________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી સુરપ્રભ જિન સ્તવનસ્પષ્ટાર્થ
ખૂબ વિનષ્ટ વૃક્ષ શાખા, પરિશાખાની પરિવૃદ્ધિ છાંડવાની રુચિ તથા ઉપાદેય તત્વને આદરવાની પામે નહિ. તેમ ધર્મનું મૂલ સત્ર દર્શન ન9 રૂચિ તે સમક્તિ જાણવું-તેવી જ રીતે તત્વાર્થ થતાં મોક્ષપ્રાપ્તિ થાય નહિ.
સૂત્રમાં પણ કહ્યું છે કે “તત્વાર્થ શ્રદ્ધાનં– ગુણરત્નાકરમાં સારભૂત જે સત્ર દર્શન તે સભ્યદર્શનમ –“ જીવાજીવાસવબંધસંવરશ્રી જિનપ્રરૂપિત ધર્મની શ્રદ્ધા રાખનારને નિજ રાક્ષસ્તત્વમ ” તેમાં જીવ તત્વ, સંવર હાય છે અર્થાત્ નય-નિક્ષેપ પક્ષ પ્રમાણ યુક્ત તત્વ, નિર્જરા તત્વ અને મોક્ષ તત્વ એ ચાર જિનપ્રરૂપિત તરવની યથાર્થ શ્રદ્ધા તે સદર્શન તત્વ ઉપાદેય છે તથા અજીવ, આસવ, બંધ, છે જે મોક્ષનું પ્રથમ સોપાન (પગથિયું) છે. એ ત્રણ તત્ત્વ આત્મગુણના રોધક હેવાથી હેય જ્ઞાન ગુણ વગરની ક્રિયા સંસાર વધારનારી
ની છે માટે ઉપાદેયની આદરવાની રુચિ તથા હેય કહી છે, કારણ કે સ. જ્ઞાન વગર સંવર થાય
તને છોડવાની રુચિ હોય તેને જ સમકિત નહિ, અને સંવર વિના સર્વ સમયે કર્મબંધ જાણવું. પણ માત્ર જિલ્લા બોલવાથી સમકિત થાય, અને કર્મબંધથી સંસાર વૃદ્ધિ થાય તે
= નથી, કારણ કે શ્રી જિનેશ્વર સમકિતનાં પાંચ સ્પષ્ટ છે. તથા સ. દર્શનારહિતને વ્રત પાલતા
લક્ષણ વિના લક્ષ્યનો અભાવ હોય એ છતાં પણ તત્વાર્થ સૂત્રમાં અત્રતી કહે છે.
ન્યાય છે. માટે ઉપશમ, સંવેગ, નિર્વેદ, અનુનિશ વતી” મિથ્યાત્વ શલ્ય, માયા શલ્ય,
કંપા અને આસ્તિક્યતા એ પાંચ લક્ષણે જે નિદાન શલ્ય, રહિત વ્રતધારી હોય તે વતી
જીવમાં ન હોય તે જીવને સમક્તિ છે એ કેમ
મનાય ? છે. કહ્યું છે કેભાવીજે રે સમક્તિ જેહથી રૂઅડું,
ઉપશમ-ક્રોધાદિ કષાયોને ઉપશાંત કરે. તે ભાવના રે ભાવે મન કરી પરવડે સંવેગ-સહજ નિરુપાધિક પરમાત્મ પદ જે સમક્તિ રે તાજું સાજું મૂલ રે, જે પ્રગટ કરવાની રુચિ.
તે વ્રત તરુ રે દીયે શિવપદ અનુકૂળ રે, નિર્વેદ-સંસારને તથા પગલિક વિષયને ત્રુટક અનુકૂળ મૂલ રસાલ સમકિત, હલાહલ વિષ સમાન જાણું તેથી નિવૃત
તેહ વિણ મતિ અંધ રે, થવાની રુચિ. જે કરે કિરિયા ગવ ભરિયા,
અનુકંપા-વપર જીવના દ્રવ્ય ભાવ પ્રાણ તેહ જૂઠે બંધ રે. વાત કરવાને પરિણામ નહિ.
શ્રીમાન્ યવિજય આસ્તિકતા-અનંતજ્ઞાની અને વીતરાગી માટે જો સમક્તિ મૂલ તાજું હોય, તે આમ શ્રી જિનેશ્વરનું એક પણ વચન અન્યથા વ્રતતરૂ શિવફલ આપી શકે, માટે મેક્ષ ન હોય એવી શ્રદ્ધા. ફલના ઈચ્છક પુરુષે સર્વથી પહેલાં સમકિત એમ સ. જ્ઞાન તથા સ, ચારિત્રનું મૂલરન પ્રાપ્ત કરવાને ઉદ્યમ કરે એ સાર છે, કારણ સ. દર્શન છે એમ જાણી શ્રી સૂર માટે સમકિત શી વસ્તુ છે તે જાણવું જોઈએ. પ્રભુજીએ દર્શન મેહનીય પ્રકૃતિને નાશ કરી
જીવાજીવાદિક નવ તત્ત્વનું સ્વરૂપ શ્રી અત્યંત શુદ્ધ નિપુણ ક્ષાયિક સમકિત પ્રગટ જિનેશ્વરના આગમ પ્રમાણે નય-નિક્ષેપ-પક્ષ કરી “અવિરતિપણાથી” પાંચ ઇંદ્રિય તથા પ્રમાણે યથાર્થ જાણી સહવું તથા હેય તત્વને મનને નિગ્રહ નહિ, તથા ષકાય જીવના વ્ય
For Private And Personal Use Only
