________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
તેમણે જીવનને જ્વાળા નહિ, પણ જ્યાતિ બનાવી. સ્વયં જ્યોતિ બનીને બધાને પ્રકાશ આપ્યો. સ્વયંને સ્વય' જોઈ શકે એ છે આધ્યાત્મિક સ્થિતિ. પોતે દષ્ટા બનવું જોઇએ. સથી દૂર રહી આત્મદશા પ્રાપ્ત કરી, આદશ જ્ઞાન માટે દરેક વિષયની પ્રેરણા માટે, જીવન ઉચ્ચતર બનાવવા માટે સ્તવનો, પદો, ભજતા લખ્યા. તેમાં અપૂર્વ ભાવ ભર્યાં છે. તેઓ માનતા કે જ્યાં અહીં ત્યાં અંધકાર જ્યાં જ્યાં તેઓ ગયા ત્યાં વિનમ્રતાની સૌરભ મૂકતા ગયા. જ્યાં કપાય, જ્યાં મમત્વ હોય ત્યાં અધોગતિ. તેથી તેના પ્રસાર પર ભયંકર પ્રહાર કરેલ છે. તેમણે આડંબરના પ્રદર્શન ન ભર્યાં. પ્રદર્શનમાં દર્શન નથી.
ન્
સિગ્નલ નીચે નમ્યા કે ટ્રેનનું આગમન થાય. તેમ જ્યાં નમન ત્યાં અન્યનું હપૂર્વક આગમન. કોઇ આત્માનુ આગમન, કોઇ ઉચ્ચ તત્ત્વનું આગમન, કોઇ મહાપુરુષનું આગમન–પણ તે જો સિગ્નલ નીચું થાય તા—નહિતર નહીં. તેમ જ્યાં નમસ્કાર ત્યાં અપૂર્વ સ્થિતિ, આત્માના ગુણના વિકાસ થાય ત્યાં અભિમાન નહિ હોય, દુનિયાની દુર્ગંધ નહિ હોય. શ્રી. બુદ્ધિસાગરજીએ હૃદયની ભાષામાં વર્ણન કર્યું. હૃદયની ગંભીરતાને ઊંડાણથી સર્જન કર્યું. તેમના સર્જનમાં ચિંતન છે, ઊંડાણ છે અને આદર્શ છે. આત્માના ગુણાનું સર્જન છે. તે વ્યક્તિને નિર્મળ બનાવે છે. તેમના જીવનમાં સંઘર્ષાંતે સ્થાન ન હતું . ત્યાં સમન્વયને મત્ર હતા. જે બહારથી લડે તે સસારી, જે અંદરથી લડે તે વૈરાગી. તેમણે અંદરથી લડવાનો રસ્તો બતાવ્યા. પરમાત્માની પરમ શક્તિનો સ્વીકાર કરીએ ને વિચારને સર્વ નાશમાંથી ખેંચી જઇએ.
આગ્રહ ન સેવીએ તા
શ્રી. બુદ્ધિસાગરજીની રચનામાં શબ્દોનું જોમ છે, ત્યાં આત્માની પ્રતીતિ છે, ત્યાં તર્ક નથી, કાય મુક્તિનો માર્ગ છે, જ્યાં કષાયોમાંથી મુક્તિ પામ્યા કે આત્માના આનંદની અનુભૂતિ થશે. સ્વયં સ્વયં તે દેખી શકશે, તેમણે ઉદારતાથી પોતાનુ અર્પણ કર્યું. તેમણે પરિગ્રહ ન કર્યો, સંગ્રહ ન કર્યાં. તેમણે સંઘને ટાળવાનો માર્ગ બતાવ્યો. અહુથી દૂર રહો, જીવનના વિકાસ માટે સહયોગની જરૂર છે. કાય નહિ, પ્રહાર નહિ, પણ સ્વીકારની જરૂર છે. હથેાડાના પ્રહારા એરણ પર પડે છે પણ તેથી એરણ ચકચક્તિ બનતું જાય છે, ત્યારે હથોડા તૂટી પડે છે. પ્રહાર કરનાર તૂટી જાય છે, પ્રહાર ઝીલનાર શુદ્ધ બને છે, જે આત્મા સહન કરે છે, દૃઢ છે, થિર મનથી જગતનો સ્વીકાર કરે છે તે મહાન બની શકે છે. પ્રતિકાર ભયંકર છે, પરમાત્માથી જીવનને વંચિત કરે છે.
તમે લડશે તો સર્વનાશ થશે. સંધની શક્તિ નાશ પામશે. ઘણા કહે છે. ‘અમે ધર્મનું રક્ષણ કરીએ છીએ. શુ ધર્મ એટલો કમજોર છે કે એનુ રક્ષણ કરવું પડે ? ધર્મ આપણું રક્ષણ કરનાર છે. આપણી તે એવી શી તાકાત છે કે શાસનની આપણે રક્ષા કરીએ ! ઘરની આગ બુઝાવશે તો જગતની આગ બૂઝાઈ જશે. કોઈ બાબતમાં પ્રપ ંચ-કાયદંભ ન જોઈ એ. આત્માની દૃષ્ટિથી આત્માનો પિરચય કરવો જોઇએ. જ્યાં સહનશીલતા ત્યાં સાધના. જ્યાં સાધના ત્યાં સિદ્ધિ. સાધના સક્રિય બને ત્યારે આનદ આવે.
વમાનકાળની સાધના દૂધપાકના ચમચા જેવી રસહીન છે, સ્વાદહીન છે. દૂધપાકના સ્વાદનો આનંદ ચમચા લઇ શકતા નથી, તેને કશો સ્વાદ આવતો નથી. દૂધપાકમાં રહેલા ચમચાને પૂછે કે દૂધપાકનો સ્વાદ કેવા છે ? બધા સમય અંદર રહે પણ સ્વાદ ન જાણે. તેમ જિંદગી આખી ઉપાશ્રયમાં ગાળી હોય, છતાંય જીવન પેલા ચમચા જેવુ-સ્વાદહીન-સાધના રહિત.
એક ભાઈ હતા. ૪૦ વર્ષથી સામાયિક કરતા આવે—તે માટે અનુમોદના. પણ પહેલેથી છેલ્લે સુધી કાંઈ ચિંતન નહિ. મેં પૂછ્યું: સઝાય સદિ સાહુ'ના અ રો ? આ ખેલે છે તેની અસર શી થઈ ? કાંઈ નહિ. હા, નિર્જરા થઈ હશે. આવા અંગુઠા છાપને સમતા નહિં, ચિંતન નહીં,
આરાધનાનો પરિચય
૮]
[આત્માન’દ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
