________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શીલવાન પુરૂષ મનની જે ઈરછા સેવે છે તે એને શીલનાં સંસ્કાર દઢ બને, જીવન માં ઓતપ્રાપ્ત થાય છે. કુરૂપમાં કુરૂપ કે બેડોળમાં પણ પ્રોત બને એ પછી વિપત્તિ, પ્રભન કે ભયપ્રેરક અતિ બેડોળ એવી વ્યકિત એના શીલને કારણે સ્થિતિમાં પણ શીલામાં દઢ રહેવાની નિષ્ઠા ટકી જગતમાં પૂજનીય ગણાય છે.
રહે છે. કઈ ગમે તેટલી લાલચ આપે. ડરાવે શાસ્ત્રમાં એમ દર્શાવાયું છે કે દેવોનાં રાજા કે ધમકાવે તે પણ શીલ છેડવાની તૈયારી હતી ઈદ્ર પણ પોતાના સિંહાસન પર બેસતી વખતે નથી, બકે શીલને અખંડિત રાખવા માટે મૃત્યને ‘ા જં મજાકિર (બ્રહ્મચારીને નમસ્કાર હો) ભેટવાની તૈયારી હોય છે. શીલસાધના દઢ થતાં કહીને એમને નમન કરે છે. ઈન્દ્ર કે દેવ વ્રતનું માનવી ખેટા વિચાર, અશ્લીલ કાર્ય, ખરા બ આચરણ કરી શકતા નથી, પરંતુ તેઓ શીલ પ્રવૃતિ કે મન, વચન અને કાયાથી કષ્ટ આદિ વ્રતના ધારકોનો અચૂક આદર કરે છે. કરતા નથી. ધીરેધીરે એની કામવાસના જડતેઓ પોતાની સભામાં શીલ મર્યાદાની વિરુદ્ધ મૂળથી નષ્ટ થઈ જાય છે. કામવાસનાના ક્ષય એવી કોઈ કામવાસનાની વાત કરતા નથી અને વિના કેઈનીય મુક્તિ સંભવિત નથી. જૈનદર્શન કરવા દેતા નથી. વળી આની સાથે સાથે શીલ કહે છે કે જ્યારે શીલસંપન્ન વ્યકિતની ઉપર મૂર્તિ તીર્થંકર અને શીલવાન વ્યકિતઓ પાસેથી પ્રમાણેની દેઢ ભૂમિકા થઈ જાય છે ત્યારે એ શીલની પ્રેરણા પામવાનું એમનાં સભાગૃહમાં નવમાં ગુણસ્થાનની અધિકારી બને છે, આમાં કહેવાય છે. આવી વ્યકિતઓની ભક્તિ અને એમના એને સ્ત્રીવેદ ( પુરૂષથી કામવાસનાતૃપ્તિની ભાવના), સન્માનનું પૂરેપુરું ધ્યાન રાખવામાં આવે છે. પુરૂષદ (સ્ત્રીથી કામવાસનાતૃપ્તિની ભાવના)અને
- નપુસંકદ (સ્ત્રી-પુરૂષ બંનેની કામવાસનાતૃપ્તિના ઉચ્ચ સાધના માટે અનિવાર્ય
ઈરછા) ક્ષીણ થઈ જાય છે. અર્થાત્ એના કામ દેશસેવા, સમાજસેવા કે ધર્મસેવાની ભેખ- વાસના સંપૂર્ણપણે નષ્ટ થઈ જાય છે. જે થે ડોધારી વ્યકિતને માટે શીલનું પૂર્ણતયા પાલન ઘણે લેભ રહે છે તે પણ દસમાં ગુણસ્થાનમાં અનિવાર્ય છે. આના વિના એને પિતાના વંશમાં સદંતર ક્ષીણ થઈ જાય છે. આ ઉચ્ચ શીલવાન પૂણ સફળતા સાંપડતી નથી. મહાત્મા ગાંધીજીએ સાધક બારમું ગુણસ્થાન પ્રાપ્ત કરીને મેહદેશસેવાનું વ્રત લેવાનો વિચાર કર્યો ત્યારે એની કર્મને સર્વથા ક્ષય કરે છે, જેથી એને સગી સાથોસાથ એમનાં ધર્મપત્ની કસ્તૂરબાની સંમતિ (સદેહ) કેવલી (જીવનમુકત) અવસ્થા પ્રાપ્ત થાય લઈને પૂર્ણશીલ (બ્રહ્મચર્ય વ્રતને અંગીકાર છે. શરીરના નિમિત્તથી આયુષ્ય વગેરે જે કંઈ કર્યો. રામકૃણ પરમહંસે કાલિમાતાની ભકિતમાં થોડાં કર્મ હોય છે તેને સર્વથા ક્ષય થતાં પિતાનો દેહ સમર્પિત કરવાનો વિચાર કર્યો અગી કેવલી (દેહમુકત નિરાકાર સિદ્ધ)અવસ્થા એટલે જ સુહાગરાત્રે જ એમણે એમની ધર્મ. પ્રાપ્ત થાય છે. આ જ મુકિત છે, આ જ મોક્ષ પત્ની શારહામણિ દેવીને “માતા તરીકે સ્વીકાર છે જેની પ્રાપ્તિનું એક મુખ્ય કારણ શીલપાલન છે. કર્યો. જેથી એમને દેહવિષયવાસનાથી અપવિત્ર શીલ ભારતીય સંસ્કૃતિને મેરુદંડ છે. ચારે અને નહિ. બંને પતિ-પત્ની આજીવન શીલ- આશ્રમ અને ચારે વણુ માં શીલન પ્રધાનતા બદ્ધ થઈને કાલિમાતાની ભકિતમાં ડૂબી ગયાં. આપવામાં આવી છે. આથી જ શીલનો મહિમા સ્વામી રામતીર્થે પણ સંન્યાસ લેતી વખતે અને એના પાલનના ઉપાયો સમજીને સાધુપિતાની પત્ની સાથે માતૃસ બંધ બાંધ્યો હતો. સાધ્વી, શ્રાવક-શ્રાવિકા, સેવક-સેવિકા, સામાન્ય જૈનમુનિએ દીક્ષા કે સંન્યાસ લઈને પૂર્ણરૂપે ગૃહસ્થ અને માર્ગાનુસારી આદિ તમામ કક્ષાની ધર્મસેવા કરવા માટે પણ પૂર્ણપણે શીલવ્રતનું વ્યકિતઓ માટે શીલપાલન આવશ્યક છે. પાલન કરવું અનિવાર્ય હોય છે.
(સ્થળ: જેનભવન, બીકાનેર) તા, ૨૯-૭-૪૮
For Private And Personal Use Only
