________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૮૮
મો
ન ધર્મ પ્રકાશ
[ અશાડ
પ્રમાણમાં સુધરે એમ મારું નમ્ર મંતવ્ય છે. આ સાથે સંતતિનિયમનને પ્રશ્ન પણ વિચારવા જેવો છે. તે માટે આપણા શાસ્ત્રકારોએ બ્રહ્મચર્યની જે વિવિધ ભૂમિકાઓ બતાવી છે, તેનું પાલન કરવાની આવશ્યકતા છે.
આરોગ્યની બાબતમાં પણ આપણે ખૂબ જ પછાત છીએ. વિવિધ પ્રકારના વ્યાધિઓ આપણુ વારંવાર મુલાકાત લેતા જ હોય છે અને તે આપણી કમાણીને એક સારા જેવો ભાગ લઈ જાય છે. વળી રોગી માતાપિતાના સંતાનો રોગી કે દુર્બલ થાય છે અને એ કેમ ઉત્તરોત્તર વૃદ્ધિ પામતાં સારાયે સમાજની અધોગતિ થાય છે. આ સ્થિતિમાં તેમને યોગ્ય ઉપચારો ઉપરાંત આરોગ્ય સાચવવાના સિદ્ધાંતનું વાસ્તવિક જ્ઞાન મળે, તે અત્યંત જરૂરનું છે. | આપણું ઉછરતી પ્રજાના શારીરિક બંધારણ પર જ્યારે હું નજર કરું છું ત્યારે વિષાદની ઘેરી લાગણી અનુભવું છું. ફીક્કા ચહેરા, દુર્બલ દેલ અને સૌશવનો અભાવ, એ જાણે આપણી ખાસિયત થઈ પડી છે. અને તેમ છતાં જાણે કે આ બધાનું કંઈ જ મહાવ ન હોય તે રીતે આપણે વર્તએ છીએ; પણ એ યાદ રાખવું ઘટે છે કે દુર્બળ શરીરમાં વિકારી મનનો વાસ થાય છે અને વિકારી મન આપણી સર્વોત્તમ ભાવનાઓને નાશ કરે છે. વળી તપ, તિતિક્ષા અને વૈયાવૃજ્યના માર્ગે આગળ વધવું હોય તે ત્યાં પણ સારું સ્વાસ્થય અને ખડતલતા જરૂરી છે, તેથી આ વિષયમાં પ્રવર્તતી ઉપેક્ષાવૃત્તિને સત્વર ત્યાગ કરીને તે માટે યોગ્ય પ્રબંધ કરવો જોઈએ. વ્યાયામ, ગાસન, પુષ્ટિકારક ખોરાક અને ગ્ય પરિચર્યા એ એના અનુભવસિદ્ધ ઉપાય છે.
આપણુ વાનપ્રસ્થ અને વૃદ્ધ પુરુષો જે રીતે પિતાને સમય ગાળે છે, એમાં પણ ઘણો સુધારો કરવા જેવો છે. સામાન્ય પ્રથા એવી હોવી જોઈએ કે વાનપ્રસ્થ થયેલા મનુષ્યએ આપણી ધાર્મિક અને સામાજિક સંસ્થાઓમાં પોતાનું સ્થાન શોધી લેવું જોઈએ અને તેને પોતાના અનુભવને બને તેટલો લાભ આપવો જોઈએ. નિરાંત અને નિક્રિયતા એક નથી, એ વાત આ પણે જેટલી વહેલી સમજી લઇએ તેટલો વધુ લાભ છે.
વૃદ્ધ, અશકત અને નિરાધાર સ્ત્રી-પુરુષની જિંદગી કેવી રીતે સુખી થાય તે માટે અન્ય દેશોમાં અને અન્ય સમાજોમાં ઘણી ઘણી વિચારણાઓ થઈ છે, જ્યારે આપણે ત્યાં થડા છૂટાછવાયા પ્રયાસ વિના વિશેષ કંઈ પણ થયું નથી. હું ઈચ્છું છું કે આ પ્રશ્ન ૫ર સમાજસુધારકે ગંભીર વિચાર કરે
આર્થિક પરિસ્થિતિ. આપણે સમાજ એક વાર શ્રીમંત અને સુખી ગણાત, પણ આજે તે પરિસ્થિતિએ તદન પલટા લીધે છે. ગરીબાઈ અને બેકારીએ બેકાબૂ બનીને પોતાનું સ્થાન જમાવ્યું છે અને તેની નાગચૂડમાં મધ્યમ વર્ગ ખૂબ ખૂબ ભીંસાઈ રહ્યો છે. આ સ્થિતિ ઉત્પન્ન થવાનું કારણ સરકારની રાજનીતિ ઉપરાંત આપણી અજ્ઞાન અને જડ મનોદશા પણ છે. પરિસ્થિતિમાં અસાધારણ પરિવર્તન થાય તે પણ આપણે આપણું રીતરસમ બદલીએ.
For Private And Personal Use Only
