________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૮૦
આત્માનંદ પ્રકાશ
પડતો નથી અને પોતે સંભાળી સંભાળીને ખાય છે પચે, તેમાં ભાગ્યને, ઈશ્વરને કે કર્મબંધને પ્રભાવ છતાં વારંવાર માંદા પડે છે ! એ જ રીતે એક દુકાનદાર નયા પણું પોતપોતાની પ્રકૃતિના પ્રભાવ છે, એ જ જુએ છે કે પોતાની બાજીને દુકાનદાર વધારે વકરે
રીતે સરખો ધંધો કરતા દુકાનદારોમાંના એકના કરે છે અને પોતાની દુકાને ઓછો વકરે થાય છે, વિનય-સૌજન્યથી ઘરાક વધારે આકર્ષાતા હોય, બેઉની દુકાનમાં માલ સરખે છે, બેઉ સરખે ભાગે બીજાનું એવું વ્યકિતગત આકર્ષણ ન હોય તે ઘરાકી માલ વેચે છે, છતાં આમ કેમ ? આવું કાંઈક બને વધારે ઓછી થાય; એમાં ભાગ્યની કે પાપ-પુણ્યની છે ત્યારે દર્દી માણસ તપાસ કર્યા વિના અને કાન- કશી અસર હોતી નથી. કારણ ઉપર દષ્ટિ થયા પછી દાર વસ્તુસ્થિતિને અભ્યાસ કર્યા વિના એકદમ માની તેનું નિવારણ કરવું એ માણસના પિતાના હાથની લે છે, કે આ તે ભાગ્યની વાત છે. અથવા તે વાત હોય છે, એવી જ ઇશ્વરેચ્છા હશે, કિવા એકના પૂર્વભવનાં “અકસ્માતમાંની ભૂલભરી માન્યતા પાપ અને બીજાના પૂર્વભવનાં પુણ્ય—એ એ કર્મ કેટલીક બુદ્ધિમાન માણસે પણ અમુક બનાવ કે બંધને પ્રભાવ હશે. આ બેઉ સ્થિતિમાં જે કારણેની અમુક પરિસ્થિતિને એકદમ અકસ્માત કહી નાખે છે, અસર થતી હોય તે કારણે શોધવા જોઇએ. પરંતુ ત્યારે આશ્રય થાય છે. કોઈ કાર્યનું કારણ શોધતા તેમ કરવામાં આવતું નથી અને કદાચ ઉપરછલી માણસની બુદ્ધિ થાકે અને કારણ હાથ લાગે નહિ શોધ–તપાસ કોઈ કરે, પણ ઊંડાણમાં ઊતરવાની કોઈ ત્યારે તેને અકરમાત માનવા પ્રેરાય છે, “અ-કસ્માત તકલીફ લેતું નથી; ઝટ લઈને પોતાની જાતને એટલે ક્યા કારણથી કાર્ય કે બનાવનો જન્મ થયો તે નિર્દોષ માની લઈ ભાગ્ય-ઈશ્વર–કે કમબંધ ઉપર માલુમ પડે નહિ તે, અકસ્માત વિષેની આ માન્યતા દોષનો ટોપલો ઓઢાડે છે. આ અજ્ઞાન કહેવાય. આ અને ભાચ-ઈશ્વર-કર્મના પ્રભાવની માન્યતા અમુક અજ્ઞાનથી નીપજતા બનને માણુની જિંદગીમાં હદ સુધી એકસરખી બિનજવાબદાર માન્યતાઓ છે. પાર રહેતો નથી. એ અજ્ઞાને માણસનાં વધાર્યા કયા કારણુમાંથી કાર્ય નીપજ્યું તે શોધને પાત્ર વસ્તુ છે, લેકોને અંધકારમાં અથડાવ્યા છે, જંગલી પથ છે; પતે તે શોધી શકતા ન હોય તે તેણે કોઈ સમા બનાવ્યા છે અને માણસાઈ મુકાવી દીધી છે. તજજ્ઞ પાસેથી માહિતી કે સમજ મેળવવી જોઈએ, શારીરિક, માનસિક અને ઘણી વાર કાલ્પનિક દુખે પરંતુ તેવું કશું ન કરતાં થાકે કે કંટાળાથી દરવામટાડવાને અથવા સુખ મેળવવાને જાપ-બલિદાન- ઈને અકસ્માતને નિર્ણય આપવો એ અજુગતું છે, અનછાન-મંત્રપ્રયાગ-હોમહવન અને બાધા-આખડી મેટરની હડફેટમાં માણસ આવી ગયો, કે પાણી વગેરે કરવામાં આવે છે તે મોટા ભાગે અજ્ઞાન-મુલક ઓળંગતા માણસ ડૂબી ગયે, કિવો એ પરેશનના જ હોય છે, આ બધું અણુ, મામડિયા કે સમાજના ટેબલ પર દર્દી મરણ પામે: તે બધા અકસ્માત નીચલા થરના માણસેથી થતું હોત તે તેમના અજ્ઞાન મનાય છે, પરંતુ એવા ઘણાખરા બનાવે સાચા અમાટે દયા આવત. દરેક માણસ કે ઈ પરમ બુદ્ધિમાન કસ્માત હોતા નથી, તેનાં કારણો હોય છે, પણ તે ન હોઈ શકે. પરંતુ ભણેલાઓ, શહેરીએ અને કેટલાક શોધવાની કાં તે આપણા માં આવતા નથી અથવા બુદ્ધિમાનમાં ખપતા માણસે પણ એ ભૂલમાં પડેલા આપણાંમાં શક્તિ નથી અથવા ધીરજ હતી થી. જોવામાં આવે છે. બુદ્ધિમાન નામરિકે અને ધર્મ, મેટરની હડફેટમાં આવી જનાર માસ મેટરની ગુરુઓ તેઓને સાચી સલાહ આપી શકે તેમ હોય ગતિનું માપ જાણ્યા વિના રસ્તો ઓળંગવા જાય અને છે. એવી સમજ મેળવનાર રોગ સમજી શકે છે કે જરુરી ઝડપ ન વાપરે તે હડફેટમાં આવી જ જાય, પિતાના પાડોશીને જે ખોરાક પચે અને પિતાને ન એ અકસમાત કેવી રીતે ?' વસ્તુત: રસ્તે ઓળંગનારની
For Private And Personal Use Only
