________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આકરી હેવા છતાં હું તેને સહર્ષ સ્વીકાર કોઈપણ પંડિત પ્રશ્નનો ઉત્તર આપવા ઊભે.
ન થયે એટલે ફરી પ્રધાનજીએ ઊભા થઈ કહ્યું રાજાની વાણી સાંભળી સજાતાનું હદય પલંક્તિ “સુજાતા! જવાબ વિચિત્ર તે લાગશે. પણ બન્યું અને તે બોલી “રાજન ! મારો પ્રથમ તાત્વિક દષ્ટિએ રેગ માત્રની સર્વ શ્રેષ્ઠ ઔષધિ પ્રશ્ન તે એ છે કે “ આ સંસારમાં સર્વ શ્રેષ્ટ રંગ પતેજ છે.” ખાદ્ય પદાર્થ કો? '
સુજાતાએ માર્મિક રીતે હસીને કહ્યું “જવાબ - આવો વિચિત્ર પ્રશ્ન સાંભળી ચારે બાજ એટલે વિચિત્ર છે એટલે જ સમજવામાં કઠિન છે. ચૂપકીદી છવાઈ ગઈ. સભામાં હાજર રહેલા સૌની રેગ રેગનું શ્રેષ્ઠ ઔષધ કઈ રીતે બની શકે ? મુખમુદ્રા ગંભીર બની ગયેલી જોઈ સુજાતાને કૃપા કરી આ વાત જરા સ્પષ્ટ રીતે ન સમજાવે?” આનંદ થયે અને તેની ગર્વભરી આંખો ચારે પ્રધાનજીએ કહ્યું: “માનવ દેહમાં જે વિકૃતિ બાજ ફરી વળી. ત્યાં તે પ્રધાનજીએ ગૌરવ ભર્યા રહેલી છે, એ બહાર કાઢવાનું કાર્ય રોગ કરે છે. સ્વરે કહ્યું, “સુજાતા! સંસારમાં સર્વ શ્રેષ્ઠ ખાદ્ય તમને વધુ સ્પષ્ટ રીતે સમજાવું. તાવને આપણે પદાર્થ જે કઈ હોય તે તે સાચી ભૂખ છે.” રોગ કહીએ છીએ, પરંતુ શરીરમાં જીવાણુઓ કે
જવાબ સાંભળી લેકે આશ્ચર્ય ચકિત થઈ વિષાણુઓ દાખલ થાય કે બીજું કાંઈ ઝેર ઉત્પન્ન ગયા, પણ ત્યાં તે સુજાતાએ કહ્યું: “પ્રધાનજી! થાય, ત્યારે શરીર પ્રતિવિષ ઉત્પન્ન કરીને તે ઝટ દરેક પ્રશ્નોના ઉત્તરની સાથે સાથે તેનું યેચ નાશ કરવા મથે છે. આમ વિષ અને પ્રતિવિષ પ્રમાણ પણ હોવું જરૂરી છે.”
વચ્ચેના યુદ્ધમાં શરીરમાં ગરમી વધી જાય, તેને પ્રધાનજીએ કહ્યું “ભજન કરતી વખતે ઘણા આપણે તાવ-દદ માનીએ છીએ. વાસ્તવિક રીતે પતિદેવ રસોઈનો સ્વાદ અગે પિતાની પત્ની સાથે તે તાવની ક્રિયા દ્વારા શરીરની વિકૃતિ જ દૂર ઝઘડતા હોય છે, કારણકે ભૂખ ન હોવાના કારણે થતી હોય છે. માનવજાતને ચિકિત્સકો અને રસેઈ ઉત્તમ હોવા છતાં તેઓ સ્વાદ અનુભવી દવાઓનું ભૂત વળગ્યું છે, તેથી જ તે રીબાઈને શકતાં નથી. જ્યારે હું ખૂબ ભૂખે થયે હેઉં પરેશાન થાય છે. નગ્ન સત્ય કહું તે, રોગ માત્રની ત્યારે જ મારા પત્ની મને ભાણુ પર બેસાડે છે જનેતા આ ચિકિત્સકે અને દવાઓજ છે. જનાઅને રઈ ગમે તેવી બે સ્વાદ હોય તે પણ વર દવાના ઝેરથી મુક્ત છે, તે તેને માનવની અત્યંત મધુર અને સ્વાદિષ્ટ લાગે છે. સ્વાદને જેમ રીબાવું પડતું નથી. દર્દ એ તે આશીસંબંધ ભૂખ સાથે છે, ખાદ્ય પદાર્થ સાથે નથી. વદરૂપ છે, કારણ કે તે અંદરનું ઝેર દૂર કરવા ભૂખ હેય તે ખાવાની રુચિ થાય છે, રુચિથી અર્થે જ ઉત્પન્ન થતું હોય છે.” રસ ઉત્પન્ન થાય છે અને રસ પ્રાપ્તિ એજ નર્તકીનું મસ્તક નમી પડ્યું અને કહ્યું, ભજનની સર્વ શ્રેષ્ટ સિદ્ધિ છે.”
“પ્રધાનજી! આપની દલીલમાં તથ્ય છે. હવે પ્રથમ પ્રશ્નને સાચે ઉત્તર મળે એટલે મારો ત્રીજો પ્રશ્ન એ છે કે “જગતની સર્વ શ્રેષ્ઠ સુજાતાએ બીજો પ્રશ્ન પૂછતાં કહ્યું: “પ્રધાનજી! સંપત્તિ કઈ? રેગની સર્વ શ્રેષ્ઠ ઔષધિ કઈ?”
પ્રશ્ન સાંભળી એક પંડિતે ઊભા થઈ જવાબ આ વિચિત્ર પ્રશ્ન સાંભળી સમાજને આપતાં કહ્યું, “સંસારની સર્વ શ્રેષ્ઠ સંપત્તિ મૂંઝવણમાં પડી ગયા. પ્રશ્ન દેખાવમાં જેટલે ટૂંકે વિદ્યા છે.” સુજાતાએ નકારાત્મક ભાવે પિતાનું હતે તેટલું જ તેનું રહસ્ય ઊંડું હતું. શીર ધુણાવી કહ્યું, “વિદ્યાને પચાવતા ન આવડે
[આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
