________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અંક ૯ મ ] ધર્મનું એય : જીવનની સર્વાગી શુદ્ધિ.
૧૮૯ નહિ તે બીજું પરિણામ શું આવે? ધનની દરિદ્રતા કરતાં મનની દરિદ્રતા આપણને વિશેષ નુકશાન કરે છે, એ વાત કદી પણ ભૂલવા જેવી નથી.
ધીરધાર, અનાજ અને કાપડને ધંધો આપણા હાથમાં હતું, તે મોટે ભાગે ઝુંટવાઇ ગયો છે અને નજીકના ભવિષ્યમાં પાછો આવે તેમ દેખાતું નથી. વળી આપણા સમાજના ઘણા માણસોએ સટ્ટામાં પડીને પાયમાલી તરી છે. હાલની રાજનીતિ એવી છે કે સટ્ટાનાં તરવને જેમ બને તેમ નાબૂદ કરવું અને ભવિષ્યમાં તે નીતિને વધારે ઉકપણે અમલ થશે; એટલે સાચી વાત તો એ છે કે આપણા ભાઈઓએ સટ્ટાને ધધ છેડી દઈને વહેલામાં વહેલી તકે હુન્નર, ઉદ્યોગ કે બીજા કોઈ પણ પ્રામાણિક ધંધામાં જોડાઈ જવું.
આગામી યુગ કૃષિકારે અને શ્રમજીવીઓને છે અને રાજ્યતંત્ર મોટા ભાગે તેમના જ હાથમાં આવશે, એટલે કાયદાઓ પણ તેને જ અનુકુળ ઘડાશે. આ સ્થિતિમાં આપણું સમાજે ખેતી-વાડી, કલા-કારીગરી અને હુન્નર-ઉદ્યોગ તરફ જેમ બને તેમ ઝાપથી વળવાની જરૂર છે. જેઓ આગામી યુગનાં એંધાણ પારખીને પિતાની રીતરસમ બદલશે તથા વેપારક્ષેત્રોને વ્યવસ્થિત કરશે, તેઓ પોતાનું ભાવી સલામત બનાવી શકશે.
મધ્યમ વર્ગની કથળી ગયેલી સ્થિતિમાં તાત્કાલિક શું થઈ શકે, તે પણ વિચારવા જેવું છે. છેલ્લા બે ત્રણ વર્ષથી આ વિષયમાં ખૂબ ખૂબ ઉહાપોહ થયો છે ને કેટલીક યોજનાઓ અમલમાં આવી છે. આ યોજનાઓ કેટલાકને અધૂરી ને અસંતોષકારક લાગે છે, પણ વાસ્તવિકતાની સપાટી ઉપર ઊભા રહીને અવલોકન કરીએ તો લાગે છે કેશરૂઆતમાં આથી વધારે સારી રોજનાઓ ભાગ્યે જ થઈ શકી હતી. આમ છતાં હવે આપણે શું કરવું? તે વિષે હું બે શબ્દો કહીશ.
(૧) સહુએ સ્વાશ્રયી થવાની ભાવના કેળવવી જોઈએ. (૨) ગમે તે શ્રમ કરતાં પણ અચકાવું ન જોઈએ. (૩) ઘરના માણસોએ ફુરસદના વખતમાં નાના નાના પુરા કરવા જોઈએ અને
એ રીતે આવકમાં વધારો કરવા જોઈએ. (૪) સાધર્મિક-વાત્સલ્યની ભાવનાને બને તેટલું વધારે પ્રચાર કરવો જોઈએ... (૫) સહકારી મંડળીઓ સ્થાપીને ભંડારે વગેરે ચલાવવા જોઈએ. (૬) જુદા જુદા પક્ષોએ ભેગા થઈને એક નાણાંકીય યોજના ઊભી કરવી જોઈએ,
જેમાંથી વેપાર-ધંધા અંગે નાણુ ઉછીનાં આપી શકાય. (૭) આપણા કારખાનાંઓ તથા પેઢીઓની એક ડીરેકટરી બનાવવી જોઈએ અને
કામધંધે લગાડનારું તથા વેપાર રોજગારની સલાહ આપનારું ખાતું ખોલવું જોઈએ. (૮) સસ્તાં ભાડાની ચાલીઓ બનાવવી જોઈએ. (૯) સસ્તાં ભેજનાલયો ખેલવા જોઈએ.
For Private And Personal Use Only
