Atmanand Prakash Pustak 081 Ank 12

Author(s): Popatlal Ravjibhai Salot
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 5

વિભાવ-રાગદ્વેષાદિક પરિણતિ હોવી ઘટતી જ નથી હોય જ નહીં. રાગ-દેષ આદિ વિભાવ પરિણતિને ભ્રમવશ સ્વભાવ પરિણતિ માની લેવાથી આત્મા જન્મ-મરણ જનિત અનંત દુઃખ-કલેશને ભગવતે રહે છે. સહેતે રહે છે-૪.
અંતર્ગત નિહરે નહીરે, કાયાથી વ્યવહાર
ચિદાનંદ તવ પામીએ પ્યારે, ભવ સાગરને પાર. ૫ શુદ્ધ સ્ફટિક રત્ન સમાન ઉજવળ અવિકારી આત્માની વીતરાગ દશાને પ્રગટ કરવાનું સાધ્યમાં રાખીને, સાધનરૂપ વીતરાગત વ્યવહારનું જે યથાવિધિ પાલન કરે છે તે મહાનુભાવ ભવસાગરને પાર પામી રાક છે. કહ્યું છે કે:- “નિશ્ચય દષ્ટિ હદયધરીજી, પાળે જે વ્યવહાર; પુન્યવંત તે પામશેજી, ભવ સમુદ્રને પાર” મનમોહન જિનજી!” ૫.
સર્વજ્ઞ વીતરાગત વ્યવહાર સાવન ધર્મ) ને જે લલશ આદર કરતા નથી તે સંસારમાં ભટકે છે.
પરંતુ આત્માનું શુદ્ધ સ્વરૂપે પ્રગટ કરી લેવામાં તેને ખાસ હેતુ-કારણરૂપ સમજી, તેનો વાવાગ્યે આદર કરતા રહે છે ત બક્ષા આસવક, આજ્ઞા-પાલક પુન્યશાળી આત્મા જલ્દી વીતરાગ દશાને પામી શકે છે.
એથી ઉલટું જે આત્માની ઉચ્ચ દશાની મોટીટી માત્ર વાત કરીને જ વિરમે છે, છે. અને શુદ્ધ સ્વરૂપ પ્રગટાવવા ખાસ સાધનરૂપ શ્રી પારાગાક્ત વ્યવહાર માર્ગનું સેવન કરતા નથી, પણ તેને અનાદર કર છે તે બાપડા ઉંબભ્રષ્ટ બને છે.
જેનાથી રાગ છેષ અને મેહ વિલય થાય એવા શુદ્ધ જ્ઞાન અને કરણી રૂપ ભાવ અધ્યાત્મ કલ્યાણાર્થી જીવને આદરવા યોગ્ય છે. બાકીને બાહ્ય આડંબર રૂપ અધ્યાત્મ-આભાસ તે કેવળ અહિતરૂપ સમજી પરિહરવા યોગ્ય જ છે. સાર બોધ :
શ્રીમાન આનંદઘનજી મહારાજ કહે છે તેમ “અભિયતે વસ્તુ વસ્તુગતે કહે રે, તે વિરલા જગ જય” જે આત્મમાં હૃદયમાં સાચે જ્ઞાન-વિવેક સૂર્ય ઉગ્ય હોય તે પછી રાગદ્વેષ અને મહજનિત અંધકાર ત્યાં સંભવેજ કેમ? નિશ્ચયદષ્ટિથી વિચારતાં આત્મા શુદ્ધ જ્ઞાનાદિ ચેતનવાળો છે. મન તથા ઇંદ્રિયોને પણ અગોચર છે. શબ્દ, રૂપ, રસ, ગંધ અને સ્પર્શ રહિત છે, શક્તિરૂપે સિદ્ધ સમાન છે. અજર અમર છે, એ શક્તિને વ્યક્ત-પ્રગટ કરવાને સવ– સર્વદર્શી ભગવાને એકાંત હિત બુદ્ધિથી-ભવ્યજનના હિત માટે બતાવેલ પવિત્ર રત્નત્રયીનું આરાધન કરવાની જરૂર છે, તેમાજ મનવચન-કાયાની એકાગ્રતા કરવી ઉચિત છે. એથી ઉલટ માગે તન-મન-વચનને ઉપયોગ કરવાથી તે ભાવ-ભય વધતો જાય છે. તેથી જ તેમને પર પરિણામ કહે ઘટે છે. જેથી રાગદ્વેષ અને મહાદિક પરિણતિ ઘટે. યાવત્ નિમૂ થાય છે તેજ તત્ત્વજ્ઞાન, તત્ત્વદર્શન, અને હવે આચરણ અથવા આત્મજ્ઞાન, આત્મદર્શન અને આત્મ રમણતા છે. અને તેજ લેખે છે; બીજા અલખે છે. નિષ્ફળ થવા પામે છે. પવિત્ર રત્નચિને યથાવિધિ આરાધીને અનંત ભવ્યાત્માઓ કલ્યાણ ભાગી થઈ શક્યા છે.
ઓકટોબર-૮૪]
[૧૮૩