Atmanand Prakash Pustak 066 Ank 07

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 6

ધર્મ–અનુરાગ
લેખક:- શ્રી મનસુખલાલ તારાચંદ મહેતા વિનીતાનગરીમાં ભરત ચક્રવર્તીને પુત્ર ચંદ્ર કરીએ ! શુદ્ધ દેખાતા સેનાને પણ કસેટીએ ઘસો થશા રાજ્ય કરતો હતો. તેની સત્તા, શક્તિ, યશ એટલે એમાંની ભેળસેળ દેખાઈ આવે. અને કીર્તિ અપૂર્વ હતા. ચંયેશા ધર્મને અત્યંત
દકે કહ્યું : ઉર્વશી ! મૃત્યુલોકના માનવી વિષેના અનુરાગી હતો અને વ્રત પાલનમાં ચુસ્ત હતો.
તમારા જ્ઞાન અને અનુભવ અપૂર્ણ અને અધકચરા એક વખત ઇ.સભામાં સૌધર્મેન્દ્ર પાસે છે. ચંદ્રયશા રાજવી ધર્મમાં એટલે બધે દઢ છે કે ઉર્વશી અને રંભા મધુર સ્વરે સંગીત અને નૃત્ય સૂર્ય કદાચ પૂર્વને બદલે પશ્ચિમમાં ઉગે તો પણ તે કરી રહ્યા હતા. ત્યારે અવધિજ્ઞાનવડે તેણે ચંદ્રયાને ધર્મમાર્ગેથી કદી ચલાયમાન ન થાય. પૌષધશાળામાં ધ્યાનમાં સ્થિર થઈ બેઠેલો જોયો. સૌધર્મેન્દ્રને વિચાર આવ્યો કે જે આનંદ અને
ઇદની વાત સાંભળી રંભા બોલી ઊઠી. “મૃત્યુ
લેકનો માનવી ધર્મમાં ગમે તે દઢ હોય, પણ સતિ આ નૃત્યના દશ્યમાં અનુભવાય છે તે કરતાં
આનુવંશિક સંસ્કારો લઈને જ તે જન્મેલો હોય છે, અનેકગણ શાંતિ અને આનંદ ચંદ્રયશા રાજવી
એટલે તેનામાં વાસનાનાં બીજ પડેલાં જ હોય છે, પૌષધક્રિયામાં અનુભવી રહ્યા છે. ચંદ્રયશાના આનંદ
અમે માત્ર નૃત્ય-સંગીતમાં પારંગત છીએ એવું પાસે તેના ઉર્વશી-રંભાના નૃત્ય-સંગીત ફીકા
નથી, અમારામાં તો સમગ્ર માનવકને નચાવવાની લાગ્યા. તેથી તેણે પિતાનું મસ્તક ધુણાવ્યું.
પણ શક્તિ રહેલી છે. પુરુષની દૃષ્ટિને આંખના ઈદ્રરાજાની આવી કટાણુની ચેષ્ટા જોઈ ઉર્વશી એક પલકારામાં અમે જીતી લઈએ છીએ અને પછી અને રંભાને આશ્ચર્ય તેમજ ખેદ થયાં, એટલે ઈ તો પેલે પામર માનવી અમારૂં પાળેલું પંખી બની રાજને નમન કરી પૂછ્યું: દેવ! અમારા કળા-કૌશલ્ય જાય છે. રંભાની વાત સાંભળી ઇકસભામાં હાસ્યનું કે સંગીતના તાલમાં આપે કઈ ભૂલ જોઈ કે જેથી મજુ ફેલાઈ ગયું. આપે આપનું મસ્તક ધુણાવ્યું? ઈ જવાબ ઈ ઉર્વશી અને રંભાને કહ્યું. “તમે બંને આપતા કહ્યુંઃ મૃત્યુલોકમાં ભરત ચક્રવતીના પુત્ર ચંદ્ર- મલેકમાં જ ચંદ્રયશાને તેના ધર્મમાર્ગમાંથી થશાની ધર્મમાં દઢતા જોઈ મને તેના પ્રત્યે માન ઉત્પન્ન ગ્રુત કરાવી શકે તો હું તમારી વાત સાચી માનું. થયું અને ધર્મનુષ્ઠાન પાસે આ નૃત્ય-સંગીતના જલસા
ઉર્વશી અને રંભાએ ચંદ્રયશાને ધર્મના માર્ગેથી કેવા પોકળ છે એ વિચારે મારું મસ્તક હલી ઊઠયું.
ચુત કરાવવાનું બીડું ઝડપ્યું અને એક દિવસે ઉર્વશીને ઈઝરાજનું આ કથન ન ગયું પણ વહેલી પ્રભાતે વિનીતાનગરીના શક્રાવતાર જિનપિતાના અણગમાની વાત જાહેર ન કરતાં કહ્યું? મંદિરમાં જઈ પહોંચી મધુર સ્વરે જિનેશ્વર દેવ! મૃત્યુલોકના કેટલાક માનવો ગુણોથી ભરેલાં ભગવંતના ગુણોનું ગાન કરવા લાગી. રંભાના હાથમાં હોવા છતાં તેઓ દંભ અને ડાળના દોષથી મુકત વાણું હતી અને તેના સપ્તસ્વરમય સંગીતથી નથી હોતા. વિશ્વામિત્ર જેવા તપસ્વી પણ મેનકાને મંદિરની આસપાસ પશુ અને પક્ષીઓ પણ ભેગા જેમ તપ ભૂલી ભેગમાં લપસી પડયા. આપ રજા થવા લાગ્યા. પાયલની રાણરૂપ ઉર્વશી જાણે આપ તો ચંદ્રમશાની ધર્મદઢતાની અમે કસેલી પિતાને સમગ્ર દેહ ફૂલમાંથી જ બન્યો હોય એમ
૧૨૦
આત્માન પ્રકાશ