________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
હરીભળ માછી
લેખક : સુશીલ હરિબળ પિતે પૂર્વને સંસ્કારી આત્મા જાળ બહાર કાઢી, પિતાની પ્રતિજ્ઞા પ્રમાણે એ હતું. તેના કુળમાં માછલાં પકડવાનો ધંધે મત્સ્યને પાણીમાં મૂકી દીધું. ઉત્તરોત્તર ચાલ્યા આવતું હતું. હરિબળને
બીજીવાર જાળ નાખી. હવે જે મસ્ય પિતાને આ વ્યવસાય પસંદ ન હતું, પણ કુળ
જાળમાં આવે તેની ઉપર તેણે મોટો આધાર પરંપરાની ખાતર એ બંધ કરવા સિવાય બીજો
રાખે. થોડી વાર રહીને જાળ બહાર કાઢી. કેઈ ઉપાય ન સૂઝ. સ્ત્રીના આગ્રહથી રોજ
આ વખતે પણ પહેલાનું જ મહત્ય બીજીવાર તે તળાવ કે સરોવરમાં જાળ નાખી માછલાં પકડતે અને તે વડે પિતાના કુટુંબને નિવાહ
જાળમાં સપડાયું હોય એવી હરિબળને ખાત્રી
થઈ. જેને એકવાર અભયદાન આપ્યું હોય કરતે.
તેની હિંસા કરવી એ એક પ્રતિજ્ઞાભંગ જ એક દિવસે તેને ભાગ્યેાદય થયો. તેને ગણાય, એમ ધારી બીજીવાર પણ એ મલ્યને એક જૈન મુનિ મળ્યા. માર્ગમાં તેને ઉભે રાખી પાણીમાં મિકી દીધું. મુનિરાજે અહિંસાને ઉપદેશ આપ્યા. હરિ. બળને પિતાને મૂળથી આ ધ ધ હેતે ગમતે.
મત્સ્ય પાણીમાં તે મૂક્યું પણ ફરી વાર મુનિરાજને ઉપદેશ તેના અંતરમાં પરિણમી એજ મત્સ્ય જાળમાં આવે છે કે નહીં તેની ગયો. તેણે પિતાની કૌટુંબિક પરિસ્થિતિ ખાત્રી કરવા હરિબળે એ માસ્યની ડોકે એક વર્ણવી આ ધર્મસંકટમાંથી શી રીતે બચવું તે કાડી બાંધી અને ત્રીજીવાર જાળ નાખી. મુનિરાજને પૂછ્યું.
ભાગ્યને ત્રીજી વારની જાળમાં પણ એજ જો તું અધિક ત્યાગ ન કરી શકે તો એક મત્સ્ય આવ્યું. હરિબળ નિરાશ થયે. છેવટે આટલે નિયમ તે અવશ્ય લઈ શકે છે. વારંવાર પ્રયત્ન કરવા છતાં એકનું એક જ જાળમાં જે મય પહેલ વહેલ આવે તેને છ માછલું આવવાથી તેને આમાં કંઈ ગૂઢ દૈવી પણ ઈજા ન કરવી. સંપૂર્ણ અભયદાન આપી
સંકેત હોય એમ લાગ્યું. ખાલી હાથે ઘેર પાણીમાં પાછું મૂકી દેવું.” અનિરાશે વ્યાખ્યા જવું એ ન ગમ્યું. કજીયાળી સ્ત્રીનું કલેશકઠિન અને ભેગ વચ્ચેને મધ્યમ માર્ગ દર્શાવ્યું.
મુખ તેની નજર આગળ ખડું થયું. સ્ત્રીના
મુખની તર્જના સાંભળવી તેના કરતા જંગલમાં હરિબળને એ તેડ રૂ. તેણે પ્રતિજ્ઞા ક્યાંઈ પડી રહેવું અને બીજા દિવસની રાહ કરી કે “જાળમાં જે પ્રાણી પહેલવહેલું આવે જોવી એ તેને વધુ સહિસલામત જણાયું. તેની મુદલ હિંસા ન કરવી.”
આજે તે હવે ફરીવાર જાળ નજ નાખવી પ્રતિજ્ઞા તે બહુ સામાન્ય હતી. પણ એક એ નિશ્ચય કરી વનમાં એક દેવાલય હતું દિવસે તેની પાકી કટી થઈ.
ત્યાં એક ખુણામાં જઈને સૂઈ રહ્યો અનુક્રમે રજની જેમ હરિબળ માછીએ જાળ નાખી, સાંજ પડી. આખા દિવસના શ્રમ અને નિરાશાને એક જબરજસ્ત મસ્યા તેમાં સપડાયું. હરિબળે લીધે રાત્રે પણ તેને પૂરી નિદ્રા ન આવી. એકબર, ૧૯૭૮
૨ ૦૯
For Private And Personal Use Only
