________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
નહીં. આવી રીતે સામાયિક કરનારને પેલા દૂધપાકના ચમચાની માફક ન આનંદ-ને સ્વાદ, સાંજ સવારે આરાધના ચાલ્યા કરે અને છતાં કશું પરિવર્તન ન આવે, એ તે કઈ જાતની આરાધના ? આ તે કેલેજના પટાવાળા જેવું થયું. વરસોના વરસ સુધી કોલેજમાં નોકરી કરી હોય, પણ કામ ફાઈલેનું એક ઠેકાણેથી બીજે ઠેકાણે મુકવાનું જ કર્યું હોય ત્યાં જ્ઞાન કયાંથી આવે ?
આ તે પરમાત્માનું શાસન છે, ત્યાં સંગઠન જોઈએ. સ્વયંને વિચાર નહીં. વીતરાગના વિચારને પ્રસાર કરવાને છે. તે માટે વિતરાગ પ્રત્યે પ્રેમ સદ્ભાવના જોઈએ. અહીં સ્વયંમને વિચાર નથી કરવાને. આ બેટલ ફીડ નથી. આત્માની શોધ કરવાની છે. ચતુર્વિધ સંઘ પરમાત્માનું અંગ છે. એક બીજાની સાથે આત્મીયતાથી-પ્રેમથી ચાલવાનું છે. આત્મા તે છે જે પરમાત્માને જુએ. પરમાત્માને–વીતરાગને જવા નીકળ્યા છો તે પરમાત્માને પરિચય કરે. બહારથી નહિ આત્મામાં પરમાત્માનાં દર્શન કરે. શ્રી બુદ્ધિસાગરજીનું જીવન યુનિવર્સિટી જેવું હતું. ઉત્કૃષ્ટ બ્રહ્મચર્ય, ઉત્કૃષ્ટ સાધના, શ્રેષ્ઠ ચિંતન, પ્રેમ સભર જીવન. ત્યાં સંઘર્ષ નહિ પણ સમન્વય હતો. ત્યાં સુગંધ હતી. તેમના જીવનમાં પ્રેમની સૌરભ છૂટે છે. તેમનું ચિંતન અપૂર્વ હતું. ચિંતન માટે એકાંત જોઈએ, આંતરરૂચિ જોઈએ, દષ્ટિની નિર્મળતા જોઇએ. આ બધું તેમનામાં હતું. જ્ઞાન અગાધ હતું. તેમનામાં સર્વતોમુખી પ્રતિભા હતી. તેમનું સાધુ જીવન આદર્શમય અને નિસ્પૃહી હતું. તેઓ સ્વયં પ્રશસ્તિથી દૂર રહેતા. લેકેષણાથી મુક્ત. સ્વાગત કે સન્માનની ભૂખ ન હતી.
ગૃહસ્થના વધુ પડતાં પરિચયથી અમારા પરિવર્તન થાય છે. તેમનું જીવન અપરિગ્રહી, નિસ્પૃહી, ત્યાગી હતું. આનંદધન જેવું મસ્ત જીવન. તેઓ ચાતુર્માસ વખતે કોઈને ભારરૂપ ન બનતા. એક પિસ્ટ કાર્ડ પણ ન લે. આજે તે સાધુના ચાતુર્માસ મોરગેજ કરવામાં આવે છે. સુત્રાવકોએ સાધુતાનું રક્ષણ કરવું જોઈએ. સાધુ ખલના કરે તે શ્રાવકોએ તેને વિવેક પૂર્ણ ભાષામાં કહી દેવું જોઈએ. શ્રાવક અને સાધુના અરસપરસના સોગ-સંગઠન ઉભયને કલ્યાણ માર્ગ છે. આજે ત્યાગને અહં લાગેલ છે. ત્યાગને દુષિત બનાવવામાં આવેલ છે. શ્રી. બુદ્ધિસાગરજીના આહાર વિહાર, આચાર વિચાર સાદા, સરળ હતા. જીવનમાં નિઃસ્પૃહતા હતી. જે મળે તેથી સંતોષ. પ્રપંચ નહીં, ગૃહસ્થનો વધુ પરિચય નહીં. સ્ત્રીથી તે દૂરના દૂર. કાર્ય વિનાને પરિચય સાધુના જીવનને પતનના માર્ગે ઘસડી જાય છે.
આવા મહાન આત્માને પૂરે પરિચય કરવવાનું મારી અ૫ બુદ્ધિથી શક્ય નથી. તેમના સ્વર્ગારોહણને આવતા વરસે પચાસ વર્ષ થશે. હવે આપણે તેમના વિચારને આચારમાં મૂકવાને પ્રસંગ આવ્યો છે. વિચારોનું આચાર સાથે લગ્ન થાય છે તેથી ધર્મને જન્મ થાય. તેમની સ્વર્ગારોહણની અર્ધ શતાબ્દીને પ્રસંગ માત્ર એક રૂઢી ન બનવો જોઈએ. તે માટે આપણે વિસ્તૃત આયોજન કરવાનું છે. તેમના આદર્શોને જીવંત બનાવવાના છે. ધર્મને જીવનમાં ઉતારવાને છે. ધર્મને જાણ તે ધર્મ નથી, પણ આચરણમાં ઉતારો તે સાચે ધર્મ છે. અંતમાં મારે એટલું કહેવાનું છે કે તેમના જીવનના આદર્શો આપણા જીવનને ઉજવાળે તેવું કાર્ય આપણે સૌ સાથે મળી કરવા કટિબદ્ધ થઈએ.
કહેણ તિથિ પ્રસંગેનું વ્યાખ્યાન
For Private And Personal Use Only
