________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સંવત્સરીનો મર્મ
ડા, શ્રી કુમારપાલ દેસાઈ
પર્યુષણ પર્વની આરાધનાના દિવસેામાં આત્માને ખાજવાની જરૂર છે. કોડી જેવા દે અને તેમાં રહેલા મદ, માન, માહને ભલે ખાઈ નાખીએ પણ લાખેણા આત્માને શેાધીએ. આમૈય પર્યુષણ એ આત્માને શેાધવાનુ પ છે. ક્ષમાપના એને સર્વ શ્રેષ્ઠ મૂળ મ`ત્ર છે. વેરના અધક્રારમાં, દ્વેષના દાવાનળમાં વિહરતા જીવને માટે આજે આત્મીય પ્રેમને કાજે પ્રાયશ્ચિત્તનુ પત્ર ઊગ્યું છે. દીપાવટ્ટીના પર્વ ના તેટાના હિસાબ કરવામાં આવે. સ`વત્સરી પર્વને આ છે વાર્ષીક પ. આ દિવસે વ ભરના સારા નરસાં ક્રાર્યાંનું સરવૈયું કાઢીને ખાટા પાર્ટીમાંથી મુક્તિ મેળવવાના નિષ્ઠાપૂર્વક પ્રયત્ન કરવા જોઇએ.
આપણા આગમ શાસ્ત્રોમાં ત્રણ વેપારીઓનુ એક દૃષ્ટાન્ત આવે છે. ત્રણ વેપારીએ સરખી મૂડી લઇને વેપાર કરવા નીકળ્યા હતા. દેશ દેશાવરના ઘૂમીને ઘણા દિવસે સહુ પાછા ફર્યા. પહેલે વેપારી મૂળ મૂડીને મમી કરીને પાછે: અબ્યા, બીજે ભાવની મંદીમાં સાચા છતાં મૂળ મૂડી સાચવીને પાછા આવ્યા. ત્રીજો વેપારી તેા નુકશાનીમાં ડૂબી ગયા. કમાણીની વાત તા દૂર રહી પશુ મૂળગી રકમજ ખાઇને આવ્યા.
આ ત્રણ વેપારી જેવા સંસારનાં સર્વ જીવા છે. પહેલા પ્રકારના જીવા મનુષ્યવરૂપી મૂળ મૂડીને જાળવે છે, ને ઉપરાંત પૂયતાને પામે છે. મનુષ્યજીવનમાં સદાચાર, શીલને વ્રતપાળી મુકત બને છે.
બીજા પ્રકારના જીવા મુકત નથી ખનતા, પણ મનુષ્યત્વ જાળવી રાખે છે, સાદા આચરા એ પાળે છે.
ત્રીજા પ્રકારના જીવા મનુષ્યત્વ પણ ખાઈ નાખે છે, ને અનાચારી ને દુરાચારી બની. નરક ના ભાગી બને છે.
દોષદન અને આંતરખોજનું આ પ છે. આજના દિવસે આપણે જાતને ખાળવાની છે. ભૂલ કાનાથી નથી થતી ? માણસમાત્ર ભૂને પાત્ર ગણાય છે. આવી ભૂલ કાર્યવાર આપ મેળે થાય છે, કાઇવાર ન બળ થાય છે, કે!ઇવાર ગેરસમજથી થાય છે. આપણે ઇચ્છીએ કે ન ઇચ્છીએ તેાય જીવનના વ્યવહારમાં કલેશ અને કકાસ થાય છે. આ બધી ભૂલા ક્રમની પાટી ઉપર જરૂર અંક્તિ થશે, પણ એ લેપ બને તે પહેલા એ પાટીને કારી કરવાના પ્રયત્ન તે
ક્ષમાપના છે.
ભગવાન મહાવીરે એમના પૂર્વભવમાં ત્રિપૃષ્ઠ વાસુદેવ તરીકે શૈય્યા પાલકના કાનમાં ધગધગતું સીસુ રેડયુ` હતુ`યુગો વીતી ગયા પછી ભગવાન મહાવીરની સાધનાનું ખારમું વ ચાલતુ હતું ત્યારે પૂર્વભવના ધૈય્યાપાલક ગેવાળ તરીકે આવે છે, ભગવાન મહાવીરના બન્ને કાનમાં શૂળ ખાસી દે છે. આ ઘટના બતાવે છે કે વેરનું ઝેર સમયસર ઉતારવામાં ન આવે તે કેવું દારૂણ પશ્ચિામાં આવે ?
ઓગષ્ટ-૮૭|
For Private And Personal Use Only
[૧૪૭
