________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
દષ્ટિએ અહી સૂર્યનાઉગાવાથી જેમ કમળ ખીલી અંત આવે નહિ અને ખાન-પાન મેળવવાની ઉઠે છે તેમ આત્માને વિકાસ થાય છે. તુચ્છ ભાવનામાં અનંત શક્તિને માલિક એવો
એટલે આત્મસ્વરૂપની વાસ્તવિકતાનો ખ્યાલ તું ચેતન આત્મા પ્રત્યેક સમયે સાવ રાંકા જેવો કરાવે તે જ્ઞાન કહેવાય છે. માત્ર જગતના પદાર્થો જે જણાવી છે. બતાવ્યા સિવાય. આત્માના ભવાભિનંદિ પણામાં અનંતાનંત સંસારમાં, પ્રત્યેક બે બદલાતાં જરા પણ ફેરફાર લાવેજ નહિ તેવા જ્ઞાન સાચા માતાએ પણ (પ્રાયઃ વિશેષે પશુગતિ અને હજારે સ્વરૂપમાં અજ્ઞાન તરીકે ઓળખાવ્યા છે. ભો બાદ ક્યારેક મનુષ્ય ગતિમાં) અનંતાકાલે વીતરાગ ભગવંતએ જ્ઞાનની વ્યાખ્યા કરતાં
અનંતી થઈ. તેનું પયપાન આરંક જીવે અનંતુ કહ્યું છે કે, આત્મસ્વરૂપને સમજાવે, આત્મસ્વ
પીધું તે બંધુ એકઠું કરવામાં આવે તે લવણ રૂપની નિકટ લાવે અને આત્મસ્વરૂપમાં તમ્ય
સમુદ્રના પાણી કરતા પણ વિશેષ થઈ જાય. બનાવે તે જ્ઞાન કહેવાય છે.
અજ્ઞાની તપાસા જન્મ-કેટિભિઃ કર્મ યજ્ઞયત્ ઃ |
અનંજ્ઞાન તપયુક્તસ્તતક્ષણે નૈવ સંહરતઃ H. આત્માનમાત્મના વેત્તિ મેહત્યાગાય આમનિ દેવ તસ્ય ચારિવં તદ્દજ્ઞાનત૬ દર્શન
જ્ઞાન ગ સ્તપઃ શુદ્ધ મિત્યાહુર્મુનિ પુરાવાઃ |
તમારિકા ચિત સ્થાપિ કર્મણે પુજ્યતે ક્ષયઃ | અને કેવળ સંસારના પૌદગલિક સુખમાંજ પ્રેરણા કરે, પાંચ ઇન્દ્રિયોના તેવીસ વિષયના
અજ્ઞાની જન્મ કેટિ વડે તપથી જે કર્મ
ક્ષય કરે. તે કર્મને જ્ઞાનતપ યુક્તજ્ઞાની એક તળાવમાં આત્માને ડૂબાડી નાખે તેને જ્ઞાન કેમ
ક્ષણમાં દૂર કરે છે, માટે જ્ઞાન યુગ તપ શુદ્ધ કહેવાય? અર્થાત્ અજ્ઞાન જ કહેવાય.
છે, કારણ કે જ્ઞાનયોગ તપથી નિકાચીત કર્મને શરીર અનંતા થયાં તે બધાં થતાં ગયાં અને
લય થાય છે, અધ્યાત્મજ્ઞાન પૂર્વક તપ કરવાની વિનાશ પામતાં ગયા. પિતાની અજ્ઞાનતાને કારણે મહત્તા જે દર્શાવી છે તે મનન કરવા યોગ્ય છે. શરીરને જ હું પતે છું એમ જ માનીને શરી- અધ્યાત્મજ્ઞાન વિના અજ્ઞાનીઓનાં કર્મો ચિત્તની રના સુખ-દુઃખની માલિકી પણ પોતે જ શદ્ધિ કરવામાં સમર્થ થઈ શકતા નથી. સંભાળી લીધી.
જેમ દીપક પદાર્થોને પ્રકાશીત કરે છે, તેમ “શરીરની સગવડમાં ચેતન! ખોયે કાળ અનતા પિતાને પણ પ્રકાશિત કરે છે, પોતાને પ્રકાશીત આતમ સમજણું ક્યાંય ન આવી, દેહને આપ કરવાને બીજા દીવાની જરૂર પડતી નથી. તેમ
' '' આ૫ મન તે જ્ઞાન બીજા પદાર્થોને પ્રકાશીત કરે છે. એવી જ પ્રત્યેક ભવમાં શરીસારું, તારું હિત ન કીધું કે ” રીતે પોતાને પણ પિતા વડે પ્રકાશીત કરે છે. તેજ શરીરે તુજને ચેતન ! દુ ખ અનંતુ દીધું ”
, તેને પિતાને પ્રકાશીત કરવાને બીજા આત્માની
જરૂર પડતી નથી. એટલે આત્માને ધર્મ સ્વતું જાણે છે શરીર મારું. પણ છે તે તુજ વચરીરા
પરને પ્રકાશ કરવા, જાણવાને છે. જ્ઞાન અને પાપ કરાવી ચાર ગતિમાં, રાખે તુજને ઘેરીરે.”
આત્માને અભેદ સંબંધ છે. શરીરમાં તું પોતે સૂર્યને જેવા પ્રકાશવાળ જ્ઞાનાવરણ કર્મનાં તમામ આવરણ વિશુદ્ધ હાજર હોવાં છતાં અજ્ઞાન અંધકારના કારણે ધ્યાનથી દૂર થતાં, ઇદ્રિય તથા મનાદિની મદદ સમુદ્રા અને નદીઓ જેટલા પાણી પીધાં અને થયેલું પથમિક જ્ઞાન નિવૃત્ત થાય છે અને મેરૂ જેવડા હજારો ઢગ ખડકાય તેટલા ખોરાક નિત્ય ઉજવેલ લાયક જ્ઞાન પ્રગટ થાય છે. આ લીધા, તો પણ તેને તૃપ્તિ થઈ નહિ, તૃષાનો સર્વોત્કૃષ્ટ અને વ્યાઘાત વિનાનું ક્ષાયિક જ્ઞાન
. ૭૬]
[આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
