Atmanand Prakash Pustak 058 Ank 11 12

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Catalog link: https://jainqq.org/explore/531674/1

Page #1

SHRI ATMANAND
વી આભાર પ્રકાથ
પુસ્તક ૫૮
ક
૧૧-૧૨
નિર્દોષતા
જ
પારકા દોષ જોવાની આદતથી દાષાને શોધી કાઢવામાં જ ચિત્ત આગ્રહપૂર્વક ૨સ લઈ ને ભટકે છે એથી તે કલુષિત રહે છે. માટે તદ્દન છેડી દેવી જોઇએ.
પરાયા દોષ જોવાની ટેવ
PRAKASH
મનુષ્ય પોતામાં જે દોષ રહ્યા હોય તે દૂર કરવા જોઇએ. જેટલી ગભીર ઉત્કટતાથી એ પાત્તાના દોષ-નિવારણને ઇચ્છે છે તેટલી સફલતાથી તે પોતાના દોષોધીને તેને સરળતાથી દૂર કરી શકે છે. દોષને દોષ રૂપે જે સ્પષ્ટ જોઇ શકે છે. તે ફરી કદી તે દ્વેષના સ્વીકાર નહિ કરે. વીંછી કે સર્પને એળખી જાય છે તે તેનાથી સાવધ રહે છે તે રીતેજ પાતામાંથી જે દાષાને સમજણ પૂર્વક દૂર કરે છે તે ફરી તે દોષ પ્રત્યે પ્રેરાશે નહિ. આમ કરવાથી મનુષ્યના સ્વભાવમાં તુરત પરિવર્તન થવા લાગે છે. દાષાના ત્યાગ કરી તેનાં ચિંતનને પણ છોડી દેવું જોઇએ. તેમજ પેતે દોષના ત્યાગ કર્યાં છે ને સદ્ગુણાને ગ્રહણ કર્યા છે એવા વિચારને પણ છોડી દેવા જોઇએ, કારણ કે પોતે સદ્ગુણી છે એ જાતનુ અભિમાન હોવુ તે પણ એક દોષ છે. દોષોની ઉત્પતિ ન થવી અને પોતાના સગુણાનુ અભિમાન ન થવુ એ જ ખરેખરી નિર્દેષતા છે.
કાળાગત'
પ્રકાશ5
શ્રી જૈન નામાનંદ સા મારવા-આસ
IlD,
સ. ૨-૧૭

Page #2

સં. ૨૦૧૭ વાર્ષિક અનુક્રમણિકા- પદ્ય વિભાગ
ક્રમાંક
લેખ
લેખકે
પ૧
છે
૧૪૦
વિજ્ઞાન તાંડવ
બાલચ'દ હીરાચંદ અવળે વેપલે
બાપુલાલ કાળીદાસ સંધાણી દુ:ખને આવવાની રજા નથી ! બાલચંદ હીરાચંદ માતરતિથિ
મુનિ શ્રી લક્ષ્મીસાગરજી હરિયાલી
ચંદનમલ નાગોરી ઉપેક્ષિત વન કુસુમ
બાલચ'દ હીરાચંદ વડલો
બાપુલાલ કાળીદાસ સંઘાણી શ્રી આદિશ્વર સ્તવન વન્યક્તિ
બાલચંદ હીરાચ દ અંધારે વીત્યો જ મારી મુની શ્રી લહમીસાગરજી મહાવીર જન્મ કલ્યાણક ગીત રક્તતેજ પાનસર મહાવીર સ્વામી સ્તવન મુની શ્રી લક્ષ્મીસાગરજી વીર પ્રભુનું આમંત્રણ
બાલચંદ્ર હીરાચંદ્ર શ્રી વીર વંદન, અજિત વચના મૃતે મુની શ્રી લમીસાગરજી ૧૦૧-૧૨૨ એ માનવ કિમ માનવી બાલચંદ હીરાચંદ
૧૨૩ અતિરિક્ષ પાશ્વનાથ તીર્થોદ્ધારક
૧૩૮ જીવન પંથ ઉજાળ
સ્ત્ર, પાદરાકર પર્વાધિરાજ પર્યુષણ મહોત્સવ મુની લહમીસાગરજી
૧૫૩ ભો નાગાધિરાજ બાલચંદ હીરાચંદ
૧૫૪ નવપદજીનું સ્તવન
મુની શ્રી લમીસાગરજી પ્રભુ મહાવીર અને ચંદનબાળા
ગદ્ય વિભાગ નૂતનવર્ષનુ મ ગલવિધાન પ્રકાશન સમિતિ માનવ જીવનની ત્રણ અવસ્થા મુની શ્રી લમીસાગરજી આત્મધર્મ
અમ રચંદ માવજી શાહે શું ‘મૃત્યુ ” એ અક્ષર જાણતા નથી બાલચંદ હીરાચંદ માણિગ્ય દેવ સૂરિની અનુપલબ્ધ કૃતિઓ હીરાલાલ ૨, કાપડીયા સાચી વિદ્યા
સુની શ્રી લમીસાગરજી પારકાના દુઃખથી દુ:ખી થઈએ
બાલચંદ હીરાચંદ વણ કે અને વર્ણ ને
હીરાલાલ ૨. કાપડીયા સુખ પ્રાપ્તિ અને ઉન્નતિના માર્ગ કેદારનાથજી ઉદેશની એકતા
વિઠ્ઠલદાસ મૂ શાહુ મારી ઉમર પાંચ વર્ષની છે
બાલચંદ્ર હીરાચંદ સાધુ સા‘વી શિબિર શું અને શા માટે મુની નેમચન્દ્રજી
છે
Gઇ
K
=
ળ

Page #3

શ્રીમદ મંદ
વર્ષ પ૮ મું]
ભાદરવો-આસો તા. ૧૫-૧૦-૬૧
અંક ૧૧-૧૨ મો]
सुभाषित अमन्त्रमक्षरं नास्ति नास्ति मूलमनौषधम् । अयोग्यः पुरुषो नास्ति योजकस्तत्र दुर्लभः ।।
( અનુવાદ ) અક્ષરે મંત્ર ને ના, ઓસડ સૂનું ન મૂળિયું નકામી એકેય વ્યક્તિ ના, તેના યજક સ્વલ્પ છે.

Page #4

શ્રી નવપદજીનું સ્તવન રચયિતા–મુનિરાજ શ્રી લક્ષ્મીસાગરજી-ચૂડા
(રૂમ ઝુમ કરતી આવી આઝાદી–એ રામ.) રૂમ ગુમ કરતી આવી, એળી તે રૂમ ઝુમ કરતી આવી. શુભ સંદેશ લાવી, એળી તે રૂમ ગુમ કરતી આવી. આ ચૈત્ર સુદી સાતમથી, પુનમ સુધી કરીએ, (ર સિદ્ધ ચક્રની સેવા કરીને, ધાન નવપદનું ધરીએ (૨) મયનું શ્રીપાળ ચરિત્ર સુણીએ, વ્યાખ્યાન મથે આવી એળી તે. (૧) નવપદનું મંડળ આળેખી, લાખેણી આંગી રચા, (૨) રૂડી રીતે સ્નાત્ર પૂજામાં, નરનારી મળી આવે (૨) પૂજા ભણાવે ભાવના • ભાવે, ગીત વાજીંત્ર બજાવી. એાળી તે. (૨) વિધિ સહિત આખેલ કરીને, રાસ શ્રીપાળ વંચાવે (૨) યથા શક્તિ પ્રભાવના કરીને, તે લક્ષમીને કહા (૨) ઉલ્લાસ થકી આરાધના કરતાં, છે શિવપુરની ચાવી. એળી તે. (૩) એવી રીતે ભક્તિ કરતાં, કઠણ કર્મને ચૂરે (૨) વિમલેશ્વર યક્ષ પ્રસન્ન થઈ, તેહનાં વાંછિત પૂરે (૨) લક્ષમીસાગરજી કહે પ્રભુ પસાથે, શિવસુંદરી મળે આવી. ઓળી તે. (૪).

Page #5

પ્રભુ મહાવીર–અને ચંદનબાળા સ'ગ્રડકાર-મુનિરાજ શ્રી લક્ષ્મીસાગરજી-ચૂડા
જયવતા પ્રભુ વીર અમારાં શાસન નાયક ધીર ચંદનબાળાની જેમ પ્રભુજી અમને લેપ્રભુ વીર −(૧) પુણ્યમયી સતી થકી ચંદનબાળા સાધ્વી ચંદન સમી સુવાસ –(૨) રાજકુમારીએ હતી. વૈભવના નહિ પાર
ઉજ્જવળ છે ઈતિહાસ
તાયે આ સ'સારના માહ નહિ એ
લગાર – (૩)
-(૬)
કબળે મહુ દુઃખ સહયાં, પલટી ગઈ ઘટ રઝળી રાજકુમારિકા, ક્રૂર થયે। ૨ બાકુળા વધારાવવા, બેઠી ઉંમરમાંય વિનવે ફાઇ અતિથિને, આવે આંગણમાંય – (૫) આવા આવા યોગીરાજ, મહાવીરસ્વામી આવે આજ નિશદિન ઘટમાં નામ તમારૂ' આપ તણાં ગુણુ વાદ પગમાં મેડી માંથે મુંડી. આંખે આંસુધાર ઉપવાસી ત્રણ ત્રણ દિનની, મુખે ગણે નવકાર – (૭) એજ ક્ષણે ચમકાર થયે। ને પગની એડી તૂટી માથે સુંદર વાળ થયા ને વરસી સુખની ડેલી - (૮) લક્ષ્મીસાગર નમન કરીને દર્શન દેજો આજ આવા આવા મહારસ્વામી પધારે આંગણે યેગીરાજ – (૯)
માળ
કાળ –(૪)

Page #6

વ્યાકુલતા ' લેખક–સાહિત્યચંદ્ર બાલચંદ હીરાચંદ, (માલેગામ)
ફ,
આપણુ અનેક અનુભવોમાં જુદી જુદી ભાવના- એવી ઉદાસીન અવરથા ઉપરથી જ અન્યને કલ્પના એ સાથે વ્યાકુલતાનો પણ સમાવેશ થાય છે. આપણું કરવાનું સાધન પુરૂ પાડી શકે. એ અનુભવગમ્ય અને કઈ વહાલું માણસ પરગામથી આવવાનું હોય અને
શબ્દાતીત અવસ્થા હોય છે. આપણામાંના ઘણાઓ તેને આવવાનો સમય અતિક્રાંત થઈ ગએલો હાય ઉપર એવી જાતના સંકટ પ્રસંગે અનુભવ થયો હોય ત્યારે આપણા મનની વ્યાકુલતા વધી પડે છે. અને તેની યાદ કરી લેવી એટલું જ આપણા માટે પરિઆપણે અનેક જાતની ખેટી ખરી કલ્પનાઓના ઘેડ મિત છે. એથી આપણને તાલાવેલી કે વ્યાકુળતાને દેડાવી તેને વાર થવાના કારણે સાથે જોડી દઈએ અર્થ કાંઈક સમજી શકાશે. છીએ. આપણને કઈ પણ બીજું કામ સુઝતું નથી.
કોઈપણ કાર્યમાં જ્યારે આવી આતુરતા જન્મ જમવાનું પણ આપણે ભૂલી જઈએ છીએ. એવી
છે ત્યારે જો કોઈ નિયંત્રિત કર્મને ઉદય ન હોય વખતે કોઈ નાનું બાળક આપણી પાશે આવી આ૫ણને કાંઈ પુછે તે તેને બા પણે તે છડાઈથી દૂર ધકેલી
તે ગમે ત્યાંથી અણધારી મદદ આવી મળે છે. અને
માર્યસિદ્ધિ થાય છે. આ પ્રભાવ પ્રબલ વિચારસમુચ્ચય દઈએ છીએ, તેણે પૂછેલો પ્રશ્ન આપણા મનમાં પણ
(Thought forms)ને હેય છે. જેટલા પ્રમાણમાં પણ નથી. આપણા ચિત્તમાં તાલાવેલી એટલી બધી
એ વિચાર સમુચ્ચય તીવ્ર કે નબળો હોય છે તે પ્રમા ઘર કરી લે છે કે, આપણી વૃત્તિ એ વહાલા માણ
માં જ તેની પ્રતિક્રિયા હોય છે. તેમાં તરતમ ભાવ સના આગમન સાથે એકરૂપ થઈ બી ઈ કોઈ ભાવ
જ પોતાનું કામ કરે છે. એકાદ મિત્રને ઘણું દિવનાને ત્યાં અવકાશ જ મળતો નથી. એને વ્યાકુળતા
સમાં પત્ર કે સંદેશ ન મળ્યું હોય અને આપણું
મનમાં તેની આકાંક્ષા જાગે છે. અને આપણે આતુસતી સ્ત્રીને પોતાના પતિની જીવલેણ બીમારી રતા પૂર્વક તેને પત્ર લખીએ છીએ તે જ વખતે વખતે એવું જ અનન્ય દુઃખ થાય છે. વૈધ આગળ આપણી તીવ્ર લાગણી અને આતુરતાને લીધે આપણા અયંત વ્યાકલતાથી એ વિનવે છે કે, ગમે તેમ કરી મિત્રના મનમાં સરખી જ ભાવના જાગે છે. અને મારું સૌભાગ્ય કાયમ રાખે. એ વ્યાકલતા અને તા લા- અરસપરસના પત્રો સામસામાં પ્રવાસ કરી આપણને વેલીનું વર્ણન શબ્દોથી થઈ શકે તેમ નથી, એ તે અને મિત્રને એકી સાથે મળે છે. એ ઉપરથી સિદ્ધ
છે અનભર્યું હોય તે જ જાણે. કહેવાની તે એને થાય છે કે, વિકારો પણ આકૃતિ ધારણ કરે છે અને પણ શક્તિ નથી હોતી એ પિતાની મુખાકૃતિ, આપેલા વેગ મુજબ પ્રવાસ પણ કરી શકે છે. એ હજ્યનું સ્પંદન, આંખમાંથી ઝરતું પાણી અને ઉપરથી સિદ્ધ થાય છે કે, આપણે ઉચરેલા શબ્દો ઉચ

Page #7

વ્યારા
૧૭૭ રતાની સાથે ચૌદ રાજલોક સુધી પહોંચી જાય છે, એ મનને પૂછી જુઓ. અને જવાબ હકારમાં મળે છે કે જૈન સિદ્ધાંતોની કલ્પના બરાબર છે. શબ્દો ઉચરેલા નકારમાં તેને વિચાર કરે. હોય અને તે મન:પૂર્વક ઉચરેલા હોય તે તેની અસર સારી રીતે થયા વગર રહેતી નથી. જેમ શબ્દોના જે આપણે જવાબ નકારમાં જ આવે તે આપણે ઉચ્ચારનું પરિણામ થાય છે, તેમજ નહીં ઉચરેલા પણ સમજી લેવાનું કે હજુ આપણું ભક્તિએ તાલાવેલી મનમાં સંક૯પ સાથે ઉચરેલા શબ્દ પણ એ દરાજલકમાં ધારણું કરી લીધેલી નથી. અને આપણે હજુ ભક્ત ફરી વળેલા હોય છે. તેમાં મનપૂર્વકતા, તાલાવેલી એ પદવી લેવા માટે લાયક બન્યા નથી. અને આપણે અને આ કુળતા હોય તે ધારેલું કાર્ય જરૂર ફળીભૂત ભક્તિને ગમે તેવા દેખાવો કરીએ તો પણ આપથાય એમાં શંકા નથી. માટે જ દરેક ધર્મમાં મંત્ર માં હજુ ઘણી મોટી ખામી વિધમાન છે. તેથી જ જાપનું મહત્વ આંકવાનું કહેવું છે. મંત્ર જો શબ્દ આપણી ભક્તિ નિષ્ફળ નિવડે છે તેમાં આશ્ચર્ય વિધિ પૂર્વક, શહ ઉચ્ચાર સાથે અંતઃકરણની ઉત્સુકતા માનવાને કાંઈજ કારણ નથી. જગતમાં જે જે ભક્તો અને વ્યાકુળતા પૂર્વક દઢ વિશ્વાસ સાથે ઉચરવામાં થયાં તેઓ બધા જ પોતાને અને પિતાના સ્વાર્થને આવે તો તેનું ફળ ન મળે એમ બને જ નહીં, કત ભૂલી જ ગએલા હતા. અને એમને ભકિતની ધન પોપટિયા ઉચ્ચાર કરી સારું અને પુરૂ ફળ મેળવવાની લાગી ગએલી હતી. તેમની દષ્ટિ આગળ પ્રભુની મૂર્તિ ઈરછા રાખવામાં આવે તો એ ઈચ્છા નિષ્ફળ જ સિવાય બીજું કાંઈ જષ્ણાતું હતું જ નહી. જેમાં નિવડે એમાં પણ શંકાને સ્થાન નથી. માટે જ કોઈ કોઈ વ્યસની માણસને પોતાના વ્યસનની વસ્તુ ભલુ કામ કરવું હોય તે તે ઉપાડી આંખે મન સિવાય બીજું કાંઈ જાણતુ જ નથી, એ પોતાના વચન અને કાયાને વેગ અને આસ્થા પૂર્વક કરવું વ્યસનની પૂર્તાિ આગળ ગાંડીતુર બની જાય છે, જોઇએ. એમાં ફળની આકાંક્ષાને મેલ જરા પણ અને કહે કે, એની ચર્મચક્ષુ બંધ થઈ જાય છે અને હવે નહીં જોઈએ, ભલું કામ એ કર્તવ્ય દૃષ્ટિથી એને પોતાની પ્રિય વસ્તુ એકલીજ તરવરી રહે છે. જ કરવું ઉચિત છે. એનું ફળ મળે તે માટે પ્રયત્નની તેવી જ સ્થિતિ સાચા ભક્તિની બને છે. ત્યારે જ જરૂર નથી હોતી.
તે સાચો ભકત બને છે. એની આતુરતા, તાલાવેલી
અને વ્યાકુળાતા એજ સાચી ભક્તિના લક્ષણો બની આપણે જે જે ધર્મ ક્રિયાઓ કરીએ છીએ તેમાં
જાય છે. એજ જગતમાં સ્તુતિપાત્ર અને વંદનીય અષણ તાલાવેલી, ખાતુરતા અને વ્યાકુળતા કેટલી છે
ગણાય છે. એ સ્થિતિમાં કોઈ વિરલા જ પહોચી એને આપણે વિચાર સરખે પણ કરતા નથી. ફકત શકે છે અને અમારા શત: વંદન હો ! રૂઢી પરંપરાને અનુસરી શન્ય હશે તે કરે જઈએ છીએ. પ્રભુપૂજા કરતા આપણું હૃદય ભરાઈ આવે છે શું? એવી જાતની વ્યાકુળતા બધાના ભાગ્યમાં હોય આપણું મનમાં વ્યાકુળતા જાગે છે શું ? ત્રિભુવનને એ વસ્તુ અશકાય છે તો પણ એ દષ્ટિએ અને નાથ મારા દેવાધિદેવ મને મળ્યા એવી ભાવનાથી એવી સ્થિતિ પ્રાપ્ત કરવાની આપણે ઈચ્છા અને આકાંક્ષા આપણું પેમેરોમમાં ર૪રણા જાગી છે શું ? આપણે તે અવશ્ય જાગવી જ જોઈ એ તે જ આપણે માનવ હૃદયમાં પરમાનંદ જાગી આપણી આંખમાંથી આન- ભવનો લાભ થયે ગણાય, વ્યસની માસુસને કોઈ એક
આંસુ સરી પડ્યા છે શું ? પ્રભુના નયન કમલેમાં દિવસ ઉગે છે અને વ્યસન વળગી પડે છે એમ થતું - સમાઇ ગયો છું અને આજુબાજુનું કાંઈ પણ નથી. વ્યસન તે પાછલા બારણેથી પેશે છે. જ્યારે દેખાતું નથી એવી આપણી અવસ્થા થઈ છે શું ? એની શરૂઆત થાય છે ત્યારે એ આપણને વળગી રહ્યું આમાંનો એક પણ અનુભવ થયો હોય તે આપણું છે અને આપણા અંગભૂત થઈ આગે કબજે એ

Page #8

૧૭૮
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
લઈ લેશે એવી કલપના સરખી પણ આપણને છેતી વાયાએ કાણું' કરીશ નહીં કરાવીશ નહી કરતાને નથી, એવી જ રીતે પ્રભુભક્તિની આતુરતા અને અનુમોદન આપીશ નહીં એવી પ્રતિજ્ઞા કીધેલી હાય. તાલાવેલી પ્રાપ્ત કરવા માટે આપણે સતત પ્રયત્નશીલ છે. ત્યારે એ પ્રતિજ્ઞાનું પાલન આ૫ બરાબર રીતે કરે રહેવું જોઈએ એ. બેસતા ને ઉઠતા, અને ફરતા, છે કે ? એને વિચાર અવશ્ય કરે, એટલે આપણને ઘરમાં ને બાહાર, જમતા, ખાતા, ઉધતા ને જાગતા, ભાન થશે કે, આપણુ એ અમૃત જેવી ગની ક્રિયા વેપારમાં ને નવરાશમાં આપણે પ્રભુનું સ્મરણ કરતા કેવળ બાવા અને વિષમિશ્રિત જ હતી. એમાં અંત:કશીખવું જોઈએ. એમ બહાર અને અંતરંગમાં પ્રભુનું રણની પૂર્તિ અને વ્રતનું પાલન તે નામનું જ હતું સ્મરણમાત્ર થતું રહે તે કાલાંતરે એ એક જાતનું અને એમ જ થતું હોય તે તેનું ફળ શું મળે એને વ્યસનરૂપ બની જશે. અને અનુક્રમે એ ભક્તિનું આપણે વિચાર કરવો જોઈએ. જ્યારે કેટલાએક ધર્મ કાર્ય આપણું અંગભૂત એક અનિવાર્ય કાર્ય જેવું બની ભેળા લોકો દેટસે બસો કે હજાર બે હજાર સામાયકો જશે. પણ એ બધું સમજણપૂર્વક આપણે પ્રારંભ કર્યાની વાત કરે છે ત્યારે એમની પામરતાનો ખ્યાલ કરીએ ત્યારે જ શકય બને તેમ છે. જે સંત મહાત્મા આવ્યા વગર રહેતા નથી. એ તે એકાદ બાલવિદ્યાર્થી ભક્ત તરીકે વખણાય છે તેમની એ સાધના ઘણા ભણતા અંકોની સંખ્યા અર્થહીન રીતે ગણે છે તે વર્ષાની હોય છે. એટલે જ નહીં પણ એ એ પ્રકાર જણાય છે. એને એ સંખ્યાની મેળવણી ઘણું ભવોની સાધના હોય છે. એ ભુલવું નહીં ફક્ત સ્લેટ ઉપર કરવાની હોય છે. પ્રત્યક્ષ રકમની જોઈએ, તેથી જ જે એવી સ્થિતિ આપણી થાય એને જરૂર હોતી નથી, એવી રીતની આ સામાયકે એવી ઈચ્છા હોય તે તેને પ્રારંભ અત્યારે અને ગણવાનો કાર્સ આપણે ભજવીએ છીએ. એટલા માટે આ ઘડીએ જ કરી દેવો જોઈએ.
જ પુણિયા શ્રાવકની સામાયકનું મૂલ્યાંકન શાસ્ત્રના પાને આપણામાના ઘણે ભાઈઓ અને બહેને નિત્ય ચહ્યું છે. એવી એકાગ્રતા, મનની શુદ્ધિ, આતુરતા, પ્રેમ પ્રભુદર્શન, પૂજન અને સામાયિક પ્રતિક્રમણ વિગેરે અને સાચી ભક્તિ કેળવવાની જરૂર અમને લાગે છે. ધાર્મિક આવશ્યક ક્રિયાઓ અને અનુદાને કરતા ભલે મોડું થયું હેય, આપણે હજુ વિચાર નહીં કર્યો હશે. પણ એ કરતી વેળા આપે શરીર શુહિ તે હોય તે પણ શુભ કામ કરવા માટે મુરત જોતા બેસી રાખી હશે જ પણ સાથે ચિત્તશુદ્ધિ કેટલા પ્રમાણમાં રહેવાની જરૂર નથી. આપણે તે જાગ્યા ત્યાંથી સવાર રાખી એને જરા મન સાથે શાંતિપૂર્વક વિચાર કરી ગણીને એવી વ્યાકુળતા અને શુદ્ધ ક્રિયાની શુભ શરૂઆત જોશે તે આપણને આપણી સાચી સ્થિતિને કાંઈક કરી જ દેવી જોઈએ. બધાઓને એ શુદ્ધ ધર્મની ખ્યાલ આવી જશે. સામાયકની પ્રતિજ્ઞામાં આપે “મણે આતુરતા જાગે એવી શુભ ભાવનાથી વિરમીએ છીએ.
શાકજનક સ્વર્ગારોહણ અમેને જણાવતાં અતિશય દિલગીરી થાય છે કે જૈન શાસનના મહાન સ્થંભ ધર્મ ધુરંધર જેનરત્ન વ્યાખ્યાન વાચરપતિ કવિકુળ કિરીટ પૂરપાદ આચાર્ય દેવ શ્રીમદ્ વિજ્ય લબ્ધિસૂરીધરજી મહારાજશ્રી મુંબઇ-લાલબાગ-જૈનઉપાશ્રય ખાતે શ્રાવણ સુદ પંચમીના પાછલી રાત્રે ૪-૪૦ કલાકે સ્વર્ગ વાસી થયા છેપૂજ્ય આચાર્યશ્રીની સ્મશાન યાત્રામાં મુંબઈના નગર પતિ સહિત અગ્રગણ્ય જૈન જૈનેતર આગેવાન નાગરિકો વિશાળ માનવમેદની સામેલ થઈ હતી પૂ. આચાર્ય દેવશ્રીના પુનિત આત્માને શ્રધ્ધાંજલિ આપીએ છીએ.

Page #9

કર્મબંધ અને પુરુષાર્થ
શ્રી ચુનીલાલ વર્ધમાન શાહ
માણસ પિતાનું ભવિષ્ય જાણવા અથવા વિધાતાએ પણ પ્રવર્તતી હોય છે. માણસના સુખ-દુખને પિતાના ભાગ્યમાં શું લખ્યું છે તે જાણવા બહુ આધાર ઈશ્વરની ઈચ્છા પર નિર્ભર છે એમ માનઆતુરતા દાખવતા હોય છે. કેટલાક માણસેની પિતાનું નારાઓ અને આત્માએ જે કમ બાંધ્યા હશે તેવાં ભવિષ્ય જાણવા માટેની તાલાવેલી, દોડધામ અને જ ફળ તેને મળવાનાં છે, એવી એકાંત શ્રદ્ધાવાળાઓ વિહૂવળતા જોઇને એક બાજુ હસવું આવે છે અને પણ ઘણી વાર આડે માર્ગે દોરવાઈને ભાગ્યવાદીબીજી બાજુએ તેમની દયા ઊપજે છે. એક યા બીજી એના જેવી જ અર્થ વિનાની અથડામણે ભોગવતા વિધા દ્વારા માણસનું ભવિષ્ય ભાખનારી તરેહવાર હોય છે. વ્યકિતઓ આજકાલ જોવામાં આવે છે. તેઓ એ સુખ-દુ:ખના કારણની શોધ ભાખેલાં ભવિષ્યોમાંના કોઈ અસાચાં તે ઘણું કારણ વિના કોઈ કાર્ય નીપજતું નથી. માણસના તદ્દન ખેટાં પડ્યાં હેવાનો અનુભવ મેળવી ચૂકેલા સુખ-દુઃખની પાછળ તે નિપજાવનારું કારણ હોય છે. માણસો પણ ભવિષ્ય ભાખનારાઓને પીછો છેડતા
એ કારણ શોધવું તે માણસનું કર્તવ્ય છે. એ કારણ
પણ શોધવ તે માગમન કર્તવ્ય છે નથી. ઊલટું, ભવિષ્ય જાણવા મથનારા વધ્યા છે શેધવાથી જ તેનું નિવારણ કરી શકાય તેમ હોય છે અને ભવિષ્ય ભાખનારા પણ વધ્યા છે.
અને એ રીતે દુઃખથી મુકત થવાનો સંભવ હોય છે ' લોકોના મનમાં એવી છાપ બેઠેલી હોઈ કે તથા સુખના કાળને લંબાવવાની શક્યતા રહેલી હોય માણસના ભાગ્યમાં જે કાંઈ લખાયું હોય છે અથવા છે. તો જાણે છે કે કુપથ્ય ખાનાર કે ભારે ને વધારે પિતાની ઉપર આકાશમાંના જે ગ્રહોની નજર પડતી ખોરાક લેનાર માંદો પડે છે. માંદગી આવતાં તેનું હોય છે તેમની અનુકૂળતા–પ્રતિકૂળતા ઉપર માસના કારણું શોધી ને ફરી ખેરાક વિષેની ભૂલ નહિ સુખ-૬:ખનો આધાર હોય છે. ભવિષ્ય જાણવાની કરવાની ચેતવણી મળી જાય છે, જેથી માંદગીનું દુ:ખ તાલાવેલીની પાછળ ખરી રીતે તે સુખ-પ્રાપ્તિની કે તેનાથી દૂર રહે. મિતાહારી માસ આરોગ્યનું કારણ
ખના નાશની આશા જ રહેલી હોય છે. જો સમજતો હોય છે એટલે તેને માંદા પડવાને ભય ભાગ્યદેવી વિપરીત હોય કે ગ્રહે પ્રતિકુળ હોય તો ભાગ્યે જ લાગે છે. એ રીતે જીવનનાં બધા પ્રકારનાં તેમને પિતાના પક્ષમાં લાવવા જે કાંઈ કરવાનું તેમને સુખ-દુઃખના અનુભવોનાં કારણે શોધીએ અને તેનાં કહેવામાં આવે તે કરવા પાછળ પોતાની શકિત અને ધોરણ-નિવારણ કરી ને તેને જીવનની ઘણી સામાન્ય ધનને વ્યય કરવા તેઓ તૈયાર હોય છે. આ માન્યતાને ફરિયાદ દૂર થઈ જાય. જેમ આ યનું કહ્યું, તેમ આધારે લેક એવા ભ્રમે સેવે છે, એવા અજ્ઞાનમાં ધંધાનું, નેકરીનું, હુન્નર-કારીગરી ઈત્યાદિનું પણ આથડે છે, એવા પ્રયોગ-ઉપાસના-અનુષ્ઠાને માં ધન- સમજવું. તેમાં સફળતા નાં પણ કારણ હોય છે, શક્તિનો વ્યય કરે છે કે તે જોઈને ભવિષ્ય કહેનારી પણ કેટલીક વાર માણસ ગૂંચવણમાં પડે છે. જ્યોતિષાદિ વિધાઓ ઉપર પણુ ગુસ્સો આવે છે. તે કોઈ વાર જુએ છે કે પિતાને પાડોશી અમિતા. એ જ સ્થિતિ ઈશ્વરવાદીઓ અને કર્મવાદીઓમાં હારી અને ખાઉધરે છે, છતાં તે કોઇવાર માં

Page #10

૧૮૦
આત્માનંદ પ્રકાશ
પડતો નથી અને પોતે સંભાળી સંભાળીને ખાય છે પચે, તેમાં ભાગ્યને, ઈશ્વરને કે કર્મબંધને પ્રભાવ છતાં વારંવાર માંદા પડે છે ! એ જ રીતે એક દુકાનદાર નયા પણું પોતપોતાની પ્રકૃતિના પ્રભાવ છે, એ જ જુએ છે કે પોતાની બાજીને દુકાનદાર વધારે વકરે
રીતે સરખો ધંધો કરતા દુકાનદારોમાંના એકના કરે છે અને પોતાની દુકાને ઓછો વકરે થાય છે, વિનય-સૌજન્યથી ઘરાક વધારે આકર્ષાતા હોય, બેઉની દુકાનમાં માલ સરખે છે, બેઉ સરખે ભાગે બીજાનું એવું વ્યકિતગત આકર્ષણ ન હોય તે ઘરાકી માલ વેચે છે, છતાં આમ કેમ ? આવું કાંઈક બને વધારે ઓછી થાય; એમાં ભાગ્યની કે પાપ-પુણ્યની છે ત્યારે દર્દી માણસ તપાસ કર્યા વિના અને કાન- કશી અસર હોતી નથી. કારણ ઉપર દષ્ટિ થયા પછી દાર વસ્તુસ્થિતિને અભ્યાસ કર્યા વિના એકદમ માની તેનું નિવારણ કરવું એ માણસના પિતાના હાથની લે છે, કે આ તે ભાગ્યની વાત છે. અથવા તે વાત હોય છે, એવી જ ઇશ્વરેચ્છા હશે, કિવા એકના પૂર્વભવનાં “અકસ્માતમાંની ભૂલભરી માન્યતા પાપ અને બીજાના પૂર્વભવનાં પુણ્ય—એ એ કર્મ કેટલીક બુદ્ધિમાન માણસે પણ અમુક બનાવ કે બંધને પ્રભાવ હશે. આ બેઉ સ્થિતિમાં જે કારણેની અમુક પરિસ્થિતિને એકદમ અકસ્માત કહી નાખે છે, અસર થતી હોય તે કારણે શોધવા જોઇએ. પરંતુ ત્યારે આશ્રય થાય છે. કોઈ કાર્યનું કારણ શોધતા તેમ કરવામાં આવતું નથી અને કદાચ ઉપરછલી માણસની બુદ્ધિ થાકે અને કારણ હાથ લાગે નહિ શોધ–તપાસ કોઈ કરે, પણ ઊંડાણમાં ઊતરવાની કોઈ ત્યારે તેને અકરમાત માનવા પ્રેરાય છે, “અ-કસ્માત તકલીફ લેતું નથી; ઝટ લઈને પોતાની જાતને એટલે ક્યા કારણથી કાર્ય કે બનાવનો જન્મ થયો તે નિર્દોષ માની લઈ ભાગ્ય-ઈશ્વર–કે કમબંધ ઉપર માલુમ પડે નહિ તે, અકસ્માત વિષેની આ માન્યતા દોષનો ટોપલો ઓઢાડે છે. આ અજ્ઞાન કહેવાય. આ અને ભાચ-ઈશ્વર-કર્મના પ્રભાવની માન્યતા અમુક અજ્ઞાનથી નીપજતા બનને માણુની જિંદગીમાં હદ સુધી એકસરખી બિનજવાબદાર માન્યતાઓ છે. પાર રહેતો નથી. એ અજ્ઞાને માણસનાં વધાર્યા કયા કારણુમાંથી કાર્ય નીપજ્યું તે શોધને પાત્ર વસ્તુ છે, લેકોને અંધકારમાં અથડાવ્યા છે, જંગલી પથ છે; પતે તે શોધી શકતા ન હોય તે તેણે કોઈ સમા બનાવ્યા છે અને માણસાઈ મુકાવી દીધી છે. તજજ્ઞ પાસેથી માહિતી કે સમજ મેળવવી જોઈએ, શારીરિક, માનસિક અને ઘણી વાર કાલ્પનિક દુખે પરંતુ તેવું કશું ન કરતાં થાકે કે કંટાળાથી દરવામટાડવાને અથવા સુખ મેળવવાને જાપ-બલિદાન- ઈને અકસ્માતને નિર્ણય આપવો એ અજુગતું છે, અનછાન-મંત્રપ્રયાગ-હોમહવન અને બાધા-આખડી મેટરની હડફેટમાં માણસ આવી ગયો, કે પાણી વગેરે કરવામાં આવે છે તે મોટા ભાગે અજ્ઞાન-મુલક ઓળંગતા માણસ ડૂબી ગયે, કિવો એ પરેશનના જ હોય છે, આ બધું અણુ, મામડિયા કે સમાજના ટેબલ પર દર્દી મરણ પામે: તે બધા અકસ્માત નીચલા થરના માણસેથી થતું હોત તે તેમના અજ્ઞાન મનાય છે, પરંતુ એવા ઘણાખરા બનાવે સાચા અમાટે દયા આવત. દરેક માણસ કે ઈ પરમ બુદ્ધિમાન કસ્માત હોતા નથી, તેનાં કારણો હોય છે, પણ તે ન હોઈ શકે. પરંતુ ભણેલાઓ, શહેરીએ અને કેટલાક શોધવાની કાં તે આપણા માં આવતા નથી અથવા બુદ્ધિમાનમાં ખપતા માણસે પણ એ ભૂલમાં પડેલા આપણાંમાં શક્તિ નથી અથવા ધીરજ હતી થી. જોવામાં આવે છે. બુદ્ધિમાન નામરિકે અને ધર્મ, મેટરની હડફેટમાં આવી જનાર માસ મેટરની ગુરુઓ તેઓને સાચી સલાહ આપી શકે તેમ હોય ગતિનું માપ જાણ્યા વિના રસ્તો ઓળંગવા જાય અને છે. એવી સમજ મેળવનાર રોગ સમજી શકે છે કે જરુરી ઝડપ ન વાપરે તે હડફેટમાં આવી જ જાય, પિતાના પાડોશીને જે ખોરાક પચે અને પિતાને ન એ અકસમાત કેવી રીતે ?' વસ્તુત: રસ્તે ઓળંગનારની

Page #11

કર્મબંધ અને પુરુષાર્થ
અને મેટર-ડાઇવરનો બ્રેક મારવાના સમય અગેની કરી લે છે. પૂર્વભવના કર્મબંધની આ વાતની પાછળ ખોટી ગણતરીઓનું એ મિશ્ર પરિણામ હોય છે.
એટલી બધી ગેરસમજ કે અતાન વ્યાપેલાં છે. કે થડા સમય પહેલાં અમદાવાદમાં રેલવે સીંગ તેથી માણસે દલી, પ્રમાદી અને પુરુષાર્થહી બની પાસે એક રાહદારી એન્જિનના બમ્પરની હડફેટમાં ગયા છે. પોતાની ભૂલે, પિતાનાં દુષણે, આળસ આવી જતાં મૃત્યુ પામ્યો હતે. તે માણસ ટ્રેન અને પિતાના અનેતિક કાર્યોને દેષને ટોપલા પણ આવતી હતી ત્યારે તેના પાટાથી થોડે આધે ઉભે તેઓ પૂર્વભવનાં કર્મો ઉપર ઓઢાડતા બની ગયા છે. રહ્યો હતો. તેના પિતાને અયા વિના પસાર થઈ અમુક સ્ત્રી કે પુરુષ લાંબા વખતથી રોગથી જશે એવી તેની ગણતરી હતી, પરંતુ ટ્રેનના ડબાની પીડાતા હોય, કેઈ કુટુંબ ધનવાનમાંથી ધનહીન બની પહોળાઇની તેની ગણતરી બેટી હતી; અથવા ડબી ગયું હોય, કઈ પ્રદેશમાં ઓછો વરસાદ પડે હોય, કરતાં એન્જિનના મોખરે આવેલા બમ્પરની પહોળાઈ ધરતીકંપ થયો હોય કે રેલનું સંકટ આવ્યું હોય, તે થોડી વધુ હોય છે તેની તેને સમજ નહતી. પરિણામે તુરત કેટલાક સમજુ માણસ અને મુખ્યત્વે કર્મવાદી તેનું મૃત્યુ થયું.
જેને કહી નાખશે કે જેવાં જેનાં કર્મ ! એમાં પિતે - ઓપરેશન ટેબલ પર મૃત્યુ પામતા દર્દીના સંબં
જાણે કશું કરવાનું ન હોય; પિતા પર જરાયે જવાબધમાં પણ દર્દી અંગેની, પ્રકૃતિ અંગેની, તેની શક્તિના
દારી આવતી ન હય, અરે પોતે એ સ્થિતિ માટે ટકાવ અંગેની કે કોઈ ટેકનિકલ ગેરસમજ ઉવા માણુ
લગારે વિચારવા ભવાનું પણ ન હોય તેવું તે તરીની ભૂલ જવાબદાર હોય છે, જે સામાન્ય માણસ
કહેશે. કર્મબંધન, પ્રારબ્ધ કે સંચિત કર્મ અંગેની સમજી શકતા નથી પણ તજજ્ઞો સમજતા હોય છે.
માન્યતામાં એટલાં અજ્ઞાન અને જડતા ભરેલાં છે કે આવા બનાવોમાં મૃત્યુ નહિ પણ ખૂને થે થઈ જતાં
કોઈ જ્ઞાની મનાતે માણસ કાંઈ ખોટું કે અનતિક હોય છે. એવા માણસની જિંદગી કેટલી લાંબી હતી
કામ કરે છે ત્યારે લોકો તેના ગતભવે બંધાયેલા કર્મને તે ભલે ન જાણી શકાય તેવી વાત હોય, પણ
દેષ કાઢવા મંડી જાય છે! “જ્ઞાનીને પણ બાંધેલા મૃત્યુનું કારણ તો શોધી સ્પષ્ટ કરી શકાય તેવું હવા છતાં અકસ્માતની માન્યતા ભાય. ઇશ્વરેચ્છા કે કર્મ- કમ ભગગ્યા વિના 2 થતા નથી ” એમ કહી બંધને વચ્ચે લાવવા તે બુદ્ધિની જડતા છે. એ અજ્ઞાન
તેના પ્રગટ પીપ ઉપર અદ્રષ્ય એવા ગત ભલે બાધેલાં
કાપનિક કર્મનું રૂપાળું અસ્તર ચડાવે છે! સાચા માણસને ખૂબ પચી ગયું છે. લોહીમાં પેસી ગયું છે અને એથી જ તે કઈ બનાવનું કારણ શોધવાની જ
પાપી, દેશી, પ્રમાદી અને અજ્ઞાની માણસને જાણે તકલીફ ન લેતાં એકદમ ભાગ્ય, ઈશ્વરેચ્છા કે કર્મબં, સમાજમાં બચાવ કરવામાં ધમાં રહેલો હોય એમ ધની ક૯ ના પાસે દેડી જાય છે. આ રીતે પોષાતું માની લે કે તેના દોષ શોધવાને બદલે તેને ગતભવના રહેલું અજ્ઞાન માણસને હીનપુરુષાથ, નિષ્ક્રિય કિંવા કર્તવ્યથી પરાવૃત્ત-વિમુખ બનાવી મૂકે છે. એ જ
જ્યાં ભય સંકટનું કારણ સહેલાઈથી શોધી કે અજ્ઞાન તેને માણસ મિટાવી હેવાન બનાવી શકે છે સમજી શકાય તેમ હોય, એટલું જ નહિ પણ એ
કારણનું પ્રયત્ન વડે નિવારણ પણ કરી શકાય તેમ ગત ભવના કર્મબંધ પર દોષારોપણ
હોય, ત્યાંય પૂર્વભવના કર્મબંધને હડ માણસની ભણેલા-ગણેલા માણસે માને છે ખરા, કે કારણ સાંસારિક, માનસિક કે આધ્યાત્મિક શક્તિનું દેવાળું વિના કાર્ય નીપજતું નથી, પણ જ્યારે માણસના
કાઢનારે બને છે. વિના વિચારે કર્મબંધનનો જાપ સુખ કે દુઃખનું કોઈ દ્રશ્ય કારણું માલુમ ન પડે ત્યારે જ૫નારાઓનું અતાન ધર્મગુઓ ટાળશે નહિ, ત્યાં અદશ્ય કારણ તો હોવું જ જોઈએ. અને તે પૂર્વે સુધી સમાજની મનોદશા વધુ ને વધુ સડ્યા કરવાની છે. ભવનું સારું કે માઠું કર્મબંધન જ હેય એ નિર્ણય
(“જૈન પ્રકાશ” માંથી સાભાર)

Page #12

છે
ર
દીવાળી પર્વનું મહત્વ અને રિદ્ધિસિદ્ધિ
મુનિરાજ શ્રી લક્ષ્મીસાગરજી મહારાજ (ચૂડા ) દિવાળી પર્વના દિવસોમાં ભગવાન મહાવીર છતાં, માતા પાસે રડી રડીને ખાવા માટે તૈયાર કરાવેલી પ્રભુના આદેશ–- ઉપદેશને ધ્યાનમાં રાખી જ્ઞાન– ખીર, જરાએ આંચકે ખાધા સિવાય મુનિરાજના દર્શનચારિત્રની આરાધનાના ચોપડાનું આપણે સહુ પાત્રામાં ઉલ્લાસ અને ભાવપૂર્વક વહોરાવી દીધી હતી. શારદાપૂજન કરીએ અને જીવન ધન્ય બનાવીએ. શાલિભદ્ર રિદ્ધિ-સિદ્ધિ મેળવવા અર્થે આ ક્રિયા
ન કરી હતી પણ નિમંમતા અને ભક્તિભાવે આ લૌકિકદષ્ટિએ દીવાળી પર્વની પ્રવૃત્તિ માટે જુદા ,
કાર્ય કર્યું હતું. જેના ફળરૂપે રિદ્ધિ ન ઇચ્છી હેવા જુદા અનેક હેતુઓ પ્રસિદ્ધ છે, પરંતુ લેકોત્તરદષ્ટિએ
છતાં બીજા જન્મમાં તેને તે પ્રાપ્ત થઈ હતી, જેનદર્શનના મંતવ્ય પ્રમાણે દિવાળી પર્વના પ્રવર્તન : નનું મુખ્ય કારણ શ્રમણ ભગવાન મહાવીર પ્રભુનું અભયકુમારની બુદ્ધિના મૂળમાં તેની પિતૃભક્તિ નિર્વાણ છે.
મુખ્ય કારણરૂપે હતી, જન્મથી જ વિરક્ત હોવા દિવાળી દિવસે ચોપડા પૂજનની શરૂઆત કરતાં
છતાં તેના પિતા શ્રેણિક પ્રત્યે તેની ભક્તિ અને
ભાવ અનન્ય હતાં. સંયમી, તપસ્વી અને વિરાગી જે વેપારીભાઈઓ ગૌતમસ્વામીની લબ્ધિ, શાલિ
હોવા છતાં અભયકુમારે પોતાના પિતાની કોઈપણ ભદ્રની વિદ્ધિ, અભયકુમારની બુદ્ધિ અને વન્ના
ઇરછાને અતૃપ્ત રહેવા દીધી ન હતી. રામની દશરથ શેઠના સૌભાગ્ય માટેની માગણી કરે છે. આ માગણી
પ્રત્યેની ભક્તિ અને ભીષ્મ પિતામહના મહાન ત્યાગ તો ઉત્તમ પ્રકાગ્ની છે. વસ્તુની પ્રાપ્તિ માટે માત્ર બરછાની નહીં પણ સાથોસાથ ઉપાસનાની પણ
કરતાં પણ અભયકુમારની પિતા માટેની નિર્મળ
કર્તવ્ય બુદ્ધિ વધારે પ્રશંસાપાત્ર છે. આવશ્યક્તા છે. ગૌતમસ્વામીએ અનેક લબ્ધિઓ પ્રાપ્ત કરી હતી.
યવન્ના શેઠના સૌભાગ્યની માગણી કરનારાઓ
માંથી ઘણા વેપારી ભાઈઓને તેમના જીવનની પણ તેની પાછળ મહાન તપની આરાધના હતી. તપ
માહિતી પણ નહીં હોય. રાજગૃહમાં ધનેશ્વર નામના કર્યા સિવાય ચોપડામાં ગૌતમસ્વામીની લબ્ધિ પ્રાપ્ત
શેઠને ત્યાં પુત્રનો જન્મ થયો. અને તેનું નામ કૃતથજો એમ લખવાથી લબ્ધિઓ પ્રાપ્ત થતી નથી. જેને લબ્ધિ જોઇએ તેણે તપ કરવું જ રહ્યું આવા
પુણ્યક પાડયું. પુણ્ય કહીને, પુણ્ય ભોગવતાં જ બાળક
જ . એટલે તેનું કતપુરક નામ યથાર્થ જ હતું. શદ્ધ તપની સાથે સાથે સ્વસ્થતા, પ્રસન્નતા અને
જન્મથી જ નિર્વિકારી અને નિપાપી એકને એક વિશુદ્ધતા આપોઆપ આવતાં જ જાય છે. આવા
પુત્ર હોવાથી, માતા-પિતાને તે સાધુઓના સંગાથમાં તપસ્વીઓ માગે કે ન માગે તે પણ લબ્ધિઓ તેને
રહે એ ન રૂછ્યું ભૌતિક સુખ અને વૈભવથી દૂર મળે જ છે.
નાસતાં હોવા છતાં ભેગાવલી કમેં તો ભોગવ્યે જ . શાલિભદ્રની રિદ્ધિના મૂળમાં તેની દાનવૃત્તિ કારણું છૂટકે. પિતાએ પુત્રને વૈભવ અને વિલાસના ભાગે ભૂત હતી. પૂર્વ જન્મમાં જ્ઞાન અને સંસ્કાર ન હોવા દેરાવવા વેશ્યાની સોબત કરાવી, ધનને નાશ થતાં

Page #13

દીવાળી પર્વનું મહત્વ
વેશ્યાની પ્રીતિના પણુ અંત આણ્યે.. પૂર્વજન્મના કમેયના કારણે કૃતપુણ્યકને ધનાશેઠના મૃત્યુ પામેલા પુત્ર જિનદત્ત શેઠની સંતાન વિહીન ચાર પત્નીઓના પતિદેવ તરીકે રહેવાનું થયું, બારવ'ના ગૃહસંસારનાં અંતે ચાર પુત્રાને પિતા થયા. પછી તા શ્રેણિક રાજાનું અર્ધું રાજ મળ્યુ અને તેની પુત્રી મનેરમા સાથે લગ્ન પણ કર્યાં. પેાતાના પૂર્વજન્મની હકીકત અને સંસારની વિચિત્રતાનું' સ્વરૂપ ભગવાન મહાવીર પાસેથી સમજી કૃતપુણ્યક શેઠે બધું છેાડી ત્યાગના પંથે પડી દીક્ષા લીધી. આ કૃતપુણ્યક શેઠ તેજ ચોપડામાં લખાતાં યવન્ના શેઠનુ સાચું નામ છે, એનું સૌભાગ્ય ઉત્તમ પ્રકારનું હતું, તેમાં શ’કા નથી.
આ મહાન આત્માએ નીતિ, સદાચાર, શીલ અને ચારિત્રના ભાગે બધી રિદ્ધિ-સિદ્ધિ પ્રાપ્ત કરી હતી. નીતિ, સદાચાર, શીલ અને ચારિત્રના માગે જનાર માટે યા, મૈત્રી, બંધુતા, વાત્સલ્યભાવ સત્યતા, પ્રમાણિક્તા, ઉદારતા, ક્ષમા, પરોપકાર વગેરે સદ્ગુણા કેળવવા જોઇએ. આવા મહાન આત્માઓએ જે રિદ્ધિ-સિદ્ધિ પ્રાપ્ત કરેલી. તેવી રિદ્ધિ—સિદ્ધિની માગણી કરતી વખતે તેમના અને આપણા જીવનલક્ષ સંબંધની અસમાનતાના ખ્યાલ કરી, એમના અને આપણા જીવનલક્ષ્ય વચ્ચે કેવી અને કેટલી સુસ ંગતિ અને વિસંગતિ રહેલી છે તેને આપણે વિવેકપૂર્વક વિચાર કરવા જોઇએ. પછા અને અભિલાષા મુજબ વસ્તુઓની પ્રાપ્તિમાં સાચું
Once
૧૮૩
સુખ નથી. પરંતુ સાચું સુખ તે ઇચ્છા અને અભિલાષાના અભાવમાં જ રહેલુ છે.
મહાન લબ્ધિએ, રિદ્ધિ-સિદ્ધિ અને સુખા મળ્યાં છતાં એમના અધિકારીઓએ એ બધામાં ન
રાચતાં, તેને છેડી ત્યાગ સંયમને મા` સ્વીકાર્યો હતેા, તે પણ આપણે યાદ રાખવું જોઇએ રિદ્ધિસિદ્ધિઓની ઇચ્છા હેાવા છતાં અને તે માટે દરેક દિવાળીએ માગણી કરવા છતાં શા માટે હંમેશા આપણને દુ:ખ, ચિંતા, ઉદ્બેગ અને વ્યાકુળતા અનુ. ભવવા પડે છે ? ચાપડાના સરવૈયામાંથી આ હકીકત ન સમજી શકાય, આપણી જીવન પદ્ધતિમાં જ દોષ છે. અને રિદ્ધિ-સિદ્ધિએ મેળવવા માટે તે જીવન પદ્ધતિનું સરવૈયું કાઢવું જરૂરી છે. એ સરવૈયામાંથી આપણને ખાતરી થશે કે દુઃખ, ચિંતા, ઉદ્વેગ અને વ્યાકુળતા એ આપણા પેાતાના જ દાષાનુ પરિણામ છે.
આ રીતે ચાપડા પૂજનની સાથેાસાથ આપણી જીવન પદ્ધતિના વિચાર કરી તેનું પૃથક્કરણ કરવું પણ અત્યંત જરૂરી છે. અને જૈનશાસનની માન્યતા પ્રમાણે દિવાળીપર્વનું મહત્ત્વ સંક્ષેપમાં અહિં રજુ થયું છે. આ દિવાળોપર્ટીંનાં દિવસેામાં ભગવાન મહાવીરના આદેશ-ઉપદેશા આપણે સહુ કાઈ વિચારીએ, જીવનના ગુણુ દેષનું સરવૈયુ કાઢીએ અને જ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્રની આરાધના-ચાપડાનુ શારદા પૂજન કરી જીવન ધન્ય બનાવીએ એજ મારી અને તમારા સર્વની શુભભાવના ૐ શાન્તિ.

Page #14

અમેરિકન સાહિત્યકાર અને સ્ટ હેમીંગ્વઃ
એક મિતાક્ષરી રસદર્શન
(પ્રો. જ, ભા. દવે.) વિધિની કેવી વિચિત્રતા? પાંચ મીનીટ પહેલાં એક શેખીન પણ તે હતા, હેમીંગે પિતાનું લખાણ માણસ જીવતે છે અને ખુબ તંદુરસ્ત છે. પાંચ મીનીટ લખતા જાય અને બીલાડીએને દુધ ૫ણ પાસે જાય ! પછી આપણે સાંભળીએ છીએ કે તે માણસ અકસ્માતથી હેમનું મનોબળ પણ જબરું હતું, ૮ મનેગુજરી ગયે! ખરેખર માણસનું જીવન ક્ષણભંગુર છે બળની છાપ તેના બધા લખાણમાં છે. ધાર્મિક વિચાતેને આ સચેટ પુરાવે છે
માં સ્વતંત્ર દેખાય, જરા નાસ્તિક જે પણ લાગે અર્નેસ્ટ હેમીંગે નું મરણ પણ એક અકસ્માતથી
પણ રોમન કેથલિક દેવલમાં રવિવારની પ્રાર્થના થયું ! તે પોતાની પિસ્તોલ સાફ કરતા હતા તેવામાં કદી ચૂકતા નહિ હેમીંગેની નવલિકાઓનો અભ્યાસ ઓચીંતે તેને હાથ પીસ્તલના ઘોડા ઉપર પડ્યો. ઘેડ કરતાં એમ દેખાય આવે છે કે તેમાં ઉંડી નિરાશા દબાયો અને પીસ્તોલમાંથી ગેળી છૂટી, હેમી'ના છે. માનવ પ્રયત્નોને અંત પરંજ્યમાં પરિણમી જાણે માથાની આરપાણ નીકળી ગઈ અને હેમાંગે ખલાસ. બધું ધૂળધાણી થઈ જતું હોય તેમ દેખાય છે, ફિલ્મ- હેમાંગ્લેનું નામ જમતને સાહિત્ય ક્ષેત્રમાં માં તેની નવલિકાઓ ઉતરાઈ છે તેમાં મુખ્ય (1) અજાણ્યું નથી. તે અમેરિકાના મશહર નવલિકા લખનાર The Snows of Kilimanjaro (2) The હતો, તેની નવલિકા ઉપરથી સીનેમાનાં ફિમદ પણ Sun also rises 242 (3) Farewell to ઉતરાતાં હતાં. જે નવલ કથા માટે તેને ઈનામ મળ્યું હતું Arms છે. આ બધી તેની સારી કૃતિએ તરીકે તેનું નામ છે A Farewell to Arms, ગુજરાતીમાં પ્રશંસા પામો ચુકેલ છે. હમીવેના પ્રશંસકો પૃથ્વી પરના તેને અર્થ કર હેય “શસ્ત્રાને નમસ્કાર.” એમ તમામ દેશમાં છે. તે માટેના એક મિત્ર પ્રશંસકે કહી શકાય.શસ્ત્રાસ્ત્રો ને નમસ્કારનું મૃત્યુ પિસ્તોલ જેવા હેમનું મૃત્યું થયું છે, એ વાત જાણી ત્યારે બેલી હથીષરથી અને અજાણતાં પિતાને હાથે થાય તે કેવી લાવો હવે પૃથ્વી પર બીજો હમીંચે નહિં જન્મ !” વિધિની વિચિત્રતા !
ખરેખર તેના લખાણોમાં પ્રત્યેક હેમીંવેનું વ્યક્તિત્વ સાહિત્યકાર હેમાંગ્લેની ટેવે વિચિત્ર હતી. તે ઝળકી ઉઠેલું જોવામાં આવે છે. પિતાના લખવાના ટેબલ ઉપર ઢગલા બંધ પુસ્તક જીવનને આનંદ, જીવનની કરૂણતા અને માનવ
અને કામળો રાખતે, સ્વભાવે તે ચેખલીઓ માત્રનું બંધુત્વ; આ વસ્તુઓનું નિરૂપણ તેની કૃતિ (Puritanical), જરા અતડે પણ લાગે કાંઈક વહેમી, એમાં જોવામાં આવે છે. હેમીગ્નેને સ્થૂળ દેહ નાશ અંધશ્રદ્ધાવાળે પણ ખરે! બીલાડીઓને અજબ પામ્યો છે. તેને અક્ષરદેહ સદાય અમર છે ! -
- ઈનામી મેળાવડો ભાવનગરમાં શ્રી જેન ધા. શિ. મંડળ તરફથી લેવાયેલી ચેથી વાર્ષિક ધાર્મિક પરીક્ષામાં ઉત્તીર્ણ થયેલાં બાલક-બાલિકાઓને પારિતોષિક આપવાને એક મેળાવડો તા. ર૭૮-૨૧ને રવિવારના રોજ બપોરના ત્રણ કલાકે શ્રી સમવસરણના વાડામાં પૂ. આ. મહારાજ શ્રી વિજય સૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબ આદિ મુનિગણની નિશ્રામાં જવામાં આવ્યું હતા, જે વખતે પ્રતિષ્ઠિત ગૃહસ્થ અને શ્રાવક શ્રાવિકાઓ તથા વિદ્યાર્થી ભાઈ બહેનની હાજરી સારા પ્રમાણમાં હતી.
આ મેળાવડામાં શ્રીયુત અમૃતલાલ કાળીદાસ શાહ (એડીશન જજ સાહેબ) ના વિદ્યાર્થી ભાઈ બહેનોને પારિતોષિક તથા પ્રમાણપત્ર અને શિક્ષક ભાઈ બહેનને બેનસ મળી લગભગ આઠ રૂપિયાનાં ઈનામ વહેંચવામાં આવ્યાં હતાં.

Page #15

શ્રી જેન આત્માનંદ સભા–ભાવનગર
[૬૩-૬૪મા વર્ષનો રિપોર્ટ]
(સં. ૨૦૧૫ના કારતક સુદી ૧ થી સંવત ર૦૧૬ના આસો વદી ૦)) સુધી)
આ સભાના સં. ૨૦૧૫ તથા ૨૦૧૬ની સાલના હિસાબ તથા સરવૈયું આપની સમક્ષ રજુ કરવામાં આવે છે.
સભા ૬૪ વરસ પૂરા કરી ૬૫માં વરસમાં પ્રવેશ કરે છે, એ અમારે મન આનંદને વિષય છે અને પોતાના કર્તવ્ય ક્ષેત્રે યશસ્વી મજલ કાપી રહે એવી પરમકૃપાળુ પરમાત્મા પાસે પ્રાર્થના કરીએ છીએ.
જૈન સાહિત્યને ઉદ્દેશ પરદેશમાં વ્યાપક પ્રચાર કરે અને ધાર્મિક અને વ્યાવહારિક શિક્ષણને પ્રચાર કરે એ આ સભાનું ધ્યેય છે અને આ દયેયને અનુલક્ષીને આ સભા યથાશક્તિ સેવા બજાવતી આવી છે, રિપોર્ટવાળા વરસ દરમિયાન સંગવશાત સભા સાહિત્યક્ષેત્રે કઈ મહત્વને ફાળો નોંધાવી શકી નથી.
એમ છતાં ભાષાંતર કે સંશોધનના મોટા ગ્રંથની સાથે એક એક હજારના ખર્ચે નાના ગ્રંથે પ્રગટ કરવાની ઉમેદ ધરાવે છે, તેના ફળસ્વરૂપે બે નાના ગ્રંથ સભાએ પ્રગટ કર્યા છે, તેમાંનું એક છે સુપ્રસિદ્ધ સિદ્ધહસ્ત લેખક તથા વક્તા મુનિરાજ શ્રી ચંદ્રપ્રભસાગરજી મહારાજે લખેલ “ કથાદીપ " અને બીજું છે લોકપ્રિય લેખક સ્વ મોતીચંદ ગિરધરલાલ કાપડિયાએ લખેલ “ ધર્મકૌશલ્ય ” યુગદષ્ટિને આવરી લેતા હોય એવા આ બંને ગ્રંથ છે. વ્યાપકદષ્ટિ એમાં સમાયેલ છે અને એટલા જ ખાતર એટલા જ આવકારદાયક નીવડ્યા છે.
આ પ્રકારનું વધુ સાહિત્ય તૈયાર કરાવીને પ્રગટ કરતા રહેવાની સભાની મનેકામના છે. અને જૈન સાહિત્યના વ્યાપક પ્રચારની દિશામાં ફાળો નોંધાવતી સાહિત્ય પ્રચારની અમારી ભાવનાને દાતાઓ અપનાવશે એમ ઇચ્છીએ છીએ.
સભાની સાહિત્ય વિષયક પ્રવૃત્તિનો વિચાર કરીએ તે સભાની સાહિત્ય પ્રકાશનની પ્રવૃત્તિ (૧) આત્માનંદ સંસ્કૃત ગ્રંથમાળા (૨) શ્રી આત્માનંદ જૈન ગ્રંથમાળા અને (૩) શ્રી આત્માનંદ જૈન શતાબ્દિ સીરીઝ—આમ ત્રણ વિભાગમાં વહેંચાયેલી છે.
આત્માનંદ સંસ્કૃત ગ્રંથમાળા સં. ૧૯૯૬માં શરૂ કરવામાં આવી અને આજ સુધીમાં સભાએ ૯ કીંમતી ગ્રંથે પ્રગટ કર્યા છે. તથા પૂ. સાધુ, સાધ્વી, જૈન-જૈનેતર વિદ્વાને લગભગ પાંત્રીસ હજારની કિંમતના ગ્રંથે દેશ પરદેશમાં ભેટ "આપ્યા છે. અભ્યાસકે અને

Page #16

૧૮૬
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
તત્ત્વ પ્રેમીઓની દુનિયામાં આ સાહિત્ય સારા સત્કાર પામ્યું છે અને તે એટલુ જ મૂલ્યવાન છે.
હાલમાં આગમ પ્રભાકર મુનિ મહારાજ શ્રી પુણ્યવિજયજીની પ્રેરણા અને સહકારથી સ્વમુનિરાજ શ્રી ભુવનવિજયજી મહારાજના વિદ્વાન શિષ્યરત્ન મુનિ મહારાજ શ્રી જખૂ વિજયજી મહારાજ અવિરત શ્રમ લઈને દર્શન શાસ્ત્રના મહાન ગ્રંથ નયચક્ર” તૈયાર કરી રહ્યા છે, તેના એક ભાગ તા લગભગ તૈયાર થઈ ગયા છે, ખીન્ને ભાગ તૈયાર થઈ રહ્યો છે. પહેલા ભાગ થાડા વખતમાં જનતા સમક્ષ રજૂ કરવા સભા ભાગ્યશાળી થશે.
શ્રી આત્માનંદ જૈન ગુજરાતી ગ્રંથમાળા : સભાના જન્મકાળથી જ સભા તરફથી આ ગ્રંથમાળા ચાલુ કરવામાં આવી છે અને આજ સુધીમાં તેા નાના – મેાટા ૯૩ ગ્રંથા પ્રગટ કરવામાં આવ્યા છે. અને સભાના પેટ્રના આજીવન સભ્યો અને વિદ્વાનોને ભેટ તરીકે આપવામાં આવ્યા છે.
કાગળ અને છાપકામની સખત મેઘવારીના લીધે પ્રકાશન કાય હાલ ધીમું પડી ગયુ છે, “ કથા દીપ ” અને “ધકૌશલ્ય” એમ એ ગ્રંથે પ્રગટ કરવામાં આવ્યા છે અને બીજા વધુ પ્રકાશનેા માટે સભા વિચાર કરી રહેલ છે, આ ઉપરાંત આ સભાના માનમત્ર સ્વ. વઠ્ઠલદાસ ત્રિભાવનદાસ ગાંધીની સેવાના સ્મારકરૂપે જે સ્મૃતિગ્રંથ પ્રગટ કરવાના છે તેની પણ ચેાગ્ય વિચારણા ચાલી રહેલ છે.
જૈન આત્માનંદ શતાબ્દિ સિરિઝ :– શ્રી ત્રિષષ્ઠિ શલાકા પુરૂષ ચરિત્ર મૂળના થાર ભાગ આ સિરિઝમાં પ્રગટ કરવામાં આવ્યા છે અને પાંચમા ભાગથી તેનુ પ્રકાશન કરવાનું બાકી છે તે માટે ચેાગ્ય વિચારણા ચાલુ છે.
આ ઉપરાંત ‘ આત્માનંદ પ્રકાશ ” માસિક છેલ્લા ૫૮ વરસથી નિયમિત રીતે પ્રગટ થઇ રહ્યું છે. તેને વધુ સમૃદ્ધ કરવાની જરૂર છે, પણ માંઘવારી અને આર્થિક સંકડામણને અંગે આ કાર્ય ઢીલમાં પડયું છે.
ઉપરની તમામ પ્રવૃત્તિને વધુ વેગ વાન બનાવવા માટે દાતાઓ અને સાહિત્યપાસકને અમા આ તકે સહકાર માગીએ છીએ. આ ઉપરાંત સભાની અન્ય પ્રવૃત્તિઓમાં શ્રી મૂળચંદભાઈ સ્મારક કેળવણી ફંડ, ખાજી પ્રતાપચંદ્રજી ગુલામચંદ્રજી કેળવણી કૂંડ, શ્રી ખાડીદાસ ધરમચંદ જૈન બન્ધુએ માટેનુ રાહત ફંડ, આઝાદ દિન રાહત ફંડ, વગેરે ફંડના કાર્યો, તેના ધ્યેયને અનુલક્ષીને ચાલુ જ છે, તેમજ પ્રવર્તક મુનિરાજ શ્રી કાન્તિ વિજ્યજી મહારાજ સ્મારક કેળવણી ફંડ અને સ્વ. શેઠ દેવચંદ દામજી સ્મારકની આવેલ રકમમાંથી મેટ્રિકના વિદ્યાથી ઓ માટે ચંદ્રક આપવાની ચાજના હવે થાડા જ સપ્તયમાં અમલમાં સુકવામાં આવશે.
દેવ ગુરૂ ભક્તિ અંગે આ, શ્રી વિજ્યાન દસૂરીશ્વરજી મહારાજની જન્મ જયન્તિ ચૈત્ર શુ. ૧ ના શ્રી શત્રુનની યાત્રા કરીને, અને પૂજ્યપાદ મુનિવર્ય શ્રી મૂળચ ંદ્રજી

Page #17

૬૩-૬૪મા વર્ષને રીપેર્ટ
૧૮૭
મહારાજની તથા પૂ. આચાર્ય શ્રી વિજયકમળસૂરીશ્વરજી મહારાજની જયંતિ માગશર વદી ૬ તથા આ. શુ ૧૦ ના રોજ પૂજાદિ ભણાવીને નિયમિત ઉજવવામાં આવે છે તેમજ સભાની વાર્ષિક દિવસ પણ જેઠ, શુ ૨ ના રોજ તળાજા તીર્થની યાત્રા કરીને ઉજવવામાં આવે છે. રિપોર્ટના સમય દરમિયાન આ જયંતિએ ઉજવવામાં આવી હતી. .
આ રિપોર્ટના સમય દરમિયાન સભાના પેટ્રને તેમજ આ જીવન સભ્યો સ્વર્ગ વાસી થયા છે. તેમની આ સભા સખેદ નેંધ લે છે –
શા અમૃતલાલ કાળીદાસ, શા વરચંદ પાનાચંદ શા પર તમ સુરચંદ, શા નતમ શામજી, શા પ્રેમચંદ મોતીચંદ, શા મગનલાલ હરજીવનદાસ, શા બાબુભાઈ ખીમચંદ, શા ફલચંદ ખુશાલદાસ, શા ભીખાભાઈ ભુદરદાસ, શા મેહનલાલ દીપચંદ, શા નગીનદાસ હેમચંદ. શા સાકરલાલ માણેકચ દ, શા હીમતલાલ ભગવાનજી, શા હેમચંદ ગાડાલાલ, શા. નંદલાલ ખુશાલ, શા ગુલાબચંદ અમરચંદ, શા હીરાલાલ ગીરધર, શા અમૃતલાલ કેશવજી.
૬૪ વરસના લાંબા ગાળામાં સભાએ જે વિકાસ સાધે છે. તે અનેક સાહિત્ય સેવકેની અસીમ કૃપાનું જ પરિણામ છે. અનેક વ્યક્તિઓને સભાને સમયે સમયે સાથ મળતો જ રહ્યો છે. તે સૌને વ્યક્તિગત આભાર ન માનતા આ તકે સમગ્ર દષ્ટિએ આભાર માનીએ છીએ. અને આગમ પ્રભાકર મુનિ મહારાજ શ્રી પુણ્ય વિજ્યજી મહારાજ જેઓ શ્રી ની કૃપાને અંગે આ સભા સાહિત્ય પ્રકાશનનું ગૌરવ ભર્યું કાર્ય કરી શકેલ છે. અને આ સભાની પ્રગતિ માટે જેઓશ્રી સતત કાળજી રાખી રહ્યા છે. તેઓશ્રીનો, તેમજ નયચક્ર જેવા ડણ ગ્રંથના સંપાદન અંગે જેઓ શ્રી અવિરત શ્રમ લઈ રહ્યા છે અને સભાની સાહિત્ય પ્રકાશનની પ્રવૃત્તિને શેલાવી રહ્યા છે તે મુનિ શ્રી જ બૂવિજ્યજી મહારાજને પણ આ તકે આભાર માન્યા વિના રહી શકતા નથી. અમે ઈચ્છીએ છીએ કે ઉભય મહાત્માઓના સહકારથી સભા વધુને વઘુ સાહિત્ય પ્રકાશન કરવા ભાગ્યવંતી બને.
અંતમાં, સાહિત્ય પ્રકાશન, શિક્ષણ પ્રચાર અને સમાજ સેવાના કાર્યો કરવાની જે અનેક મનોકામના સભાના દિલમાં ભરી પડી છે તે સિદ્ધ કરવા સભા ભાગ્યશાળી બને તેવી પરમ કૃપાળુ પરમામા પાસે પ્રાર્થના કરી અમે વિરમીએ છીએ.
વિઠ્ઠલદાસ મૂળચંદ શાહ જાદવજી ઝવેરભાઈ શાહ
ઓ. સેક્રેટરીઓ

Page #18

શ્રી આત્માનંદ જૈન સંવત ર૦૧૫ના આસો વદી અમાસના રોજ
આવક
શ્રી જ્ઞાન ખાતેઃ
૧૬ ૬-૦૦
૮૭–૩૧
પુસ્તક વેચાણનાઃ પસ્તી વેચાણ તથા પરચુરણ આવક: પુસ્તક વેચાણના નફાના જ્ઞાન ખાતે તૂટના સરવૈયામાં લઈ ગયા તે
૩૦-૬પ
૧૯૯૬-૫૮
૨૫૭૦-૫૪
શ્રી આવક ખાતે:
૪૦-૦૦
૨૨૨૪-૦ ૦
વાર્ષિક ઃિ મકાન ભાડા ખાતે વ્યાજ ખાતે લાઇફ મેમ્બર્સના સ્વર્ગવાસને હવાલે
;
૫-૦૦
૧૫૦ ૦
૪૨૫૯-૦૦
કુલ રૂપીઆ...!
૬૮૨૯-૫૪
-
અમારા રીપોર્ટ મુજબ
ભાવનગર તા. ૧-૫-૬૧
Sanghasi & Co. ચાર્ટર્ડ એકાઉન્ટન્ટસ

Page #19

સભા ભાવનગર પુરા થતા વર્ષને આવક–ખર્ચને હિસાબ
પ્રય
૨૦-૯૯
શ્રી જ્ઞાન ખાતે:
સ્ટેશનરી પરચુરણ તથા તાર ટપાલ: આત્માનંદ પ્રકાશ પુસ્તક પરની તૂટના શ્રી ખર્ચ ખાતે
૨૫૪૯-૫૫
૨૫૭૫૪
પગાર:
૧૮૦૦-૦૦
વ્યાજ
૮૭૫-૭૫
પેપર ખર્ચઃ
૪૮૫-૭૮
૧૨૫-૦૨
૨૦-૦૦
૩૩×૩૩
વીમા ખર્ચ: ઉજમબાઈ જૈન ધર્મશાળા મદદ: વૃદ્ધિચંદ્રજી જૈન પાઠશાળા મદદ પરચુરણ ખર્ચ ઇલેકટ્રીક ખર્ચ: લાઈબ્રેરી ખર્ચ સ્ટેશનરીઃ તારટપાલ શ્રી ખર્ચ કરતાં આવકના વધારાના :
સરવૈયામાં નિભાવ ફંડ ખાતે લઈ ગયા તે
૪૯,૭
૩–૫૯
૪૦૬-૦૬
૧૨૯૪
કુલ રૂપીઆ
૨૮ર૯-૪

Page #20

શ્રી જૈન આત્માનંદ સંવત ૨૦૧૫ના આસો
-
ફંડ તથા દેવું
શ્રી નિભાવ ફંડ ખાતે :
ગયા વર્ષના સરવૈયા મુજબ : ઉમેરે : વર્ષ દરમ્યાન વધારાના આવક – ખર્ચ ખાતાના હિસાબ મુજબ
૩૦૮૬-૧૬
૧૮૨-૯૪
* ૩ર૬૯૦૩ર
શ્રી ફંડ ખાતે :
પેટ્રન તથા લાઇફ મેમ્બરશીપ ફંડ ખાતે: ગુજરાતી સીરીઝ ખાતે : જયંતી ફંડ ખાતે : જ્ઞાન ખાતે, પુસ્તકો છપાવવા માટે : જુદા જુદા ફંડ ખાતે :
૭૪૯૮૭– ૦ ૩૫૬ પ૧-૦ ૧૪૬૯૪-૭૨
ર૩પ૧-૭૧ ૧૩૬૬૫–૫૩
૧૪૧૩૪૯-૯૫
શ્રી દેવું :
ડીપોઝીટ : પરચુરણ દેવું :
૫-૦૦૧ ૩૮૩-૪૬
* ૪6૭-૪૬
કુલ રૂપિયા
૧૪૮૬૯૭-૪૪ ઓડીટ રીપોર્ટ અમોએ ઉપરનું શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા, ભાવનગરનું સંવંત ૨૦૧૫ના આસે વદી અમાસના રોજ પુરા થતા વર્ષનું સરવૈયું તથા તેજ દિવસે પુરા થતા વર્ષને આવક– ખર્ચને હિસાબ, ચેપડા તથા વાઉચરે તપાસેલ છે અને તે બરાબર માલુમ પડેલ છે. ભાવનગર
Sanghavi & Co. તા. ૧-૫-૬૧
ચાર્ટર્ડ એકાઉન્ટન્ટસ

Page #21

૩૪૫૭૭-૭૫
૯૪૭૯૨-૦૯
સંભ --ભાવનગર વદી અમાસના રોજનું સરવૈયું
- મિક્ત તથા લેણું શ્રી જ્ઞાન ખાતે વેચાણ પુસ્તક સ્ટોક : -
૨૦૫૭૨-૭૫ કાગળ તથા અન્ય સ્ટોક :
૨૮૮-૬૯ પુસ્તક તૈયાર કરવામાં થયેલ ખર્ચ : | ૩૬૨ ટે જ્ઞાન ખાતે તૂટના :.
::., 1999શ્રી મકાન ખાતે : શ્રી ઈન્વેસ્ટમેન્ટસ : ભાવનગર સટેટ ટ્રેઝરી બેન્ડઝ :
૧૦૦૦૦-૦૦ શ્રી મહાલક્ષમી મિલ્સના શેરોમાં :
૨૦૦-૦૦ શ્રી લેન (તારણ વગરની) : શ્રી ડીપોઝીટ તથા લેણું? બુકસેલર્સ:
૬૯૪-૫૬ ભાડુતે પાસે
૧૦૩૮-૫૯ ડીઝીટ :
૩૦-૦૦ પરચુરણ લેણું ?
૫-૦૦ શ્રી બેન્ક બેલેન્સ તથા રેકડ પુરાંત બેન્કમાં સેવીઝ ખાતામાં :
૨૬-૦૦ બેન્કના કરંટ ખાતામાં :
૩૫૪૫ ૩૭ સ્ટેમ્પ :
૫-૬૨ શ્રી રોકડ પુરાંત ઃ
૩૦૫-૦૩ શ્રી. સરવૈયા ફરના :
૧૦૨૦૦-૦૦
૧૩૦-૩૮
૧૮૪૮-૧૫
૫૯૫-૦૨
૨૪-૦૫
_કુલ રૂપિયા |
૧૪૮૬૯–૪૪

Page #22

શ્રી જ્ઞાન ખાતે :
પુસ્તક વેચાણુના પુસ્તક વેચાણના નફાના
શ્રી જૈન આત્માનઢ સંવત ૨૦૧૬ના આસા વદ અમાસના રાજ
આવક
પરચુરણ ઉપજ તથા પસ્તી વેચાણુના
આત્માન પ્રકાશ પુસ્તક પરૢ તથા પછના સભ્યાને મેકલેલ અંકના મા
શ્રી આવક ખાતે :
વાર્ષિક પી
મકાન ભાડા ખાતે
સ્વર્ગવાસના હવાલા
શ્રી ચાલુ વર્ષોંની તૂટના સરવૈયામાં લઈ ગયા તે
કુલ રૂપિયા
૯૧-૪
૪૬૩–૧૨
૧૧૮-૧૩
૪૨૬૬-૦૦
૨૫-૦૩
૨૧૭
૨૫૦૦
૪૩૮-૬૫
.૨૪૪૫૫૦
236
૫૫૮–૪૪
૨૯૦૩-૫૯

Page #23

સભા-ભાવનગર પુરા થતા વર્ષના આવક-ખર્ચના હિસાબ
ખર્ચ
શ્રી જ્ઞાન ખાતે
પરચુરણ ખર્ચ
આત્માનઃ પ્રકાશ પુસ્તક પછની તુટના
શ્રી જ્ઞાન ખાતાની બચતના
વ્યાજ
પરચુરણ ખર્ચ
લાઇબ્રેરી ખર્ચ
શ્રી ખર્ચ ખાતે
પગાર
આત્માનઃ પ્રકાશ પુસ્તક ૫૬ તથા ૫૭ના અકે મેમ્બરાને મેાકલેલ તેના ખર્ચના
વીમા ખર્ચ
વર્તમાનપત્ર ખર્ચ
સરવૈયામાં લઈ ગયા તે
લેકટ્રીક ખ
વૃદ્ધિચદ્રજી સામાયિક શાળા
ઉજમબાઈ જૈન કન્યાશાળાને ગ્રાંટ
પાસ્ટેજ ખચ
માનપાન તથા મેળાવડા, સ્ટેશનરી ખ
શ્રી સરવૈયા ફેરના લખી
.' 'Ç'
બચ્ચ
વાળ્યા
a
કુલ રૂપિયા
home
૨૨૩૧-૨૬
૨૭૦૩૬૪
ja૫૦૦
૪૨૬૦૦
પર ૧૨
૨૧૮૩૨૨
૪૨૨-૨૮
૪૧૨-૦૩
૫-૬૫
૬૪-૭૫
૨૦-૦૦
૧૨૫-૦૦
૧૮-૭૫
૪-૮૭
0194
૪૯૩૮-૬૫
૭૯૬૨-૪૨
૧૫૨
૧૨૯૦૪-૧૯
מישל

Page #24

શ્રી જેને આત્માનંદ સંવત ૨૧૬ના આસો વદી
ફંડ તથા દેવું
શ્રી ફંડ ખાતે
પેટ્રન તથા લાઈફ મેમ્બરશીપ ફંડ ખાતે | ગુજરાતી સીરીઝ ખાતે જયંતી ફંડ ખાતે : જ્ઞાન ખાતે, પુસ્તકે છપાવવા માટે : જુદા જુદા ફડ ખાતે ?
૭૪૮૩૮૩૬૫– ૧૪૯૧-રરર
૨૭૧૦–૦૭
::
૨૦૦૪૮-૨૫.
૧૪૮૧૬–૦૭
શ્રી ડીપોઝીટ તથા પરચુરણ દેવું?
૨૫-૦૮
ડીપોઝીટ : પરચુરણ દેવું?
૫૩૫–૨૩
૬૩૦–૨૩
કુલ રૂપિયા |
૧૪૮૭૯–૩૦
એડીટર્સ રીપોર્ટ અમોએ ઉપરનું શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા, ભાવનગરનું છે', ર૦૬ના આસો વદી અમાસના રોજ પુરા થતા વર્ષનું સરવૈયું તથા તેજ દિવસે પુરા થતા આવક–ખર્ચને હિસાબ સભાના ચોપડા તથા વાઉચર સાથે તપાસેલ છે અને બરાબર માલુમ પડેલ છે. ભાવનગર
Sanghavi f Co. તા. ૧–૫–ા
ચાટ એકાઉન્ટન્ટ

Page #25

સભા- ભાવનગર વહી અમાસના રોજનું સરવૈયું
મિલ્કત તથા લેણું
૧૯૮૫રપી.
૨૩૪-૭૫ ૩૪૨૩-પ૩ ૭૩૮૭-પ૯
૩૦૮૮-૩૭ ૯૪૭૯૨-૦૯
૨૦૦-૦૦ ૬૦૦-૦૦
૬૨૦૦-૦૦ ૧૩૨૦-૩૮.
શ્રી જ્ઞાન ખાતે ઃ વેચાણ પુસ્તક સ્ટેક : કાગળ સટોક : પુસ્તક યાર કરવામાં થયેલ ખર્ચ :
જ્ઞાન ખાતે તુટના : શ્રી મકાન ખાતે ઃ શ્રી ઇનવેસ્ટમેન્ટસ
શ્રી મહાલક્ષ્મી મીસના શેરોમાં :
શ્રી ભાવનગર ઈ. કુ.માં ફિકસ ડિપોઝીટ શ્રી લેન : તારણ વગરની શ્રી લેણું :
બુકસેલર્સ : ભાડુતે પાસે ઃ સ્ટાફ પાસે ઃ પરચુરણ લેણું : શ્રી એડવાન્સીઝ :
શ્રી મકાન રીપેર કામ માટે : શ્રી ડીપોઝીટ : શ્રી બેન્ક બેલેન્સ તથા રોકડ પુરાંત :
બેન્કમાં સેવીંઝ ખાતામાં બેન્કમાં કરંટ ખાતામાં : સ્ટેમ્પ :
રોકડ પુરાંત : શ્રી નિભાવ ફંડ ખાતે : ચાલુ વર્ષની તુટના આવક-ખર્ચ ખાતાના
હિસાબ મુજબ : બાદઃ ગયા વર્ષના નિભાવ ફંડની બચતના:
પ૩૩-૬ર. ૧૨૮૨–૨૮ ૩૫૫-૦૦ ૩ર૩૭૮
૨૫૦૪-૬૮
૫૮૮૫-૦૦
૩૦-૦૦
૨૦૬૯-૦૦ ૨૪૫૨-૪૭
૪૮-૦૩ ૨૭૬-૮૭
४८४६-३७
૫૫૮૯-૪છે.
૩૨૬૯-૦૩ કુલ રૂપિયા |
૨૩ર-૪૧ ૧૪૮૭૯૭–૩૦

Page #26

*
* *
*
*
સં. ૨૦૧૬ ની સાલ સુધીમાં થયેલ પેટ્રન સાહેબની નામાવલિ ૧ શેઠ ચંદુલાલ સારાભાઈ મોદી બી. એ. ર૯ શાહ લવજીભાઈ રાયચંદ' ૨ રા બ, શેઠ કાન્તિલાલ ઈશ્વરલાલ જે. પી. ૬૦ પાનાચંદ લલુભાઈ ૩ શેઠ રતીલાલ વાડીલાલ
૩૧ શેઠ કસ્તુરભાઈ લાલભાઈ ૪” માણેકલાલ ચુનીલાલ જે. પી. ૩ર ” પરશોત્તમદાસ મનસુખલાલ તારંવાળ. ૫) કાન્તિલાલ બકેરદાસ
૩૩ મહેતા મનસુખલાલ દીપચંદ કમળેજવાળ ૬ રાવબહાદુર શેઠ નાનજીભાઈ લધાભાઈ ૩૪ શેઠ છોટાલાલ સુગનલાલ. ૭ ” ભગીલાલભાઈ મગનલાલ 5
૩૫” માણેકચંદ પોપટલાલ થાનગઢવાળા. ૮ રમણિકલાલ ભેગીલાલભાઈ
૩૬ શેઠ નગીનદાસ કરમચંદ સંઘવી ૯ મેહનલાલ તારાચંદ જે. પી.
૧૭ ઓકટર સાહેબ વલ્લભદાસ નેણશીભાઈ મહેતા, ૧૦ ) ત્રિભુવનદાસ દુર્લભદાસ
૩૮ શેઠ સકરચંદમેતીલાલ મૂળજી: 'કે ૧૧ ” ચંદુલાલ ટી. શાહ જે. પી. ૩૯ ” પ્રાગજીભાઈ ઝવેરચંદ
૪૦ » ખીમચંદ લલ્લુભાઈ ૧૨ " રમણિકલાલ નાનચંદ ૧૩) દુર્લભદાસ ઝવેરચંદ
૪” કેશવજીભાઈ નેમચંદ
૪૨ " હાથીભાઈ ગલાલચંદ ૧૪” દલીચંદ પુરૂષોત્તમદાસ
૪૩ ” અમૃતલાલ ફૂલચંદ : ૧૫ખાન્તિલાલ અમરચંદ
૪૪ વનમાળી ઝવેરચંદ ૧૬ રાવ બહાદુર શેઠશ્રી જીવતલાલ પ્રતાપશી
૪૫ " ખીમચંદ મોતીચંદ સરવૈયા ૧૭ ” ખુશાલદાસ ખેંગારભાઈ
કર” રમણલાલ જેસંગભાઈ ઉગરચંદ ૧૮” કાન્તિલાલ જેશીંગભાઈ
૪૭ ” મગનલાલ મૂળચંદભાઈ ૧૯ ” ચંદ્રકાન્તભાઈ ઉજમશી
૪૮ કેશવલાલ બુલાખીદાસ ૨૦ '' લક્ષ્મીચંદ દુર્લભદાસ
૪૯ ) ચીમનલાલ મગનલાલ ૨૧ ” કેશવલાલ લલુભાઈ
૫૦ * રતિલાલ ચત્રભુજ : ૨૨ શાહ ઓધવજીભાઈધનજીભાઈ, સેલિસિટર ૫૧ ” પોપટલાલ ગિરધરલાલ ૨૩ શેઠ મણિલાલ વન્માળીદાસ બી. એ. પર * કાન્તિલાલ હીરાલાલ કુસુમગર ૨૪ ” સારાભાઈ હઠીસીંગ
૫૩” સાકરલાલ ગાંડાલાલ વેલાણી ૨૫ ?” રમણભાઈ દલસુખભાઈ
૫૪ " હરખચંદ વીરચંદ ૨૬ જમનાદાસ મનજી ઝવેરી
૫૫ દુલલભાઈ વર્ધમાન ૨૭” હીરાલાલ અમૃતલાલ બી. એ. પદ” છેટાલાલ ભાઈચંદભાઈ ૨૮ મહેતા ગિરધરલાલ રચંદ કાળજવાળા ૫૭ ધ મતી પ્રભાવતીબેન હરખચંદ ગાંધી

Page #27

ક્રમાંક
લેખ
લેખક
૧૩
६८
૧૪
૧૫
૭૮
૧૭
૭૯
૧૮
દ
૨૧
૨૨
२3
२४
૨૫
૨૬
૨૭
પૃષ્ઠ સ્વાલંબન
અનુ. વિઠ્ઠલદાસ મૂ શાહ બુદ્ધિ, અને શ્રદ્ધા
બાલચંદ હીરાચંદ સર્વોદય
મુની શ્રી જ બુસૂરિશ્વરજી અંધ શ્રદ્ધા સામે જેહાદ
પરમાણુ દદાસ કુંવરજી અધ્યામ મૌકિતકે
અમરચંદ માવજી નિરંતર-વિચારવા લાયક સુંદર ભાવનાં મુની શ્રી લલણીસાગરજી દ્રવ્યનો ઉપચાર
વિઠ્ઠલદાસ મૂ. શાહે પુરુષાથને બધુ સુલભ છે
બાલચંદ હીરાચંદ શેઠ કરતુરભાઈ લાલભાઈને સન્માન પત્ર શેઠ ડોસાભાઈ અભેચંદ એ માગે નહિ જાઉં
ગોપાલ ધ્રુવ પ્રભુ પ્રીત
બાપુલાલ કાળીદાસ સંઘાણી ૯૬ ભ મહાવીરના અનુપમ સત્યાગ્રહું
••• .. .. ••• ૧૦૪ અનેકાંત દષ્ટિ
જયતિલાલ ભાયશ કર ૧૦૭ ધ્રુવ અને અધિવ
બાલચંદ હીરાચંદ ૧૦૮ પ્રભુદર્શન
બાપુલાલ કાળીદાસ સંઘાણી ૧૧૭ ભ, મહાવીરના સમયનો એક બે ધક પસંગ e અમરચંદ નાહટા ૧૧૩ ભૂલેથી જ્ઞાન વધે છે
બાલચંદ હીરાચંદ્ર ૧૨૩ સ્વ. સા. ‘સુશીલ’ને જીવન પરીચય
પરમાણુંદભાઈ ૧૨૯ સવ સિદ્ધિયે કારણ
શ્રી કાકા કાલેલકર ૧૩૩ બંધનો તોડવાં પડશે
શ્રી કેદાર નાનજી ૧૩૫ યુવાનીને જવા નો
| મોહનજીતસિંહ ૧૪૧ માયાળ
મુનિ શ્રી લક્ષમીસાગરજી ૧૪૩ ક્ષણ ભંગુર જીવન
બાલચંદ હીરાચંદ ૧૪૫ ઉત્તમ શીલ
અનુ, વિઠ્ઠલદાસ મૂ. શાહ ૧૪૮ ગુણથીજ મેટાઇ મળે છે
બાલચંદ હીરાચંદ્ર ૧૫૮ માનવે ચિત સુખ
કેદારનાથજી e ૧૬૦ પાસનવણ (પાશ્વ સ્તવન )
હીરાલાલ ર. કાપડીયા ૧૬૨ પયુષણ મહાપર્વ ઉજવે
મુની શ્રી લક્ષમીસાગરજી પાંચ વર્ષનું પ્રમુખ પદ્ય
| દીવેટ ૧૬૬ વ્યાકુલતા
બાલચંદ હીરાચંદ ૧૭૬ કમ બંધ અને પુરુષાર્થ
ચુનીલાવ વધ માન શહિ ૧૭૯ દીવાળી પર્વનું મહત્વ અને રિદ્ધિ સિદ્ધિ મુની શ્રી લક્ષ્મીસાગરજી | ૧૮૨
૨૯
૩૦
ર
૨
૩૬
ર
૧૬૫
४२
૪૩
४४

Page #28
Reg. No. B. 431 ચિત્તવૃદ્ધિની વૃત્તિ | ' હું પાપી જીવ છુ', આ હાથે કેટલાં એ પાપ થયાં છે. મારૂ" હૃદય તે કેમ પવિત્ર થાય ? ચિત્તશુદ્ધિનો આપણે તો વિચાર જ માંડી વાળવા. * આ પ્રકારના નિરાશાજનક વિચારો તન પાયા વગરના છે, કેઇન ચે ચિત્ત સર્જાશે અશુદ્ધ હોઇ શકતું નથી તે અમુક અંશે શુદ્ધ જ હોય છે અને ચિત્ત પોતે વિશુદ્ધ થવાના સ્વભાવવાળું છે. અને તેથી જ " માર’ ચિત્ત શુદ્ધ થાય તો સાર’ એવી વૃત્તિ જન્મે છે. એ વૃત્તિ જ્યારે બલત્તર બને છે ત્યારે પ્રવૃત્તિ સંભવે છે એટલે કે વૃત્તિ ફળીભૂત થવા માટે ક્રિયાત્મક બને છે. ક્ષિાત્મક વૃત્તિ એટલે પ્રવૃત્તિ. ચિત્તની પોતાના પરમ કલ્યાણ માટેની વૃત્તિ, તેની બીજી બધી વૃત્તિઓ કરતાં સ્વમાવિક રીતે વધારે બળવાન હોય છે, એટલે જેને ખરે. ખરે પરમ કલ્યાણ સાધવાની ઈચ્છા છે તેવા મનુષ્યની ચિત્તશુદ્ધિ વૃત્તિ અને પ્રવૃત્તિ સફલ ન થાય તેમ માનવું' એ પ્રાકૃતિક નિયમથી વિરુદ્ધ છે અને હાથે કરી સર્વનાશ અને અશુદ્ધિનાં આવરણને પિતા પરથી દૂર છે"કી દેવા તે સર્વ વાતે સમર્થ છે. - પારાય પ્રકાશક : ખીમચંદ ચાંપશી , શ્રી જૈન આત્માનંદ સભાવતી મુદ્રક : હરિલાલ દેવચંદ શેઠ : : આનંદ પ્રિન્ટીંગ પ્રેસ ભાવનગર, For Private And Personal Use Only