Atmanand Prakash Pustak 087 Ank 07

Author(s): Kantilal J Doshi, Prafulla R Vora
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 18

પુનર્જન્મ
-: લેખક :-- શતલાલ માણેકચંદ શાહ
શરીરથી આમા અલગ છે એમ જાણ્યા બાદ એ સુખ-દુખાદિ એ પૂર્વ ક્રિયાને આધારે આવિસમજવું આવશ્યક છે કે, આ આત્મા જ પુનર્જન્મ કાર પામે છે. આ વાત સ્પષ્ટ સમજાય તેવી છે. ન લેતા હોય તો અને તે દેહના નાશની સાથે જ માની લે કે, ગરમી સખ્ત લાગે છે, બહાર જવું છે નાશ પામતા હોય તે પછી તેને દુ:ખથી મુક્ત તે પગમાં પગરખા પહેર્યા અને માથે છત્રી ધરી કરવા કાશશ કરવી તે નિષ્ફળ છે, માટે આત્માની એટલે તાપ લાગતા મંદ પડયો. ગરમી ઓછી અવિની સાથે તેની અમરતા પણ સમજવી લાગવાથી જે આનંદ થયા. તે આનંદ બુટ અને અચ! જરૂરી છે. તે અમરતા ત્યારે જ સંભવી છત્રી એડવાથી થયે અથવા તે શહેરમાંથી ચાલી શકે કે, જ્યારે આત્માને પુનઃજન્મ થતું હોય બહારના દહેરાશરે દર્શન કરવા આવ્યા. અહીંયા કેઈ વ્યકિત મરણ પામી અગર તે પાછી થઈ આ આવવા રૂપ ક્રિયા પહેલાના કાર્યને સૂવે છે. શબ્દ કાને પડતાની સાથે જ આટલે નિર્ણય તે આ દષ્ટાંત પ્રમાણે આત્મા માં આવ્યો છે કરી શકાય છે કે જેની મહાન સત્તાથી આ શરી- કઈ ક્રિયાથી? તેને પ્રતિ ઉત્તર એ છે કે ગર્ભમાં રમાં હલનચલન, સ્મરણાદિ અનેક ક્રિયાઓ ચાલુ આવ્યા પહેલાં કઈ પણ અન્ય જગ્યાએ એ હતે. હતી તે અટકી ગઈ. અને ઇંદ્રિયાદિકનો પ્રેરક અહીં ગર્ભમાં આવ્યા પહેલા કાંઈ પણ ક્રિયા કરવી આત્મા આ સ્થળેથી બીજા કૈઈ સ્થળે ચાલ્યા ગયા જોઈએ, તે ક્રિયા કરવાના કાળ-સમય ગર્ભમાં છે. તે કયાં ગયે ? તે ભલે આપણે જાણ ન શકીએ આવ્યા પહેલાના માનવો પડશે. અને તેથી એ કે ન દેખી શકીએ પણ તેને જ પુનર્જન્મ કહે- નકકી થાય છે કે આત્મા કઈ પણ સ્થળેથી અહીં વામાં આવે છે કેમકે તે કઈ પણ સ્થળે ગયા છે. અ. તેજ તેનો પુનર્જન્મ અને તેજ આત્માની જે જગ્યાએ તે ગયો છે, તે સ્થળ ભલે પછી ગમે અમરતા. તેવું હોય પણ એક જગ્યાએથી (દેહથી) સ્થળાંતર
આ જ, આ મૃત્યુ પામે, આ આવ્યા જવું તે પુનર્જન્મ (ફરી ઉત્પન્ન થવું તે) છે.
તે કયાંથી કયાં ! અને તે ગયો કયાં? આ ગીત આટલું અવશ્ય સમજવું જોઈએ કે કેઈ પણ વસ્તુને સર્વથાનાશ થતો નથી, પણ તેની અવસ્થા
પુનર્જન્મની સૂચક છે. કાર્યકારણને વિચાર કરતા,
જ (પર્યાય) હાલત બદલાય છે. આ વાત નિઃશંક છે.
કારણ પહેલું અને કાર્ય પછી આ વાત સમજાય માની લઈએ કે, એક લાકડું છે, તેને અગ્નિમાં તેવી છે. તો આ માનવ દેહ રૂપ કારણે આ શરીજલાવી દીધું. તેથી તે કાકડાનો નાશ તે થો. રના ઉષત્તિ પહેલાં હોવું જ જોઈએ. વિચારીશ તે તેનો સંપૂર્ણ નાશ થયે નથી પ્રત્યેક સુખી કેમ નથી ? સર્વ દુઃખી શા કારણ કે તેની રાખ તે છે, એટલે કે રાખમાં તેનું માટે જણાતા નથી? તેનું કોઈ કારણ તે હોવું રૂપાંતર થયું. પણ તેના પરમાણું તે કાયમ છે. જ જોઈએ ને? રાજા-રંક શા માટે બની જાય છે? તેનું રાખ પણે ઉત્પન્ન થવું તે તેના પુનર્જન્મ તે રાજા શા માટે થયે? સુખ-દુ:ખી કેમ બની છે. એવી જ રીતે આત્માનું એક શિરીરને છોડી ગયે? દુખી-સુખી શા માટે થઈ ગયા? કોઈ અન્ય દેહમાં ઉત્પન્ન થવું તે આત્માને પુનર્જન્મ અજ્ઞાની તો કઈ જ્ઞાની શા માટે ? કઈ તંદુરસ્ત છે. એટલે કે, આત્માનો નાશ થતો નથી તેની પર્યાય તે કેઈ બિમાર શા માટે? કઈ શ્રીમંત તે કે બદલાય છે,
ગરીબ શા માટે? કઈ શેઠ તે કેઈ નોકર શા ૧૦૮
આત્માનંદ પ્રકાશ