Atmanand Prakash Pustak 069 Ank 12

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 11

(૫) સત્તરભેદી પૂજા—આ ‘ખરતર’ગુણુશેખરના જશવ'તલાલ ગી. શાહે પાવેલ વિવિધ પૂજા સંગ્રહમાં
એ અપાઇ નથી.
શિષ્ય નયરંગે ખંભાતમાં વિ. સ'. ૧૬૧૮માં રચી છે. એમાંથી એક પણુ પદ્ય જૈ. યૂ. ૪. માં ઉધૃત કરાયુ' નથી.
(૬) સત્તરભેદી પૂજા—આ પૂર્ણચન્દ્રના શિષ્ય આનન્દચન્હની ૧૬૬૦ની રચના છે. એ નગીનામાં રચાયેલી કૃતિનાં આદ્ય એ પદ્યો તેમજ અંતમાંનાં પદ્ય ૭૮–૮૪ . ગૂ. ક. (ભા. ૩, ખંડ ૧, પૃ. ૮૮૨)માં ઉધૃત કરાયા છે.
(૭) સત્તરભેદી પૂજા—આ આત્મારામજી વિજયાનન્દસૂરિએ અંબાલામાં વિ.સં. ૧૯૧૯માં રચી છે. એ વિ. પૂ. સ. (૨)માં છપાઇ છે.
સત્તરભેદી પૂજા—સ્તવન—આ વીરવિજય(ખ॰)નુ રાજધન્યપુર (રાધનપુર)માં વિ. સં. ૧૬૫૩માં રચાયેલું સ્તવન છે. એમાંથી કશું અવતરણુ છૈ. ગુ. ક. માં અપાયુ' નથી.
સત્તરભેદી પૂજા વિચાર–રતવન—આ પાચન્દ્રસૂરિએ ૨૯ કડીમાં રચ્યું છે. એની આદ્ય તેમજ અંતિમ કડી જૈ. ગુ. રૃ. (ભા. ૩, ખંડ ૧, પૃ. ૫૯૨-૧૯૩)માં ઉષ્કૃત કરાઈ છે. આજ કૃતિ તે ઉપર્યુક્ત ચેાથી કૃતિ તેા નથી એવા પ્રશ્ન ઉદ્ભવે છે.
જળ, વસ્ત્ર, ચંદન, પુષ્પ, વાસ (સુગંધી પદાર્થો) ચૂનાર (ચૂઆ–ચૂર્ણ), પુષ્પમાલા, અષ્ટમંગળ, દીપક, ધૂપ, અક્ષત, ધર્મધ્વજ, ચામર, છત્ર, મુગટ, દર્પણ, નૈવેદ્ય, ફળ, ગીત, નટ્ટ (નાટ્ય-નાટક) અને વાજિંત્ર
(૨) એકવીસ પ્રકારી પૂજા—આ જ્ઞાનસાગરના શિષ્ય જ્ઞાનદ્ઘોતની વિ. સં. ૧૮૬૩ની રચના છે, આના શરૂઆતના દેહા ૨-૩ માં ‘એકવીસ ગણુ’ના ઉલ્લેખપૂર્વક પૂજા માટેની ૨૧ બાબતેા નીચે પ્રમાણે ગણાવાઇ છે.
સ્નાન, વિલેપન, ભૂષણુ, પુષ્પ, વાસ, ધૂપ, દીપ, કુળ, અક્ષત, પત્ર, પૂગ (સેાપારી), નૈવેદ્ય. ઉદક, વસ્ત્ર, ચામર, છત્ર, વાદ્ય, ગીત, નૃત્ય, સ્તુતિ અને જિનકાશ. (ભા. ૨, પૃ. ૮૭૩–
આ પૂજા શ્રીમદ્ દેવચંદ્ર ૮૮૩)માં છપાઈ છે.
(૩) એકવીસ પ્રકારી પૂજા—આ ‘ખરતર’ સમયસુન્દરના શિષ્ય શિવાનન્દે વિ. સં. ૧૮૭૨માં રચી છે, એના શરૂઆતના બે દાવા તેમજ અંતમાંની છ કડી જૈ. ગૂ. ક. (ભા. ૩, ખંડ ૧, પૃ. ૩૦૬-૩૦૭)માં અપાયેલાં છે. ઉપર્યુક્ત ખીજા દેવામાં કહ્યું છે કે પ્રવચનમાં પૂજાના એકવીસ પ્રકારાના ઉલ્લેખ છે.
(૬) એકવીસ પ્રકારી પૂજાએ (૧-૫)
(૧) એકવીસ પ્રકારી પૂજા—આ સત્તરભેદી પૂજા રચનાા ઉપાધ્યાય સકલચન્દ્રની કૃતિ છે. એના પ્રાર-એકેય ભિક દોહાઓમાંથી દેહા ૨-૪માં આ પૂજા માટેનાં નીચે મુજબનાં ૨૧ સાધનાને નિર્દેશ છે.
(૪) એકવીસ પ્રકારી પૂજા—આ તા ભગવાનના શિષ્ય રાજેન્દ્રવિજયની વિ. સં. ૧૮૬૬ની રચના છે. એમાંથી કશુ· અવતરણ જૈ ગૂ. ક. માં અપાયુ' નથી.
(૫) એકવીસ પ્રકારી પૂજા—આ ખરતર ચારિત્ર નન્દીએ વિક્રમની ૧૯મી સદીમાં રચી છે એમાંથી કડી જૈ. ગૂ. ક. માં ઉધૃત કરાઈ નથી. (૭) ચેાસઠ પ્રકારી પૂજા (૧) ચેાસઠપ્રકારી પૂજા—આ પૂજા વીરવિજયે રાજનગરમાં વિ. સ. ૧૮૭૪માં રચી છે એમ એને ૧શબ્દાંકરૂપ નિર્દેશ ોતાં જણાય છે, વિ. પૂ. સ. (૧) અને વિ. પૂ. સ. (૨)માં પણ શબ્દાંકમાં ભૂલ છે. આ કૃતિમાં એકંદર આઠ પૂજાષ્ટક છે. દરેક પૂજાકમાં જળપૂજા ત્યાદિ આઠ આઠ પૂજા છે. કના જ્ઞાનાવરણ, દનાવરણી, વેદનીય, મેાહનીય, આયુષ્ય, નામ, ગેાત્ર અને અન્તરાઈ એમ આઠ પ્રકારા છે. આ પૈકી એકેક પ્રકારને અંગે એકેક
અંતમાં ‘કળશ' છે એમાં સૂચવાયુ` છે કે આ પૂજામાં ૧૦૫ કવિત્ત (કડી) છે. આ પૂજા પાપટલાલ સા. શાહે સને ૧૯૪૧માં પ્રકાશિત “વિવિધ પૂજા સંગ્રહ”માં છપાઈ છે પરંતુ વિ. સ. ૨૦૨૬ માં
ગુજરાતી જૈન ભક્તિસાહિત્ય : પૂજાએ અને પૂજનવિધ
૨૩૫