Atmanand Prakash Pustak 089 Ank 12

Author(s): Pramodkant K Shah
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 6

શ્રી. મહાવીરપ્રભુના ઉપદેશથી
પર અસર
ભગવાન મહાવીર સામાન્ય મનુષ્ય કરતાં અને રાગદ્વેષથી મુક્ત રહેવાના સિદ્ધાતે ઇવનમાં અનેક ગણા મહાન હતા-છતાં જ્યાં સુધી તેને ઉતારીને જ તેઓ સંસારને છોડી નીકળ્યા હતા. કેવલજ્ઞાન ન મળ્યું, જ્યાં સુધી તેમને આમ અનુભવે અને આધ્યાત્મિક સિદ્ધિ છે પઢાઈ ગયા સાક્ષાત્કાર ન થાય ત્યાં સુધી તેઓએ ઉપદેશ પછી શ્રી મહાવીર પ્રભુને જામ્પક ગામમાં જ્યારે આપવાનો આરંભ કરેલો નહિ, લગભગ ૪૨ એમને પૂર્ણ સાક્ષાત્કાર થયે ત્યારથી જ એમણે વર્ષની વય સુધી તે એમણે માત્ર પૂર્ણ જ્ઞાનની ઉપદેશ આપ શરૂ કર્યો શોધ કરી. એ જ્ઞાનની પ્રાપ્તિ મેળવી, ઉપદેશક
શ્રી. મહાવીર પ્રભુ જગતના આદિકારણ કે બનવાનો અધિકાર પ્રાપ્ત કર્યો અને ત્યારપછી જ
( કર્તા ઇશ્વર છે એમ કહેતા નથી અને જગતને એમણે ઉપદેશ આપવાનું શરૂ કરેલ.
આદિમાન પણ માનતા નથી પરંતુ જગતનું ચક ભગવાન મહાવીરને_કેવલજ્ઞાન પ્રાપ્ત થયુ કાળ ભાવ, નિયતિ કર્મ અને પુરુષાર્થ એ ત્યારથી તેઓ અહંત, જિન, વીતરાગ ઈત્યાતિ
પાંચના મેળથી સ્વયમેવ ચાલ્યા કરે છે. શ્રી. નામથી ઓળખાવા લાગ્યા, ભગવાને જુદા જુદા
મહાવીર પ્રભુના મંતવ્યાનુસાર મનુષ્યને જે સુખપ્રકારના ૩૪ અતિશયે (શિષ્ટ પ્રકારની શક્તિઓ
દુ:ખ પડે છે, એના જીવનમાં દછાનિષ્ટ તત્ત પ્રાપ્ત કર્યા હતા આ અતિશય તીર્થકરોને જ
આવે છે. તેનું મૂળ કારણ મનુષ્યનાં કર્મો છે. હોય છે. અને એ અતિશના બળથી માત્ર
ભગવાન સાધનાના સર્વોચ્ચ શિખરે પહોંચવા અર્ધમાગધી ભાષામાં જ ઉપદેશ આપવા છતાં
અહિંસા, સત્ય, અસ્તેય, બ્રહ્મચર્ય, અપરિગ્રહ આ પ્રવચનસભામાં આવેલા તમામ દેશના પુરુષ અને
પાંચ મહાવ્રતોના પાલન પર ખાસ ભાર મૂકે છે. પશુપક્ષીઓ પણ પે તપતાની ભાષામાં સમજી શકતાં હતાં. તેઓ જ્યાં જ્યાં જતા ત્યાં આજુબાજુના શ્રી મહાવીર પ્રભુ સત્યની વ્યાખ્યા આપતાં પ્રદેશોમાં રોગચાળો તેમજ કુદરતના ઉપદ્ર, જણાવે છે કે તન મન અને વચનની એકતા આસમાની સુલતાનીના પ્રસંગો બનતા ન હતા. રાખવી આપણા વચનોમાં સાયુજ્ય હાય, એટલે,
- આજથી વર્ષો પૂર્વે જે તાત્વિક ઉચ્ચારણ થયું સંસારત્યાગ કરતી વખતે શ્રી મહાવીરે પ્રતિજ્ઞા
રસ હોય તેમાં અને આજના ઉચ્ચારણમાં સંવાદિતા રેલી કેઃ “જેણે સમભાવ પ્રાપ્ત કર્યો હોય
ન હોય તે જ ખરું સત્ય છે. અને જે તે પ્રાણીઓ પ્રતિ પિતાના આત્મા ' માફક જોતાં શીખે તે જ ખરો અહિંસક આત્મા અહિંયા માટે તેઓ જણાવે છે કે, પ્રત્યેક છે તે જ સાચો ધર્માત્મા છે. જ્યાં સુધી આત્મા પ્રાણીમાં પ્રબળ જિજિવિષા હોય છે અને આ વૃત્તિ રાગદ્વેષ છેડે નહિ, ત્યાં સુધી કોઈ પણ જાતનું સર્વવ્યાપી છે એટલું જ નહિ કેતુ સવ વૃત્તિતપ વાસ્તવિક રીતે લાભકારક નથી. જયારે જીવ એમાં મહાન અને જીવનની સર્વ વૃત્તિઓની પ્રેરક પ્રાણીમાત્ર પ્રતિ સમભાવ જોઈ શકે ત્યારે જ તે અને સંચાલક હોય છે.જિજિવિષાને લીધે આયુષ્યનો રાગષ પર વિજય મેળવી શકે. “આમ સમભાવ અંત આવે તે સૌને અપ્રિય લાગે છે, એટલું જ
૧૩૨]
[આત્માનંદ પ્રકાશ