Atmanand Prakash Pustak 080 Ank 04

Author(s): Popatlal Ravjibhai Salot
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 6

જૈન ધર્મની બાળપેાથી (ર)
લેખક : પં. શ્રી પૂર્ણાનન્દ વિજયજી [કુમાર શ્રમણ] પદાર્થોનું સત્યસ્વરૂપ :
માનદશા :
r
છે
અનાહિકાળથી આપણે, માતા-પિતા-લાડી વાડી અને ગાડી વગેરે પર-પદાર્થાને જ ઓળખી શક્યાં છીએ. તથા તેમની સાથેના માયાચક્રમાં જ આપણું, અનાદિકાળના અન'ત ભવામાં સથા ભાન ભૂલીને બેઠા છીએ તેવી રીતે આત્મધર્મ સ્વધમ અથવા ધામિ કતાથી સ થાભિન્ન હિંસા, જૂ,
જડ અને ચેતન પદાર્થાંનુ' મિશ્રણ જ સ'સાર એટલે કે, પ્રત્યક્ષ દેખાતા આ સ'સારમાં આ અને પદાર્થોં સિવાય ખીજુ કંઇપણું છે જ નહિ. જ (પૌદ્ગલિક) અને ચેતન (આત્મા) રૂપ પદાર્થોમાંથી કેટલાક ચ ચક્ષુએથી દશ્યમાન (જોઈ શકાય તેવા અને કેટલાક અદૃશ્યમાન
*
ચારી, મૈથુન અને પરિગ્રહરૂપ પર ધર્મ વૈભાવિક-(છદ્મસ્થથી ન જોય શકાય તેવા) છે. તે ખ ́ધાય દૃશ્યમાન કે અદૃશ્યમાન પદાર્થાંને જૈન પરિભાષામાં ‘દ્રવ્ય ’ કહેવામાં આવે છે. અને તેમનુ વૈક્ષણ મુળવાયત્ત દ્રુમ્ ' તત્ત્વાર્થ સુત્રમાં કહેવામાં આવ્યુ' છે, દ્રવ્યમાત્ર ગુણ અને પર્યાયમય જ હાય છે કેમકે આખાય બ્રહ્માંડમાં ગતતા પણ એવુ' એકેય દ્રશ્ય જે પર્યાયને ધારણ કર્યા વિનાનું કે ગુણવિનાનુ` કયારેય પણ મળવાનું નથી. સારાંશ કે ગુણ અને પાંચ વિનાના દ્રવ્યેા હેાતા નથી, તેમજ ગુણ અને પર્યાય જે આધેય છે તે આધારરૂપ દ્રવ્યને છેડી બીજે ક્યાંય રહેતા નથી, તેમ દિવ્યચક્ષુવાળાને પણ ક્યાંય દેખાતાં નથી. સૈાને માટે સથા પ્રત્યક્ષ રહેલા ધડા નુ ઉદાહરણ લઇને વાત કરીએ, તે જો સુવર્ણના હોય તે તેમાં સુવર્ણ દ્રવ્ય છે, માટીના હાય તા માટી દ્રવ્ય છે, ત્યારે વ્યવહારની ભાષામાં ખેલાતુ ઘટ' એટલે શું ?
ધર્મ એટલે પૌલિક ધર્મોના નશામાં મસ્તાન અનીને શરીરરૂપી ભાડાના મકાનમાં બિરાજમાન થયેલા અન ત શક્તિના માલિક આત્મદેવને એળખવા માટે કયારેય અવસર મેળવી શક્યા નથી, માટે જ પુત્રવિજ્ઞન્નનપુર્ણાવ મળ પુનવિ જ્ઞાની કરે શયનમ્ “ અર્થાત્ ફરી ફરી જન્મવુ', વૃદ્ધ થવુ, અને મરવું રૂપ ખેલ તમાશા રમવામાં જ અનાદિકાળના અનંતભવા સાબરમતી નદીમાં લી'પણુ કરવા જેવા એકાર ગયા છે. 'જ્ઞાયતે આક્ષ્મસમિતિ જ્ઞાનમ્ ' જેનાથી પોતાના આત્મ અને તેનું સ્વરૂપ યથાર્થરૂપે જણાય તેને સમ્યજ્ઞાન કહેવાય છે, આત્માની એળખાણ વિના પરમાંત્માની ઓળ. ખાણુ આકાશમાંથી પુષ્પ ઉતારવા જેવી અને તે વેના વિતરાગતા, સમતા, દયાલુતા, ઈત્યાદિક આત્માની દૈવી સંપત્તિએ સર્વથા અશક્ય છે, તે પછી તેના અભાવમાં સુખ-શાન્તિ અને સમાધિની વાતાનો અથ કર્યા ? કેમકે સુખ-શાન્તિ અને સમાધિના ઉદ્ભવ અને વન આત્મા સિવાય બીજા એકેય ભૌતિક પદાર્થાથી શકય નથી જ તેથી સમ્યજ્ઞાન અને મિથ્યાજ્ઞાનમાં શું તફાવત છે ? તેને ગુરૂગમથી સમજી લેવામાંજ આત્માનું શ્રેય છે.
"
કેમકે
છે.
:
૬]
જૈન શાસનમાં માટી દ્રવ્યમાંથી કુંભાર આદિના પ્રયત્ન વિશેષથી જે આકાર વિશેષ બનવા પામે છે, તેને ‘ઘટ-ઘડા ' કહેવાય છે. સુવર્ણના અમુક આકારને ‘ ખ’ગડી ' વગેરે કહેવાય છે. આમ ઘડામાં માટી એ દ્રવ્ય છે, ખ'ગડીમાં સુવર્ણ દ્રવ્ય છે. ખમીસમાં કપડું એ દ્રવ્ય છે જ્યારે માર્ટીમાંથી અનેલા આકાર
[આત્માનંદ પ્રકાશ