________________
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
તમય જીવન અંગે, આચારાંગ સૂત્રમાં દેહદમનને અને કયા કલેશને આચરતા રહી, જણાવવામાં આવ્યું છે કે, “ભગવાન મહાવીરે તેમાં આંતર શુદ્ધ-જીવનશુદ્ધિની દષ્ટિ ઉમેરી હતી. ઉદ્યમવત થઈ, સંસારના દુઃખ સમજી, પ્રવજ્યા સુપ્રસિદ્ધ દિગંબર તાર્કિક સમતભદ્દે આ વાતને લીધી તેજ દિવસે, હેમંત ઋતુની કડકડતી ઠંડીમાં નિર્દેશ કરી લખ્યું છે કે, ભગવાનનાં કઠોર તપની તેઓ ચાલી નીકળ્યાં. ઠંડીમાં વસ વડે શરીર ન પાછળ જીવન વિષે ઊંડા ઉતરી શકાય અને ઢાંકવાને તેમને દઢ સંકલ્પ હતે. જીવન પર્યત જીવનને અંતર્મલ ફેંકી દઈ શકાય, એ ધ્યેય કઠણમાં કઠણ મુશ્કેલીઓ પર વિજય મેળવનાર હતું. એક લાખ વર્ષ સુધીના માસમણ કરતાં, ભગવાન માટે તે ઉચિતજ હતું. અરણ્યમાં વિહ. આવું સમજણ પૂર્વકનું અને ઉચ્ચ ધ્યેયવાળું ૨તા ભગવાનને, નાના મોટા અનેક જંતુઓએ તપ વધુ સફળ પુરવાર થયું. આ દષ્ટિએ જ જૈન ચાર મહિના સુધી ત્રાસ આપે અને એમના શાસ્ત્રોએ કહ્યું છે કે, બાહ્ય તપ જે આત્યંતર લેહી તથા માંસ ચુમ્યાં. ટાઢના કારણે કોઈ તપની પુષ્ટિ અથે થતું હોય, તે જ તેના સાચા દિવસ તેમણે હાથની મુઠી કે અદબ વાળી નથી. મૂલ્ય છે. ભગવાન મહાવીરે આ દષ્ટિએ જ, તામલી વસ્ત્ર વિનાના હોવાથી ટાઢ, તાપનાં તીવ્ર સ્પશે તાપસ અને પૂરણ જેવા તાપને, તેઓનાં અતિ ઉપરાંત તૃણનાં કઠોર સ્પર્શે તથા ડાંસ મચ્છરના ઉગ્ર અને દીર્ધકાળ પર્વતના તપને પણ મિથ્યા કારમાં ડખે ભગવાને સહ્યા હતા.”
તપ કહેલ છે. ભગવાને પોતાને માટે તૈયાર કરેલું ભોજન ભગવાન મહાવીરે આપણને તરવિદ્યા આપી કરી લીધું નહોતું, કારણ કે તેમ કરવામાં તેઓ છે, જેમાં બધાં ત પાંચ દ્રવ્યમાં –ધમસ્તિકાય, કમને બંધ સમજતાં. પાપ કર્મ માત્રનો ત્યાગ અધમસ્તિકાય, આકાશાહિતકાય, છાસ્તિકાય અને કરતાં, ભગવાન નિર્દોષ ખાનપાન મેળવીને તેને પુદ્ગલાસ્તિ કાયમાં ગઠવ્યાં છે, જીવ વિદ્યામાં ઉપયોગ કરતા. રસોમાં તેઓ કદી લલચાતા નહિ સમસ્ત જીને દશ્ય, અદશ્ય, એકેનિદ્રય, બે ઈન્દ્રિય, અને ચેખા, સાથે અને ખીચડી લુખા ખાઈનેજ ત્રિઈન્દ્રિય, ચતુરિન્દ્રિય તેમજ દેવ, નારકી, મનુષ્ય નિર્વાહ કરતા. ભગવાન રોગથી અપૂર્ણ છતાં, પેટ ઈત્યાદિ નું જ્ઞાન આપ્યું છે. વિશ્વવિદ્યાના ઊંચું રાખીને આહાર લેતા અને કદી ઔષધ ન શાસ્ત્રમાં નરકના પ્રકારે, દેવકના પ્રકાર, નક્ષત્ર, લેતા. શરીરનું કવરૂપ સમજીને ભગવાન તેની ગ્રહે, સૂર્ય, ચંદ્ર વગેરેનું જ્ઞાન આપ્યું છે. શુદ્ધિ અર્થે જુલાબ, વમન, વિલેપન, નાન, દંત એક મહાન ક્રાંતિકાર તરીકે, અહિંસા-સત્યપ્રક્ષાલન ન કરતા,
અસ્તેય અને અપરિગ્રહનાં ચાર મુખ્ય વ્રત ઉપરાંત મહાવીર-તત્ત્વજ્ઞ અને ક્રાંતિકારી મહાવીરતવન અને તક “બ્રહ્મચર્ય' (ભગવાન મહાવીરના સમય સુધી
અપરિગ્રહ વ્રતમાં બ્રહ્મચર્યને સમાવેશ થત)નું મહાવીર મહાન ચિંતક, વિચારક, તત્વજ્ઞ અને સ્વતંત્ર પાંચમું વ્રત ઉમેરી, એ સમયમાં બ્રહ્મચર્યને ક્રાંતિકાર હતા ભગવાન મટે તપ કોઈ નવી શોધ અંગે સમાજમાં ઘુસી ગયેલી શિથિલતાને દૂર કરી. નહતી. ભગવાનનાં સત્તાવીસ ભ પૈકી, પચી ક્રિયાવાદ, અક્રિયાવાદ, વિનયવાદ, અજ્ઞાનવાદ એવા સમા નંદન રાજાના ભવમાં, દીક્ષા લીધા બાદ અનેકવાદો હતા. ભગવાને અનેકાન્તવાદને શેષ જીવનમાં એક લાખ વર્ષ સુધી, માયખમણના સિદ્ધાંત સમજાવ્યું અને આ બધા વાદનું સમન્વય પારણે મા ખમણની તપશ્ચર્યા ચાલુ રાખી હતી. કર્યું અનેકાન્તવાદ એટલે નય અને પ્રમાણેને મેળ. પરંતુ અંતિમ ભાવમાં, સાડા બાર વર્ષનું જે વિષય ગમે તે હોય, પણ તેને જોવાની, વિચારવાની, ઉગ્ર તપ કર્યું, તેમાં વિશેષતા એ હતી કે તપને, સમજવાની પદ્ધતિ તે એકજ છે, તે પદ્ધતિ અને
ભગવાન મહાવીર ]
For Private And Personal Use Only
