Atmanand Prakash Pustak 087 Ank 07

Author(s): Kantilal J Doshi, Prafulla R Vora
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 13

તે હવે શું બનાવવું ? મેંયરું. પણ ઉપથી પરમેષ્ટિ ભગવંતની ભક્તિ અહંકારનાની નારાક બોમ્બ પડે, ત્યારે કેનું શરણ માનશો? ધર્મનું. બને છે
આ જ પહેલાં આપણે ક્ષે ગયા હોત, તો બુદ્ધિથી નમસ્કારને સમજ્યા પછી પણ રતિ કઈ જાતની ઉપાધિ રહેત નહિ. પણ નમવામાં અને પ્રીતિ વધારવા માટે શું કરવું ? જેમ સાધુના કચાશ રાખી, ભાવશૂન્યપણે નમ્યા, માટે હજ પાત્રમાં આપેલું સાધુનું કહેવાય, તેના ઉપર આ પ• સંસારને નમવું પડે છે.
નારને હકક નથી રહેતું, તેમ શ્રી અરિહંતને મટ્યાદિ ચાર ભાવનાઓ ઉપરાંત આપણે ત્યાં
આપે નમસ્કાર શ્રી અરિહંતનો બને છે. નમનાર વૈરાગ્યપ્રેરક બાર ભાવનાઓ પણ છે તે પૈકીની
શરીર પણ શ્રી અરિહંતનું બની જાય છે. એક એકત્વ ભાવના છે. આ ભાવના એકલપેટા
શરીરથી નમસ્કાર કરો અને દેહ સે નહિ, વૃત્તિને પિષવા માટે નથી, પણ સિંહવનિને તે તે નમસ્કાર સાચે કઈ રીતે ગણાય ? ધર્મ કેળવવા માટે છે. આ ભાવના આપણને સુખદુઃખમાં
માગમાં આગળ વધવું હોય, તે નમસ્કાર વડે દાન સ્થિર રહેવાનું બળ આપનારી છે. જન્મ-જીવન
કરવું જોઈએ. કાયાથી નમસ્કાર કર્યો, પછી કાયા અને મૃત્યુ સમયે “હું” એકલો છું, એમ
આપણી ન રહી. કાયાના માલિક નમસ્કાર્ય શ્રી ચિંતવીને નિરાશ થવાનું આ ભાવના કહેતી નથી.
અરિહંત બન્યા. પણ એમ કહે છે કે, “એ કે હજારા” બનીને
પૈસા આપ્યા પછી એને ધણી એ પોતે જ છો! પરમાત્મા અને આપણે તત્વતઃ એકસરખાં
રહેતો હોય, તે પૈસા આપ્યાં જ નથી, એમ જ છીએ. એવા આ ભાવનાની સાર છે.
સાબિત થાય છે. નમસ્કાર દ્વારા કરેલ પદાર્થનુ દાન તે
પદાર્થ ઉપર નમસ્કાર્યના સ્વામીત્વને પુરવાર કરવા ધર્મના અર્થી આત્માને શરીર પાસેથી ખાસ
અથે છે પછી તેને ઉપયોગ તે કરવાનો નથી જ! નવા લેવાની હોય છે. એટલે શરીર બગડે એ આહારવિહાર ન હોવા જોઈએ. અઠ્ઠાઈ વગેરે કર્યા
પણ હુ કરું છું, મારાથી થાય છે–એવો ભાવ
પણ મનમાં રહે, તે નમસ્કારભાવની પરિસ્થિતિ પછી પારણે રસલુપતા જાગે, તે માનવું કે તપ
હજારો જોજન દુર રહે છે. હજી સાચા અર્થમાં થયા નથી. જીહા લંપટ છે,
નમસ્કારને આવરણ કરનારું કર્મ ખપશે, એટલે માટે ખેરાકમાં સંયમ (control) રાખવે જ
ભગવાનની પૂજા કરતાં, આ પૂજા મારા આમાની જોઈએ, ખાવા માટે જીવન નથી, પણ સર્વ હત
છે, એવી અનુભૂતિ થશે. તેમ જેટલા નમસ્કાર શ્રી કર ધર્મની આરાધના માટે છે એ આરાધનામાં
અરહંતને થાય છે, તેટલા આત્માને પહોંચે છે, સહાયક શરીરને વિકૃત પદાર્થો વાપરીને બગાડવું
આત્મા અને પરમાત્મા વચ્ચેના ભાવ અંતરને દૂર ન જોઈએ. ૫ચ નમસ્કારમાં સાચા રસ-રસનેનિદ્રયને
કરનારા થાય છે-એવી સ્પષ્ટ પ્રતીતિ થશે. વશવતી બનાવવાથી જાગે છે.
આત્મા અને પરમાત્મા વચ્ચેનું ભાવ અંતર પંચ નમસ્કારને પ્રભાવ શબ્દાતીત છે. તમારા દર થયા પછી આત્મા પરમાત્મમય બની જાય છે. મુનીમે સેટ કર્યો અને નફો થયો, તે તે નફાને આત્મા અને પરમાત્માનો ભેદ દૂર થાય છે અને માલિક કેરું ? મુનીમ કે તમે? તમે જ ને. તેવી અમેદ સધાય છે. આ રીતે નવકારના ધ્યાનથી રીતે નમસ્કારના પ્રત્યેક આરાધકે સદા યાદ રાખવું આત્મા પરમાત્મા સ્વરૂપ બની શકે છે. જોઈએ કે, મને જે વસ્તુઓ મળી છે, તે શ્રી પંચ. મંત્ર શિરેમાં શ્રી નવકારનો ઉપકાર આમ પરમેષ્ઠિની છે. વસ્તુ ઉપર હકક રાખવાથી અહં. અપાર છે. કાર ક્ષીણ થવાને બદલે વધે છે અને શ્રી પંચ “નિત સમરે નવકાર” માંથી સાભાર.