ધમ શું ચીજ છે? એ જીવનમાં ખાસ સમજવાની જરૂર છે. જેની ત્રણ ભૂમિકા છે. બાલ્યાવસ્થા, મધ્યમવરહ્યા, અને પ્રાજ્ઞાવસ્થા, બાલ્યાવસ્થામાં બાળકોને રમકડાં વગેરે પ્રિય છે. મધ્યમાવસ્થાના માણસને રમકડાંમાં કાંઈ પ્રિય ન હોય. ક્રિયાકાંડે વગેરે ચીજ એ ધર્મના સ્વરૂપ રૂપે ભાસે છે. માણસની જે પ્રમાણેની ભૂમિકા હોય તે પ્રમાણે તેની સાથે વાતો કરવી જોઇએ. ધર્મ એક એવી વિશાળ ચીજ છે જેમાં સર્વ ચીજોનો સમાવેશ થઈ જાય છે. ધમની પ્રાપ્તિ એટલે સદ્ગુની પ્રાપ્તિ. ધર્મનું સ્વરૂપ એ દિવ્ય સ્વરૂપ છે. ધમનું દિવ્યસ્વરૂપ જ્યારે જીવનમાં આવે ત્યારે જીવન મંગલમય બની જાય છે. જ્યારે ધમની અદ્દભુતતાનો ખ્યાલ આવે ત્યારે માણસને ખબર પડે છે કે આ ધમ વગર ક્ષણ પણ જીવી શકાય તેમ નથી. જીવનમાં માન, સન્માન, મોભો એ બધું મળી જાય એટલે માણસ માને કે મને સર્વસ્વ મળી ગયું છે શાખ મહિનાના ભર તડકામાં જંગલમાં કયાંક થોડો છાંયડો હોય તે મનને કેટલી બધી વિશ્રાંતિ લાગે તેમ ધમ મળવાથી માણસને ઘણી બધી વિશ્રાંતિ મળે છે આ જન્મમાં જ ધમને સમજવાની તક છે. બાકી બીજી કેઈનિમાં શું સમજવાની તક મળવાની છે ? કુમારપાળ મહારાજ દરરોજ સવારમાં ઉઠતા ત્યારે ભગવાનને પ્રાથના કરતા કે પ્રભુ ! તારા ધમ વિનાનું ચકવર્તીપણું મળે તે પણ મારે જોઈતું નથી. ચક્રવતીનાં સાદ્યબી કેવી છે તે જાણે છે ? ૮૪ લાખ ધેડા, ૮૪ લાખ હાથી, ૯૬ કરેડ પાયદળ અને ૧૬૦૦૦ દે તેની સેવામાં હોય છે. તેના શરીરમાં પણ ખૂબ જ બળ હોય છે. એક અવસર્પિણીથી ઉત્સર્પિણી સુધીના કાળમાં ૧૨ ચક્રવતી' થાય ચકવતીની તાકાત કેટલી! એક ખાડે હોય તેની એક બાજુ ૧૬૦૦૦ રાજાઓ અને બીજી બાજુ ૧૬ ૮૦૦ રાજાઓ હોય વચમાં ચક્રવતિ ઉો હોય એના બન્ને હાથમાં સાંકળ હોય હવે રાજા કહે કે મને ખેંચો. ૩૨૦૦૦ રાજાઓ ખેચે તોપણ તેને એક મિલિમીટર પણ ખસેડી ન શકે. ચક્રવતીની સ્ત્રીમાં પણ એટલી જ તાકાત હોય છે. તે જ્યારે કપાળમાં ચાંલ્લો કરે ત્યારે તેના હાથની ચપટીમાં હીરાને મસળીને તેને ભૂક્કો ચૂંટાડે. આવું ચક્રવતિ પણું પણ કુમારપાળ મહારોજા આ ધમના બદલામાં ત્યજી દે છે. તેવી તેમની તૈયારી છે. મોટાં મોટાં રાજ્યો અને રાજાઓ થઈ ગયા તેની કઈ હયાતી અત્યારે નથી. તે શું આપણી કે સંપત્તિની હયાતી કાયમ રહેવાની છે ? ધર્મનો ઉપદેશ સાંભળીએ ખરા. પણ તેનું મહત્ત્વ જ્યાં સુધી સમજાય નહીં ત્યાં સુધી ઉપદેશ નકામે છે. જ્યારે ભગવાનને ઉપદેશ સમજાય ત્યારે આ સંપત્તિ તુચ્છ લાગશે. આપણું જીવન પર અત્યારે પુણ્યરૂપી વાદળાની છાયા છે ત્યાં સુધી વાંધો નથી, પણ જ્યારે એ વાદળ ખસી જશે ત્યારે તડકાના તાપને ખમી નહી શકીએ માટે તાપને પણ સહન કરતા શીખે. આપણે રૂપિયે શું અમેરિકામાં કામ લાગશે...?” ના, આ નાણું આપણું આ લેકમાં પણ કામ નથી લાગતુ' તો પછી પરલમાં કયાંથી કામ લાગશે ?
કપિલની વાત શરૂ થાય છે.
કપિલ વિચાર કરે છે. બે માસા સોનું શા માટે માંગુ ? લાવને વધારે માગું. કારણ કે એને પેલી છોકરી સાથે સંસાર માંડે છે. માટે હવે આપનાર બેઠે છે તો શા માટે ઓછું માંગવું? તેથી વિચારમાં ને વિચારમાં બે માસા પરથી કેડ માસા સુધી પહોંચી મે. હજી પણ વિચાર કરે છે કે કેડ માસાથી મારી તૃપ્તિ નહીં થાય લાવને આખું રાજ્ય માંગી લઉં જેથી અંદગી

Page #10

[શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
* નવકાર મહામંત્રનો મહિમા ક
( જેના હૈયે શ્રી નવકાર તેને કરશે શું સંસાર?” પુસ્તકમાંથી સાભાર )
છે. કે. ડી. પરમાર, શ્રાવક પિોળ, દેરાસર શેરી, મુ. પો. જબુસર જિ. ભરૂચ. પીન : ૩૯૨ ૧૫૯
સંવત ૨૦૩૫ અને ૧૯૮૦ ભાદરવા સુદ ચૌદશ, આબે, પાછળના ભાગમાં જ રહે ” ચાલતી બસે અનંત ચૌદશના સુરતથી જંબુસર એક ફેસર મિત્ર સાથેના ભાઈને ઊભા કરી પાછા બસની પાછલી સીટ સાથે પાછા ફરતા હતા. રેલવે ગાડીમાં બેસીને સુરતથી ઉપર જઈને બેઠા. બસની અંદરના પ્રવાસીઓને આશ્ચક ભરૂચ આવવાની ભાવના હતી. ત્યાં સ્ટેશન માગે જતાં, થયું, બસ હાઈવે પર પૂરજોશમાં જવા લાગી. ટ્રાફિક જામ થઈ જતાં, એક એસ.ટી. બસ ઉભી રહી. અંદરથી તે એક અવાજ વારંવાર આવતો હતે. તેમાં બેસી જવાની તક મળી. સૌથી પાછળ “ઉતરી જા, પાછળ આવતી બસમાં બેસી જા.” પરંતુ છે. બેઠા પછી ઉભા થયા. સહુથી આગળ ડ્રાઈવરની બનનાર વસ્તુ બને છે. તેને કોણ મિસ કરી શકયું પાછળના ભાગ પર ખાલી જગા હેવાના કારણે ત્યાં છે ? સમયનું ભાન ન રહ્યું. નવકારનું સ્મરણ હૈયે જઈને અમે બંને બેઠા. કઈ ચેન પડે નહિં. હતું. હાઈ-વે પર ગાડીઓની આવ-જા વધી, અમારી
નવકાર મનમાં રમતો હતો. ત્યાં અંદરથી અવાજ બસ આગળ નીકળી ગઈ. પાછળ આવતી બસ, પાછળ અ., “તરી જા, પાછળ જે બસ આવે છે, તેમાં પડી ગઈ. બેસી જા ” મન માન્યું નહિ. ફરીથી પાછે અવાજ ત્યાં એકાએક આભ ફાટે, વીજ તૂટે તે ભયંકર
( અનુસંધાન પાના નંબર ૫૫ નું ચાલું ). શાંતિથી વીતે પણ ત્યાં તો વિચારધારા પલટાય છે. તેની પાસે એકજ ગુણ હવે તે માતૃભકિત. તે વિચારે છે. જે રાજાએ મને જેલમાં પૂરી દેવાને બદલે માંગવાનું કહ્યું તેનું શું હું બધું લૂંટી લઉં ? અહે! માએ મને શા માટે મેકલ્યા હતા. અહી મેં આ શું નાટક ઉભુ કર્યું. ત્યાં એકદમ પલટો આવે છે. સંસારનું સ્વરૂપ સમજાઈ જાય છે. અને સાધુ થવાનો વિચાર કરે છે. માણુ બધાને વિચાર કરે છે પણ કઈ દિવસ પોતાનો વિચાર કરે છે? વિચાર કરીને કપિલ રાજા પાસે આવે છે અને પિતાના સર્વ વિચારો જણાવે છે. અને સાધુ વેશ પહેરીને ત્યાંથી નીકળે છે. રસ્તામાં તેને પાંચસો ચરે મળે છે જે તેમને કઈ ભજન સંભળાવવાનું કહે છે. તે ગાય છે અને સાથે ચોરો પાસે પણ ગવડાવે છે. તેનો અર્થ એ છે કે આ સંસાર અસ્થિર છે. તેમાં કાંઈ જ સ્થિર નથી આ આંખ મીચાયા પછી સામે કૂતરા, બિલાડા, ઉંદર વગેરેની વેનિયે ઉભી છે. આપણે કયાં સારાં કામો કર્યા છે કે આપણે એ નિમાં જઈશું જ નહી એ વિશ્વાસ રહે.
અહી કપિલ મુનિ ભજન ગવરાવતા-ગવરાવતા જાય છે અને પાંચસે ચારે પ્રતિબંધ પામે છે અને દીક્ષા ગ્રહણ કરવા માટે તૈયાર થાય છે.

Page #11

એ-જુન-૭]
[પ૭
કડાકા જેવો અવાજ કાનના પડદાને ચીરી ગયો. એકાએક એક કાર ત્યાંથી પસાર થતી હતી એ બનેલ જોયું તે ઉછળીને હું બસના તળિયા પર પડયો હતો. આ બનાવ જોવા, જ્યાં હું પ હતું, ત્યાં આવીને બસમાં કામું આકંદ-બૂમરાણ સંભળાતા હતાં. ઊભી રહી. સાથેના મિત્રે બધી વાત કરી. અને મને બસને ળિયે છાતીના ભાગમાં વાગવાથી, ઢીચણ પર તેમની કારમાં બેસાડીને પાસેની કેદ હોસ્પિટલમાં લઈ અથડાવાથી હૃદય તથા સાથળના ભાગને ખૂબ જ ઇજા જવા વિનંતી કરી. તેમણે વિનંતી સ્વીકારી. કારમાં પહોંચી હતી. શ્વાસ અદ્ધર થઈ ગયા હતા. પ્રાણ ત્રણ ભાઈઓ હતા. સુરતથી ઝઘડિયા જાત્રા કરવા આંખમાં ડોકાઈ રહ્યો હતે. અસહ્ય વેદના વચ્ચે ચેતન જતા હતા. તેમણે મને ખૂબ પ્રોત્સાહન આપ્યું. ભાગ ચમકતું હતું.
કાપતાં, નવાર, શાંતિ, બૃહત શાંતિ સંભળાવી. પરમ એસ ટી. બસ અને સામેથી આવતી ટ્રકટકરાતાં
ઉપકારી પરમ પૂજ્ય ગુરુદેવનું સ્મરણ થયું, હદયથી
તેમનાં દર્શન કર્યા. ને બેલાય તેવી હાલતમાં પણ જીવલેણ અકસ્માત સર્જાયો હતે. રસ્તા પર રક્ત વહી
નવકારમંત્ર બેલવા માંડ્યો. વેદના વિસારે પડી. દુઃખ રહ્યું હતું. કાચના કણ માર્ગ પર પથરાઈ પડ્યા હતા.
દૂર થયું. ત્યાં અંકલેશ્વર આવ્યું. દવાખાના નજીક ટ્રક બસના તૂટેલા ભાગ ઉછળીને વેરણ છેરણ પડયા
છોડી, કાર ઝઘડિયાના રસ્તે દોડી ગઈ હતા. આવતે જાતે વાહન વ્યવહાર થંભી ગય હતે. બેભાન બનેલા, તથા ઇજા પામેલાઓનું રુદન વાતા. અંકલેશ્વરના ડેફટરે ખૂબ જ હિંમત આપી. વરણને હચમચાવી મૂકતું હતું.
યે 5 દવા કરી. શરીર પર મૂઢ માર પડેલે. કેટલાક મારી સાથેના પ્રોફેસર મિત્રને ઇજા પહોંચી હતી
ભાગમાં કારમી ચોટ લાગેલી. દેવગુરુ કૃપાએ સાથેના
ભાઈ અંક્લેશ્વરથી રાતે ભરૂચ લઈ આવ્યા. અને મેડી પણ કોણ જાણે કેમ એ બચી ગયા. મને બસમાંથી
રાતે ભરૂચથી જબૂસર આવ્યો. ઘેર મુકી ગયા. ઉતરી જમીન પર સૂવા, અને છાતી પર હાથ ફેરવતાં કહેવા લાગ્યા, “તમને કંઈ થવાનું નથી. કુટુંબમાં કોઈને પણ આ વાતને અરસાર ના ઠાકોરજીનું સ્મરણ કરે. ભગવાન સારું કરશે. મટી આવે તેમ રહેવા પ્રયત્ન કર્યો, જાણે કંઈ જ ન બન્યું જશે સ્મરણ કરો.
હોય તેમ સૂઈ રહેવા મળે, પણ દુઃખ જાગતું હતું. વેદના એટલી બધી તીવ્ર હતી કે હમણાં પ્રાણ
શરીર ચાડી ખાતું હતું. માંડ સવાર પડી. જબૂસરના પંખેરું ઊડી જશે. એમ લાગતું હતું. મેં તેમને કહ્યું,
ડોફટરની સારવાર લીધી. આ શરીર પડી જાય તે એને ઘર ભેગું કરજે.” આ સમાચાર મુંબઈ મળતાં, પરમ સ્નેહી, સેવાભાવી,
ભાઈએ હિમત આપી “તમને મટી જશે. ચિંતા સાધર્મિક પ્રેમી ઉપકારી શેઠશ્રી ખીમજીભાઇ (બાબુભાઈ) ન કરો, ચિંતા ન કરે. પ્રભુનું સ્મરણ કરો.”
છેડા (કાંડાગરાવાળા) જંબુસર દોડી આવ્યા મુંબઈ વાતાવરણમાં વેદનાની ચીસે સંભળાતી હતી.
આવવા જણાવ્યું. થોડા દિવસ બાદ મુંબઈ ગયા અને ચારેકોર ગમગીની પ્રસરી રહી હતી વિષાદનાં વાદળ
ખીમજીભાઈની કાળજીભરી માવજત નીચે, બોમ્બે
હોસ્પિટલના ડોક્ટરોની પ્રેમભરી સારવાર મળી, દવા ઘેરાતાં હતાં ન સહાય, ન વેઠાય, ન ઉઠાય, ન બેસાય, ન સૂઈ રહેવાય, ન કહેવાય તેવી કારમી વેદના શરીર
મળી, નવું જીવન મળ્યું. પર પોતાનું સામ્રાજ્ય જમાવીને બેઠી હતી. મોત સામે આવે છે આ મંત્ર ધિરાજ નમસ્કાર મહામંત્રને દેખાતું હતું પણ નવકારનું સ્મરણ એને પડકારતું. પ્રભાવ! અદ્ભુત અને અનુપમ ! તેની અચિંત્ય શક્તિ “કાંઈ જ થવાનું નથી.” ગભરાવાની જરૂર નથી. સક્રિય બનીને, બધું બનવા પાછળ, આ જીવનું રક્ષણ અંદરથી કે આશ્વાસન આપતું હતું. તે અમયે કરતી હતી.

Page #12

૫૮)
[શ્રી આત્માના પ્રકાશ
- મહાન પુદ મળેલા આ મહામંત્રને હૈયામાં વણી આ સંસારમાં કપાયરૂપી તાપથી પીડાતા, કમરૂપી. લઈ, આપણે મળેલું માનવજીવન સફળ કરવું જોઈએ. મેલથી ખરડાયેલા, તૃષ્ણારૂપી તૃપાથી તૃષાતુર બનેલા પ્રત્યેક શ્વાસે સંભાર જોઈએ. આ મંત્રને મહિમાં છવને સાચો વિસામો આપનાર નમસ્કાર મહામંત્ર જ અપરંપાર છે.
છે. જ્ઞાની ભગવંતે કહે છે કે, આ અસાર સંસારમાં જે પદેશમાં રહેતા એક ભાઇને હૃદય રોગને હમલે કોઈ સારભૂત વસ્તુ હોય તો તે એક જ નવકારમંત્ર છે. છે. તેથી ઇગ્લેન્ડની એક હોસ્પિટલમાં તેમને દાખલ શ્રી નવકાર એ જૈન શાસનને સાર છે. ચૌદ કર્યા. ઓપરેશન થિયેટરમાં તેમને લઈ જવામાં આવ્યા. પૂર્વને સમ્યગૂ ઉદ્ધાર છે. સર્વ શ્રેયમાં પ્રથમ શ્રેય છે. હૃદય બંધ પડી ગયું હતું.
સર્વ મંગલેમાં પ્રથમ મંગલ છે. ડોક્ટરે તપાસ કરી, જણાવ્યું, “He is dead” ઘર ઉપસર્ગોને પણ તે નાશ કરે છે. દુઃખને હરે (તેઓ મૃત્યુ પામ્યા છે ) તેમના શરીર પર કપડું છે. મનોવાંછિત પૂરે છે ભવ સમુદ્રને શાવે છે. આ ઢાંકી દીધું. સગાઓને જાણ કરી અને તે શરીરને લોક અને પરલેકનાં સુખનું તે મૂળ છે. સાંપવા માટે તૈયારી થઈ રહી. સ્ટ્રેચર પર દેહને મૂકીને
| સર્વ પાપોનો નાશ કરનાર, સંસારને વિલય કરનાર, એ પરેશન થિયેટર બહાર આવ્યા. ત્યાં ઢાંકેલા કપડામાંથી
કર્મને નિમ્ળ કરનાર, કેવળજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ કરાવનાર, અ’જ આવ્યો, “નમો અરિહંતાણું !” ડે કુટર તથા
સકલ સઘને સુખ દેનાર, કલ્યાણની પરંપરાને પમાડનાર, સગા સંબંધીઓને ભારે આશ્ચર્ય થયું. કપડુ દૂર
અનંત સંપદાને અપાવનાર જન્મ મરણની જંજાળમાંથી કર્યું. પેલા ભાઈએ આંખ ખેલી, બધાને જોતાં બેલી
છેને છોડાવનાર આ મહામંત્રને મહિમા વાણીમાં ઉઠયા, “નમે અરિહંતાણ.” બેઠા થઈ સને જણાવ્યું.
મૂકી શકાય તેમ નથી. શબ્દો પણ તેને સમાવવા માટે “આટલા સમય સુધી હું પૂજ્ય ગુરુ મહારાજ પાસે
ઓછા પડે તેમ છે. હતું. તેમણે મને નવકાર ગણવા કહ્યું. હું નવકાર ગાતો હતો. મેં કહ્યું, મને જવા દે. મેવું થયું છે. એ તરણું તારણહાર, પરમપદ પ્રાપ્ત કરાવનાર, બધા મારી રાહ જોતા હશે. પણ ગુરુ મહારાજે મને શિવસુખ દેનાર, સિદ્ધપદ પર સ્થાપનાર અચિંત્ય સામર્થરાખેલે, છતાં રજા લઈને હું પાછો આવી ગયો છું” યુકત નવકારને આ હૃદન્ના અનંત અનંત નમસ્કાર..! આ સાંભળતાં જ સહુ નમી પડ્યા. આજે પણ
- ઉપરોક્ત ઘટનાના આલેખક : કે. ડી. પરમાર એ ભાઈ સાજાસમા છે. મળે ત્યારે કહે છે કે “હવે હું
જ થી અજૈન હોવા છતાં નવકાર મહામંત્રના અજોડ બે બ બતમાં ખૂબ જ મક્કમ થઇ ગયો છું. મત .
આરાધક સ્વ. પૂ ૫. શ્રી ભદ્રકવિજયજી . સા. ના ગમે ત્યારે આવે. મરવાને ભય નથી, અને પૂજ્ય
સસ'ગથી જૈન ધર્મ પામી સાધના દ્વારા અત્યંત ગુરુદેવની કૃપાથી નવકાર માટે પ્રાણું બની ગયું છે.
અનમેદનીય આત્મવિકાસ સાથે છે. વડાલા, ન લાશ્વાસે શ્વાસે તેનું સ્મરણ કર્યા કરું છું.”
પારા તથા ડાબીવલીમાં અમારી નિશ્રામાં તેમણે આવા તે કેટકેટલા દાખલા જગતમાં જોવા જાણવા સભા સમક્ષ નવકાર મહામંત્ર તથા જિનભક્તિ વિશે મળશે. શાસ્ત્ર લખે છે કે..
ખૂબ જ મનનીય વક્તવ્ય રજૂ કર્યું તું. જેના હૈયે શ્રી નવકાર, તેને કરશે શું સંસાર ?”
– સંપાદક

Page #13

મ-જુન ૯૭] ૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦
વિદ્વાન જૈન મુનિશ્રી જખ્ખવિજયજી મહારાજ સાહેબને સ્પષ્ટ અભિપ્રાય અમે જેને એવું જરાપણુ ઈચ્છતા નથી કે સરકારી નેકરીઓમાં કે અનામતમાં લાભ મળે માટે લઘુમતી ગણવાનું પસંદ કરીએ ૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦
નમસકાર મંત્રારાધક શશીકાંતભાઈ કીરચંદભાઈ મહેતા (રાજકોટવાળા)શ્રી શંખેશ્વરજી તીર્થમાં આવ્યા હતા. તે સમયે તેમણે તેમની સામે ઘણા તરફથી આવેલ પ્રશ્ન રજૂ કરેલ હતું તેને પૂજ્ય ગુરુદેવ મુનિરાજ શ્રી ભુવનવિજયજી મહારાજના શિષ્ય મુનિરાજ શ્રી બુવિજ્યજી મહારાજે આપેલા ઉત્તર આ પ્રમાણે છે. પ્રશ્ન : જેનોએ લઘુમતીમાં રહેવા સરકારશ્રી પાસે રજુઆત કરી તેમાં આપે શું કહેવાનું છે? શું જૈને
હિન્દુ પ્રજથી અલગ છે ? ઉત્તર . ભારતના મૂળભૂત વતનીઓને હિન્દુ કહેવામાં આવતા હતા. એ રીતે અમે જેને હિન્દુજ છીએ
ખરેખર હિન્દુ ધર્મ એ કઈ સ્વતંત્ર એક ધર્મ નથી, છતાં ભારતના મૂળભૂત ધર્મોને હિન્દુ ધર્મ કહેવામાં આપતા હોય છે એ રીતે ધાર્મિક દૃષ્ટિએ પણ અમે હિન્દુ જ છીએ,
એક વાત સમજી લેવી જોઈએ કે જૈન ધર્મ એ વિશિષ્ટ અને સ્વતંત્ર ઉપાસનાની પૂર્તિ છે. એના અનુયાયીઓની સંખ્યા એ છા હોવાના કારણે અમે જેને ઘણા સમયથી અલ્પ સંખ્યામાં છીએ છતાં સામાજિક દષ્ટિએ હિદુ જ છીએ. તેથી આખા ભારતમાં જૈનેના થડા ઘરે હોય તે પણ મહાજનપે સમગ્ર હિન્દુ સમાજના કાર્યોમાં જેને અગ્રેસર જ રહેતા હતા અને લેકમાં પણ જૈન અગ્રેસર જ ગણાતા હતા. અમારી ઉપાસનાની પદ્ધતિ વિશિષ્ટ પ્રકારની હોવાથી અમારી ધર્મ સસ્થાઓને વહીવટ પણ વિશિષ્ટ રીતે જ થતું હોય છે. જૈન સંધ શ્રમણપ્રધાન છે. જૈન સંઘને સ્પર્શતા નિર્ણય લેવાનો અધિકાર જેન સાધુસંધને જ છે. જૈન સાધુઓ સમગ્ર ભારતમાં પગે જ વિચારતા હોય છે. એટલે જૈન સાધુસંધ ભેગે થઈને નિણ કરે એ વાત સહેલી વાત નથી. એ માટે વર્ષોથી તૈયારી કરવી પડે છે કે જેથી જુદા જુદા પ્રદેશોમાં વિચરતા સાધુઓ એક સ્થળે એકત્રિત થાય અને તે તે મુદ્દાઓ ઉપર તલસ્પર્શી વિચારણું કરે જૈન માધુઓ મોટા ભાગે સ્વાધ્યાયમાં તથા તેમના ધર્માનુષ્ઠાનેમાં તેમજ ધર્મને પ્રચાર કરવામાં સદાયે પરોવાયેલા હોય છે. તેથી રાજકીય તથા સામાજિક દષ્ટિએ જગતમાં શું શું પરિવર્તને ચાલતા હોય છે તેનાથી તે ઘણી જ અપરિચિત હોય છે. તેમજ આ વિષયના અભ્યાસીઓ પણ થોડા હોય છે. એટલે રાજકીય કે સાજિદ્ર કોઈ પ્રશ્ન ઉપસ્થિત થાય કે તરત જ સાધુઓ તેને ઉત્તર આપી દે એવી અપેક્ષા રાખવી એ ગણી વારે પડતી વાત છે.
જૈન સંસ્થાએ. પર પરથી શાસ્ત્રીય રીતે જૈન સાધુ સંઘે નક્કી કરેલા સિદ્ધાંત પ્રમાણે ચાલતી હોય છે. એ રીતે લગભગ દરેક જૈન સંસ્થાઓ સાધુસંઘના માર્ગદર્શન અને સહાયથી જ ચાલતી હોય છે. પરંતુ તેના વહીવટી માળખામાં સાધુઓ કયારેય પ્રાય; જોડાતા નથી. સાધુઓ સદાયે ફરતા રહેતા હોવાથી વહીવટી

Page #14

[શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
માળખામાં પડવું એમના માટે શક્ય જ હેતુ નથી. ખરેખર સાધુઓને ધર્મ ઉપદેશને છે. આ કે વહીવટ એ સાધુઓને વિધ્ય જ નથી.
અમારી વિશિષ્ટ ઉપાસના પદ્ધતિને કારણે અમારી વહીવટની પદ્ધતિ પણ જુદા જ પ્રકારની હોય છે, તેથી સરકાર અમારા વહીવટીમાં માથું મારે અને ડખલગિરિ કર્યા કરે એ અણસમજભરી અને અમને મુંઝવનારી વાત છે. તેથી જૈનમાં અગ્રેસર ગણાતા કેટલાક શ્રાવકે વહીવટી દષ્ટિએ અમારી ધર્મ સસ્થાઓમાં સરકારી ડખલગિરિથી બચવા માટે જ રાજકીય દૃષ્ટિએ લઘુમતીમાં રહેવાનું પસંદ કરે છે એવા નિવેદન કરે એ સંભવિત છે. પરંતુ આ જાતના વિચારો કે નિવેદને સમગ્ર જૈન સંઘને અભિપ્રાય છે એવું કયારેય માનવું નહીં. સમગ્ર જૈન સંઘને સ્પર્શતા નિર્ણયો લેવાનો અધિકાર જૈન સાધુસંધને જ છે. આવા નિણ લેવા માટે જૈન સાધુસઘને એકત્રિત કરવામાં કેવી મુશ્કેલીઓ છે તે અગાઉ જણાવેલું જ છે.
ભારતીય સંસ્કૃતિના પ્રતિક તરીકે ગણાતા સોમનાથ મહાદેવના મંદિરને જિર્ણોદ્ધાર પણ જૈનોમાં અત્યંત આદરણીય મહારાજા કુમારપાળે આજથી લગભગ ૮૦૦ વર્ષ પૂર્વે કરેલ હતું. એ સિવાય પણ વસ્તુપાળ તેજપાળ આદિ ઇતિહાસમાં નામાંકિત અનેક જૈન ધર્મ ધુરંધરોએ જૈન મંદિરો ઉપરાંત બીજા ધર્મના પણ મંદિર આદિ અનેક સ્થાને બનાવેલાં છે. રાષ્ટ્રીય દૃષ્ટિએ પણ જૈનેએ ઘણા ભેગો આપેલા છે. હિન્દુ સમાજના કાર્યોમાં જૈને પહેલાથી જ અગ્રેસર બનીને ભાગ લેતા આવ્યા છે જે કંઈ લઘુમતી અંગેની વિચારણા કેટલાક શ્રાવકે કરે છે તે પણ માત્ર અમારી ધાર્મિક સંસ્થાઓમાં સરકારી ડખલગિથિી બચવા માટે જ કરે છે. આ વિષયમાં પણ અમારું સ્પષ્ટ મંતવ્ય છે કે કે ઇપણ ધાર્મિક સંસ્થાઓ સરકારી ડખલગિરિ હેવી જોઈએ જ નહિ. એના અમે પ્રખર હિમાયતી છીએ.
અમે જૈન એવું જરા પણ ઈચ્છતા નથી કે, સરકારી નોકરીમાં કે અનામતમાં લાભ મળે માટે લઘુમતી થવાનું પસંદ કરીએ. દેવગુરુ કૃપાથી ધર્મના પ્રભાવે જે કંઈ મળે તેમાં પૂર્ણ આન દ માનનારો અમે જૈને છીએ. ધાર્મિક દૃષ્ટિએ અમારી વિશિષ્ટ સાધના પદ્ધતિ હેવાથી અમારી ધાર્મિક સંસ્થાના વહીવટમાં કેટલીક વિશિષ્ટતાઓ અવશ્ય છે. સામાજિક દષ્ટિએ પણ કેટલીક વિશિષ્ટાઓ જેને રહેવાની જ તેમજ તત્ત્વજ્ઞાનની દષ્ટિએ પણ અમારા બીજા હિન્દુભાઈઓ કરતાં અમારી વિશિષ્ટતા છે એ પણ સ્વાભાવિક જ છે. ધાર્મિક દષ્ટિએ અમે જેનો લગભગ હંમેશા અલ્પસંખ્યામાં છે કે છીએ છતાં ભારતીય સંસ્કૃતિની દષ્ટિએ, સામાજિક દષ્ટિએ, રાજકીય દષ્ટિએ અને ભારતની રાષ્ટ્રીય દષ્ટિએ પણ અમે હિ- દુઓ જ હતા, હિન્દુઓ જ છીએ હિન્દુઓ જ રહેવાના છીએ.
-: નિવેદક :શ્રી શંખેશ્વરજી તીય, પીન-૩૮૪૨ ૪૬ પૂજયપાદ આચાર્યદેવ શ્રી વિજય સિદ્ધિસૂરીશ્વરજી પાલંકાર વિ. સં. ૨૦૫૩ મહા સુદી ૫ પૂજ્યપાદ આચાર્યદેવ શ્રી વિજય મેઘસુરીશ્વરજી મહારાજના શિષ્ય મંગળવાર, તા. ૧૧-૨-૯૭
પૂજ્ય ગુરુદેવ મુનિરાજ શ્રી ભુવનવિજ્યા તેવાસી મુનિ જબુવિજય.

Page #15

મે-જુન-૯૭)
૧૬૧ ભાવનગર જૈન સંઘના ઉપક્રમે પૂ. આ. શ્રી દેવસૂરીશ્વરજી મ.સા. આદિ આચાર્ય ભગવંતની
શુભ નિશ્રામાં શ્રી કૃષ્ણનગર મધ્યે સામુદાયિક શાશ્વતી ઓળી તથા દાદાસાહેબ જૈન દેરાસર
ખાતે ઉજવાયેલ શાસન પ્રભાવક અંજન શલાકા પ્રતિષ્ઠા મહોત્સવ
શ્રી ભાવનગર જૈન શ્વેતાંબર મૂર્તિપૂજક તપાગચ્છ સંઘના ઉપક્રમે શાસનસમ્રાટ સમુદાયના ગચ્છાધિપતિ પ.પૂ. આચાર્યદેવ શ્રી વિજયદેવસૂરીશ્વરજી મસા., પૂ.આ.શ્રી વિજય હેમચંદ્રસૂરીશ્વરજી મ.સા. પ આ શ્રી વિજયપ્રઘનસરીશ્વરજી મ. સા. આદિ વિશાળ સાધુ-સાધ્વીજી મહારાજેની શુભ નિશ્રામાં સંવત ૨૦૫૩ના ચૈત્ર સુદ ૭ થી ચૈત્ર સુદ ૧૫ સુધી શ્રી કૃષ્ણનગર મધ્યે શ્રીમતી વિજયાહમીબેન રતિલાલ ગીરધરલાલ પરિવાર (જે. બી. ગ્રુપ) તરફથી સામુદાયિક શાશ્વતી ઓળીની અનુપમ આરાધના કરાવવામાં આવેલ. લગભગ ૧૧૦૦ આરાધકે એ ઓળીની આરાધના ભાવપૂર્વક કરેલ. દાદાસાહેબ જેન દેરાસર ખાતે ગત તા ૨-૫-૬૭ થી તા. ૯-૫-૯૭ સુધી અંજનશલાકા પ્રતિષ્ઠા મહોત્સવનું શાનદાર શાસન પ્રભાવક બાયેાજન કરવામાં આવ્યું હતું. આ પ્રસ' અનુલક્ષીને વિવિધ કાર્યક્રમનું આયોજન પણ કરવામાં આવેલ,
દાદાસાહેબ દેરાસરના વિશાળ પટાંગણમાં પરમ પૂજ્ય આચાર્યદેવશ્રી વિજય રુપ્રભસૂરીશ્વરજી મ.સા.ની શુભ પ્રેરણાથી બે નુતન દેવકુલિકા સંગેમરમરની બનાવવામાં આવેલ છે તૈયાર કરવામાં આવેલ આ સુરમ્ય દેવકુલિકાઓમાં પ્રભુજીની પ્રતિમાઓને બિરાજમાન કરાવવા માટે શ્રી ભાવનગર જેન વે. મૂ. પૂ. તપાસંઘની આગ્રહભરી વિનંતીને માન આપી શાસનસમ્રાટ સમુદાયના ગછાધિપતિ પૂ આચાર્ય દેવશ્રી વિજયદેવસૂરીશ્વરજી મ.સા., વિદ્વાન પૂ. આ. શ્રી વિજય હેમચંદ્ર. સૂરીશ્વરજી મ.સા. તથા પ્રવચનકાર પૂ.આ.શ્રી વિજયપ્રદ્યુમ્નસૂરીશ્વરજી મ.સા. પિતાના વિશાળ પરિવાર સહ અત્રે પધારતા તેઓશ્રીની શુભ નિશ્રામાં નવ દિવસને અંજનશલાકા પ્રતિષ્ઠા મહોત્સવ ઉજવવામાં આવ્યા હતા.
વિધિવિધાન અર્થે અમદાવાદના કુશળ ક્રિયાકારક શ્રી સંજયભાઈ પાઇપવાળા તથા સ્થાનિક શુદ્ધ ક્રિયાકારક ભરતભાઈ શેઠ અને જસુભાઈની મંડળી પધારે. - પ્રભુજીના પાંચ કલ્યાણકેની ભવ્ય ઉજવણ સંગીતકાર વિનોદભાઈ રાગી દ્વારા કરાવવામાં આવેલ.
આ મહોત્સવમાં બે વિશિષ્ટ અનુષ્ઠાન – એક પરમાત્મા સમક્ષ સ્તુતિ વૈભવને કાર્યક્રમ તથા બીજો નવકાર મહામંત્રને સામુદાયિક સ ગીતમય જાપ વિશેષ આકર્ષણરૂપ બની રહ્યો. આ કાર્યક્રમનું સંચાલન મુંબઈથી આ પ્રસંગે ખાસ પધારેલા ધમેન્દ્રભાઈ તથા અમદાવાદથી પધારેલ દીપકભાઈ (બારડોલીવાળા) એ સફળતાપૂર્વક કરેલ.
પ્રસંગોપાત સાધમિક ભક્તિનું પણ આયોજન કરવામાં આવેલ. આ પ્રસંગની સાથે ગામમાં આવેલ મોટા દેરાસરજીમાં નવનિમિત બે દેવકુલિકાઓમાં ત્રણ ગુરુમૂ તિ તથા ત્રણ દેવીઓની મૂ તિની પ્રતિષ્ઠા, વિદ્યાનગરમાં પણ નવનિર્મિત દેવકુલિકામાં તપાગચ્છ સંરક્ષક શ્રી માણિભદ્રવીરની મૂર્તિની પ્રતિષ્ઠા તથા ઉપાશ્રયનું ઉદ્ઘાટન, રૂપાળીમાં નવનિમિત ઉપાશ્રયનું ઉદ્ઘાટન પૂજ્ય
[ અનુંસંધાન પાના નંબર ૬૩ પર |

Page #16

[શ્રી આત્માના પ્રકાશ
શ્રીયુત શાંતિલાલ જૈનનું દુઃખદ અવસાન
ભારતીય પ્રાચીન વિવા સબંધી પુસ્તકની આંતરરાષ્ટ્રીય ક્ષેત્રે પ્રખ્યાત મે. મેતીલાલ બનારસીદાસ નામની દિલ્હી સ્થિત મુખ્ય કાર્યાલયવાળી પેઢીના અગ્રેસર તેમજ હરદ્વાર મુકામે આવેલ શ્રી ચિંતામણી પાર્શ્વનાથ જૈન શ્વેતાંબર તીર્થના સંરક્ષક તેમજ ભૂતપૂર્વ પ્રમુખ પદ્મશ્રી શાંતિલાલજી જૈન તા. ૧૩-૩-૯૭ ના રોજ સ્વર્ગવાસી થયેલ છે. - શ્રી શાંતિલાલ જૈન સંઘ-સમાજના એક કમઠ નેતા, કમગી , દાનવીર, સ્વભાવે સરલ, હસમુખ, આકર્ષક સુંદર વ્યકિતત્વ તેમજ દઢ સંક૯પવાળા વ્યક્તિ હતા. નિરાલીમાનીપણું તેમજ સરલતા તેમના જીવનમાં સાકાર થયેલ હતા. ઈર્ષા કે દ્વેષ કયારેય પણ તેમની પાસે ફરકી ન શક્યા. પ્રભુ પાસે તેમની હમેશા પ્રાર્થના હતી કે સહનું ભલું થાઓ, દીન દુઃખીઓની સેવા માટે તેઓ હમેશા તત્પર રહેતા. મહેમાનો, કલાકારો અને ખાસ કરીને વિદ્વાને તેઓ ઘણે આદર કરતા હતા. વિતરાગ પ્રભુ મહાવીર સ્વામીના તેઓ અનન્ય ભક્ત હતા.
પવી કે મોભાને તેમને લગીરે મોહ ન હતા. તેમ છતાં તેઓ અનેક સંસ્થાઓ સાથે જોડાયેલા રહ્યા અને નિઃસ્વાર્થ પણે માર્ગદર્શન આપતા રહ્યા. તેમના નિઃસ્વાર્થ સ્વભાવને કારણે તેઓ દરેક સંસ્થાના પૂજય રહ્યા.
વલ્લભ સ્મારક તેમજ તેની બીજી સહયોગી સંસ્થાઓ સાથે તેઓ શરૂઆતથી જ જોડાયેલા રહ્યા, તેમજ તેના વિકાસમાં તેમને સકિય ફાળો રહ્યો, તેમના પૂજ્ય પિતા તુય કાકા શ્રી સુંદરલાલજી તથા શેઠશ્રી કસ્તુરભાઈ લાલભાઈના વિચારને સાકાર કરવાના ઉદ્દેશથી તેમણે હરદ્વારમાં શ્રી ચિતામણી પાર્શ્વનાથ જૈન શ્વેતાંબર તિર્થના નિર્માણ માટે ભગીરથ કાર્ય ઉપાડયું. આ પુણ્યશાળી કામમાં તેઓએ તન મન ધનથી સહકાર આપી સર્વ પ્રથમ જમીન ખરીદી અને દેરાસર તથા ધર્મશ ળ નું ખાતમૂહુર્ત કરાવ્યું. દેરાસરનું બાંધકામ અધું થઈ ગયું છે અને છે ભગવાનની પ્રતિષ્ઠા ઈ.સ. ૧૯૯૫ના ફેબ્રુઆરી મહિનામાં પૂ. આચાર્ય શ્રી પદ્મસાગરસૂરિજી મ.સા. ના શુભ હસ્તે કરવામાં આવી. દેરાસરનું બાંધકામ જેન શિલ્પ સ્થાપત્ય મુજબ હજુ બે વર્ષ સુધી ચાલતું રહેશે. આ મહાન કાર્ય પાછળ પ્રેરણા તેમજ માર્ગદર્શન શ્રી શાંતિલાલજીનું રહ્યું.
જૈન સાહિત્યના પ્રકાશનમાં પણ તેમને સવિશેષ ફાળો રહ્યો છે. પૂ. મુનિ શ્રી જવિજયજી મહારાજ સાથેના વિશેષ સંપકને કારણે તેમની વિવિધ શે.ધખોળના પરીણામ સ્વરૂપ અનેકાનેક જૈન શા-સૂત્રેનું સઘતે પ્રકાશન કરેલું છે.
ભારતીય સંસ્કૃતિ તેમજ આધ્યાત્મિક સાહિત્યના પ્રકાશકના રૂપમાં મે. મેંતીલાલ બનારસીદાસની પેઢી માત્ર ભારતમાં જ નહીં, બલ્ક દુનિયાના ખૂણે ખૂણે પ્રસિદ્ધ છે. આ પેઢી મારફત તેમણે પ્રાચીન ભારતીય સંસ્કૃતિ તથા સાહિત્યની અણમોલ સેવા કરી છે.

Page #17

Aજુન-૨૦
[ks
<
.
સદ્ગત તરફથી થયેલા ૨૦૦૦ ઉપરાંતના પ્રકાશનમાં વિશેષ ઉલ્લેખનીય છે. એન્સાઈક્રયા પીડીયા ઓફ ઇન્ડીયન ફીલેાસેાફી’( ૧૫ ભાગ ), એન્સીયન્ટ ઇંડિયન ટ્રેડીસન એન્ડ માઇથેલાજી’ ( પુરાણાને અનુવાદ ) ( ૧૦૦ ભાગ) તથા ધી સેક્રેડ બુકસ એફ ઈસ્ટ (૫૦ ભાગ ).
ઘેાડા વર્ષો પહેલા તેમણે ‘રામ રિત માનસ ' ની આંતરરાષ્ટ્રીય આવૃત્તિનું પ્રકાશન કરીને પુરા વિશ્વમાં તેના પ્રચાર કર્યાં છે.
વિશ્વના અનેક પ્રકાશકે। સાથે સખ"ધ જોડીને તેમણે પેાતાના થેનુ' તેમની મારફત તથા તેમના ગ્રંથેનું પેાતા તરફ઼થી પ્રકાશન કરી-કરાવી ભારતીય તત્ત્વજ્ઞાન તથા સ'સ્કૃતિને મહેળા પ્રચાર કર્યો છે. જ્ઞાનના ક્ષેત્રમાં તેમના વિશેષ ફાળાના કારણે ઈ. સ. ૧૯૯૨માં તેમને ભારત સરકારે પદ્મશ્રીની પદવી આપી છે. તે ઉપરાંત અનેકાનેક સસ્થાઓએ વિવિધ ઉપાધીથી તેમનું બહુમાન કરેલ છે.
[ અનસંધાન પાના નંબર ૬૦ નુ′ ચાલુ ]
ગુરુભગવ’તેની શુભ નિશ્રામાં શેડ આણુ ૪જી કલ્યાણુજી પેઢીના પ્રમુખ શ્રી શ્રેણિકભાઈ કસ્તુરભ‘ઇ તથા શહેરના અગ્રગણ્ય આગેવાને ની હાજરીમાં કરવામાં આવેલ. સ્થાનિક ભાવનગરના બારદાનના અગ્રગણ્ય વેપારી શ્રી નવીનચંદ્રભાઈ જમનાદાસ બારદાનવાળાએ પેાતાના શત્રુ જય દશ`ન ખિલ્લી’ગમાં ત્રીજે માળે નિર્માણુ કરાવેલ દેરાસરજીમાં પ્રભુજીની પ્રતિમાએની પ્રતિષ્ઠા કરાવેલ. આ નિમિત્તે તેએશ્રીએ સકલ સંઘનુ સ્વામિવાત્સલ્ય રાખવા ઉપરાંત સકલ સઘનું રૂા. એક એકથી સ`ઘ પૂજન કરેલ. શ્રી ખાંતિલાલ ફતેહુચ'દ શાહ તથા વનમાળીદાસ હઠીચ'દ શાહ તરફથી પણ સફલ શ્રીસ‘ધનુ' સ્વામીવાત્સલ્ય રાખવામાં આવ્યું હતુ.
ભાવનગર જૈન તપાગચ્છ સઘના હોદ્દેદારો પ્રમુખશ્રી મનમેાહનભાઈ ત'એાળી, શ્રી સૂર્યકાંતભાઈ ચાવાળા શ્રી ખાંતિભાઈ રાય, શ્રી કિરીટભાઇ શાહ, શ્રી દીનુભાઇ શાહ તથા સધના કાર્ય કરા ઉપરાંત સુખી ભાવિક આત્માએએ આ પ્રસ ંગે તન-મન-ધનથી પેાતાની અમૂલ્ય સેવાએ અપી શાસનની પ્રભાગના વધારી છે,
સ્થાનિક પ્રાર્થના મડળ તથા શ્રેયસ મડળે પણ સક્રિય જહેમત ઉઠાવી આ પ્રસ'ગને અનેરા આપ આપ્યા હતા.
આમ તા. ૨ થી ૮ મે દરમ્યાન વાતાવરણ ખડુ થ્યું હતું.
આ પ્રસ'ગે શહેરની અન્ય સસ્થાએ જેવી કે અનાથાશ્રમ, બહેરા-મુંગા શાળા, અ`ધશાળા તથા જીવદયા અંગેની માનવતાની એરદાર પ્રવૃત્તિએ આદરી માનવતાનું ઉદાહરણ પુરુ' પાડ્યુ હતુ, ભાવનગર શ્રીસ`ઘમાં ભક્તિભાવ અને શાસનપ્રભાવક

Page #18

kr]
[ ગતાંકથી ચાલુ ] મને શરમ નહિ
જાગતાં રે જો ?
~: લેખ :—
પૂ. આચાર્ય ભગવંતશ્રી વિજયમહિમાપ્રભસૂરીશ્વરજી મ. સા.
આંખમાં તેજ નહિ હેાય તે ચલાવી લેવાશે; પરંતુ અંતરના અધાપા હશે તેા ભયંકરતા સજાશે. આંખે અંધ હશે તે શરીરે ઇજા થશે; પણ જો દીલમાં 'ધારૂ હશે તે આત્માને કષ્ટ થશે. આખેઅધ માનવ ખાડાટેકા સાથે અથડાય છે, પણ અતરના અધ આત્મા કામ અને મેહના ડુંગરા સાથે ભટકાય છે, અવિવેકી આત્મા આ કાયરને એળખી શકે નહિં, જ્યારે વિવેકી આત્મા આ ક્રાયથી દૂર રહે છે.
ઝાકળના બિંદુમાં રૂપ તે કશુય નથી, વૃક્ષના પત્ર પર પડતા મેાતી સમુ· ચમડું છે.
પણ
લતાં બિંદુ
પણ સ્હેજ પવનના કારણે પાંદડુ ખરી પડે છે અને ધૂળમાં મળી જાય છે. જીવનનું પણ આવુ' જ છે. આજનું ફુટડું રૂપ કાળને ઝપાટો લાગતાં નષ્ટ થઈ જશે. માંખ સામે દેખાતાં
પદાર્થો એક સમય ચાલ્યા જશે. અથવા આપÌ ઉડી જઈશું, તે આવા ક્ષણપ્રાયઃ પદાર્થ પાછળ ખાવા અનાચાર શા માટે ?
જંખ તક તેરે પુણ્યા, આયા નહિ કરાર; તમ તક તેરા માફ હું, ગુના કરે। હજાર.
સૂર્યાંના તેજમાં અંધારુ' ન દેખાય, પણ સૂર્ય' જતાં અ`ધકાર પ્રસરી જાય છે. તેમ પુણ્યને સિતારા ચમકતા હશે, તે આચરેલા અધારા-અનાચાર ઢંકાઈ જશે; જ્યાં પુણ્ય પરવારી ગયુ` કે જીવન
[શ્રીઆત્માનંદ પ્રકાશ
કયાંય અધારા ખુણામાં ફેંકાઈ જશે અને હતા ન હતા ખની જવાશે.
ભૂલવુ
કઈ પણ ક્રાને અશશ્ચય નહિ માનનાર અતુલ પરાક્રમી નેપેલીયનને પણ તે * Dust thou art to પડયું હતું કે :dust retunest was not spoken of soul but of the body'' મૂળમાંથી જન્મ્યા અને ધૂળમાં ચાલ્યા ગયા; પણ મા વાત આત્મા માટે નથી; પરતુ દેહ માટે છે. અર્થાત્ આત્મા અજર અમર છે, પણ દેહ વિનાશી છે. આ દેહ પાછળ જીવનને ધૂળ જેવુ' બનાવી દીધુ.
પ્યારા મિત્ર ! આથી વિચાર! કે શુ... આપણે જીનન ધૂળ જેવુ' બનાવવા આવ્યા છીએ ? ધૂળ જેવુ ન બને, તે માટે કાયથી સદાય દૂર રહે. આપણુ' જીવન અનાચારના આ કાર્યથી ધૂળ જેવુ‘ ન બની જાય. તે માટે પતત જાગતાં રહેવુ દેવે શ્રી મૌતમને ફરમાવ્યુ` હતુ` કે, :જોઇએ. ખાવી જાગૃત દશા કેળવતા પ્રભુ મહાવીર
gerगे जह ओसबिंदुए थे। चिटूइ । ચ' મનુયાળ' નૌત્રિય', સમય' ગૈાયમ ? માઁ માયા | o o
ડ.ભના પત્રના અગ્રભાગ પર રહેલ ઝાકળનુ બિંદુ જેમ અલ્પ સમયમાં નાશ પામે છે, તેમ માનવનું જીવન અલ્પસ્થાથી છે. માટે હું! ગૌતમ ! એક સમય માત્ર પણ ન પ્રમાદ કર ! પ્રમાદ એ મુરી ચીજ છે. તેનાથી ચેતવા શ્રી ગૌતમસ્વામી

Page #19

જેવા મહા વ્યકિતને પણ સતત ચેતવણી આપે “ નાં ઘરે ’ રિજે ? જયણા-ઉપયોગ છે તે પછી આપણા જેવા સામાન્ય માનવે પૂવક ચાલે ? ઉપયોગ પૂર્વક બેસે ? આ રીતે પ્રમાદથી બચવા કેટલા જાગૃત રહેવું જોઈએ ! ખાવામાં-પીવામાં બોલવામાં કે ઉઠવામાં મર્યાદાઓ | પ્રમાદવશ માનવ ઈષ્ટ વસ્તુને વિવેક ભૂલી
| મુકી છે. સુવામાં પણ “કુFરીપથપસાવે ?
| કુકડીની જેમ પગ સ કેચીને સુ ! અર્થાત્ જાય છે. દેહના ધર્મો કે દેહની માંગ સાધુ કે
' ઉ ધમાં પણ બેદરકાર ન રહો ? પ્રમાદમાં પડવાથી સંસારી બંનેને પોષવી પડે છે; પરંતુ તેના પર
કમ" બધાય અને કર્મયોગે કષ્ટ વેઠવા પડે છે. યોગ્ય વિચાર પૂર્વક નિયમ બાંધવા કે મર્યાદા મુકવી તેનું નામ વિવેક. નિયમ કે મર્યાદા એક જાગીરદાર હતો. એને પલંગ પર પુષ્પ વિનાનું જીવન જીવવું તેનું નામ અવિવેક. પાથરીને સુવાને શેખ. આ પલંગ તૈયાર કરવાનું વિવેક ન હોય તે પળે પળે પાપ બંધાય છે. કામ તેની એક દાસી કરતી, એક વખત આવા પલ'ગ નિયમ કે મર્યાદા પૂર્વક વતે તે અલેપ પાપકમ પર સુવા દાસીનુ દીલ લલચાયુ. બે ઘડી માટે બંધાય છે. વસ્તુમાં અશકિતનું જોર વધી જતાં પલંગમાં પડી. પડતાં જ થાકને કારણે ઘસઘસાટ વિવેક વિસરી જવાય છે તથા ચીકણાં કમ ઉધી ગઈ. એવામાં જાગીરદાર આવ્યો. પલ'ગમાં બધાય છે.
દાસીને દેખતા આવેશમાં આવી ગયો આવેશમાં | ખધક મુનિવરની રાજાએ ચામડી ઉતરાવી દાસીને ચાબૂક લગાવ્યા. દાસી ચમકીને જાગી. હતી. એ ચામડી કેમ ઉતારી? તેમને પૂર્વભવના જાગીરદારની ક્ષમા માગી, પરંતુ જાગીરદાર તે કેઠીબડાના ફળ રસપૂર્વક અને આસક્તિ ભાવથી ચાબૂક લગાવે જ જતો હતો. એવામાં દાસી ખાધાં હતા. તેથી આમાને ગાઢ પાપથી સિર, હસવા લાગી. જાગીરદારે આશ્ચયથી પૂછય'. હતો. જેને લઈને દેહની ચામડી ઉતારવાની ગાઢ
માર પડતાં કેમ હશે છે ? દાસીએ કહ્યું. માલીક ! વેદના ભેગવવી પડી.
બે ઘડી આ પલ'ગમાં આળોટતા મારી આ દશા
થઈ, તો આખી જિંદગી આ પલ'ગમાં સુનારની - પ્રભુ મહાવીર દેવના કાને ખીલા ઠોકાણાં, શી વલે થશે ? મારુ તે આપના દશ પંદર કારણું શ્રવણ રસમાં આસક્ત બની વિવેક ગુમાવી ચાબૂકથી પતી ગયુ' : પરંતુ કમરાજા આપને બેઠા. આમ પ્રમાદને વશ થઈ અવિવેકી દેશમાં કેટલા ચાબૂક લગાવશે ! આ વિચારમાં મને ભાનભુલી પૂર્વના ત્રિપૃષ્ઠના ભવમાં શય્યાપાલકના હસવું આવ્યું. ફ્રાનમાં સીમાને રસ રેડયો હતો. કરમ કેઇની શરમ નથી રાખતા.
| જાગીરદાર સમજુ હતા. મનમાં વિચારે છે,
કે મને સુખની કેવી આસક્તિ છે ! પ્રમાદ દશામાં આપણી નરવશતા :
પુપેને કે કચ્ચરઘાણ વાળું છું' ! આનું | વિજળી ઘરમાં કંઈ પણ નુકશાન થયું હોય, પરિણામ ભાવિમાં કેવું સતાવશે ! ખરેખર ! તે સરખું કરનાર પુરૂષ ખૂબ સાવચેત રહે છે. દાસી ! તે મને સમાગ બતાવ્યા. આજથી આ જરા પણ પ્રમાદ-બેદરકાર રહે તે કરન્ટ લાગતા પલ'ગ ન જોઈએ, જાગીરદાર ભૂમિ પર સુવા ઢળી પડે છે. તેમ આપણું જીવન યંત્રવત્ છે. લાગે અને પ્રતિદિન આસક્તિભાવ ઘટાડવા પ્રમાદમાં કે આસક્તિમાં પડયા તો ઢળ્યા જ લાગ્યા. સમજજો. યંત્ર ચલાવતાં સાવચેત રહેવું પડે છે, તેમ આપણી પ્રવૃત્તિમાં નિયમો અને મર્યાદાઓ
( ક્રમશઃ ) બતાવી છે.

Page #20
Shree Aimar and Prakash Regd No. GBV. 31 ' સત્વની કસોટી लोभक-क्षोभकाणां चेत् सयोगः स्यादुपस्थितः / तदा धैर्येण रक्षेत् स्व सत्त्वस्येद परीक्षगम् / / જ લેભક કે ક્ષેત્મક વિષયોને સયાગ ઉપસ્થિત થાય ત્યારે અડગ દૈ યથી પિતાનું રક્ષણ કરવું. સત્વની કસોટી એવા જ વખતે થાય છે. | F * When an occasion tempting or ruffing. happens to come, a person should protect himself with courage. This is the test of his manliness. BOOK-POST શ્રી આત્માનદ પ્રકાશ ઠે. શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા, ખારગેઈટ, ભાવનગર-૩૬૪ 001 From, તંત્રી : શ્રી પ્રમોદકાન્ત ખીમચંદ શાહ પ્રકાશક : શ્રી જૈન આમાનદ સભા, ભાવનગર, મુદ્રક : આનદ પ્રિન્ટીંગ પ્રેમ, સુતારવાડ, ભાવનગર, For Private And Personal Use Only