________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પ્રસંગોપાત્ત સત્ય પ્રગટે છે
આ કામો અને આ કાયલ એ ભેદ ઊપાડ પડી રાખવી જોઈએ, કારણ હઠીલા પણ બહું મન જાય છે. મતલબ કે પ્રસંગ પાતા માણસની સાચી નિર્માણ કરે છે. પિતાના સિદ્ધાંત ઉપર માછમ રહેવું ઓળખાણ થાય છે. તે વિના બધા જ સારા જણાય પણ બીજાઓ ઉપર આક્રમણ કરી પિતાના મંતવ્યો છે. સાચા ખોટા નિર્ણય થઈ શકતો નથી. બીજ ઉપર ઠેકી બેસાડવા પ્રયત્ન કરવો એ નરી
બાલિશતા છે. બીજાનું ગમે તેવું નુકશાન થાય અધ્યાત્મજ્ઞાન ઉપર લાંબું પ્રવચન સંભળાવનાશ તેની ફિકર નહીં કરતા ગમે ત્યારે પોતાનું જ હાંકે પણ પ્રસંગ આવતા ભષ્ટાચાર સેવવા માંડે છે. ત્યારે એ તે પેલા કાગડાના કાકારવા જેવું જ થવાનું. એ અધ્યાત્મજ્ઞાનની વાત એ છે પાકિસ્થમ એટલે પારકાને ઉપદેશ કરવા પૂરતું જ પંડિત પણ હોય સમ્યકત્વ તે અમને જ વરેલું હોય, બીજાઓને છે એ પણ સિદ્ધ થાય છે. કોઈ સારે આચાર તેનું જ્ઞાન કયાં છે ? એવી કલ્પના કરી પિતાને અળવે, સારા કર્મો કરવા, ધર્માર્થે દાનપુણ્ય કરવું કાકાર કરતા રહેવાથી સરલતા, જુતા અને સત્ય એ ઉપદે બીજાઓ માટે જ હોય. પિતાને એમાં ધારણ કરનારનું કાંઇ બગડવાનું છે જ નહીં, જેમ કશું લેવાદેવા નહીં. એવા વાતડીમાં કામડાની કેયલની મધુર સ્વર તરફ બધાઓનું આકર્ષણ વધતું પંક્તિમાં જ બેસે છે. કોયલ આમ વાયોલતા કરતી જ રહે છે તેમ સરલ અંત:કરણના સંત તરફ નથી, પણ પ્રસંગોપાત્ત ભૂધર આલાપ સંભળાવે છે. બધાઓની ભાવના એક સરખી વધતી જ રહે છે તેમ મનની સાચી ઓળખાણ થવા માટે કઠણ માટે જ હિતકર અને મિષ્ટ વયને બોલવાનું જ પ્રસંગની રાહ જોવી પડે છે.
પસંદ કરવું એ યોગ્ય છે. કઠોર વચને બેલવાથી
સાંભળનારના અંતઃકરણમાં કદી પણ સારી ભાવના થતી કહેવાનો મતલબ એ છે કે, મનુષ્ય હમેશ એક જ નથી. એ જાણી આપણા વિચારોને શુદ્ધ કરવાને સરખા રહેવું જોઈએ. વખત આવતા ખસી જવું કે જે પ્રપન અખંડ રીતે કરતા રહેવું જોઈએ. કાયર બની જવું એ અત્યંત નિંવ ગણાય છે. વડી પડી વખત આવે પાઘડી ફેરવનારને લોકે તરતજ અસત્યને ગમે તેવું રૂપ આપી તે સત્યમાં ખપા. માળખી જાય છે. અને એના શખની કશી જ કીંમત વવા પ્રયત્ન કરીએ તે પણ અસત્યનું સ્વરૂપ વખત લોકો આતા નથી, માટે મનષ્ય હમેમ સાવધાન રહી આવ્યે ઊઠાડું પડી જ જાય છે. ચાહે આપણે અસબોલવું જોઈએ. અને બોલ્યા પછી ગમેતેવું સંકટ ત્યને કોઈપણ પ્રસંગે આશરો લઈ છેતરપિંડી કરવી આવી પડતા પણ પિતાનો શખ સામે રાખવા પ્રયત્ન એ ઉચિત ન જ કહેવાય. શાસનદેવ બધાઓને સરકરો એ. એનો અર્થ એવો નથી કે, હઠીલાઈ ળતા અને સદબુદ્ધિ આપે એ જ અભ્યર્થના !
अविमृश्य कृतं कार्य पश्चात्तापाय जायते । न पतंत्यापदंभोधौ विमृश्य कार्यकारकाः ॥
વિચાર્યા વિના કરેલું કાર્ય પશ્ચાત્તાપને માટે થાય છે, અને જેઓ વિચારપૂર્વક કાર્ય કરે છે તેમને આપત્તિરૂપ મહાસાગરમાં પડવાને વખત આવતું નથી.
For Private And Personal Use Only
