________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
७२
www.kobatirth.org
કરવાનાં પગલાં લેવાયાં છે. ગુજરાત, ઉદ્યોગ, વ્યાપાર, કલા, સમૃદ્ધિ-લક્ષ્મી, ધમ અને શિક્ષણમાં સંસ્કાર અને પાંડિત્યમાં આ હૅમ યુગમાં ભારતના બીજા ખીજા પ્રાંતા કરતાં ઉન્નતિના ઉચ્ચ શિખરે પહેાંચ્યુ હતુ.
મહારાજા કુમારપાલે વિધિપૂર્વક જૈન શ્રમણેાપાસક ધર્મની ઢીક્ષા-શ્રાવકનાં બાર વ્રત લીધા પછી પાતાના આખા સામ્રાજ્યમાં અહિંસાના વિજયનાદ ગજાવ્યે અમારી પહુ વગડાવ્યા. કાઈ પણ નિર્દેષ છત્રને કાઇ ન પીડે, ન સતાવે કે ન ત્રાસ આપે, દીનદુઃખીયા અને અનાથના બેલી રાજા હતા. · દુખ`લા કા નાથ થવામાં રાજાને ગૈારવ હતુ .રાજાએ પાતાના રાજ્ય માંથી ધર્મને નામે થતી હિંસા, પશુબલિદાન અંધ કરાવ્યાં. પેાતાના રાજ્ય સિવાયના બીજા રાજાઓ પાસેથી પણ કુમારપાલે અહિંસા પળાવી છે. આ બધું આપણા ચારિત્રનાયક સૂરિપુગલના ધર્મોપદેશનુ જ શુભ પરિણામ હતું. અપુત્રીયાના ધનને ત્યાગ. આ સિવાય એક મહાન કામ રાજાએ કર્યું છે જેને માટે શુર પ્રજા રાજાના સદાયે ઋણી રહ્યો છે.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી માત્માનંદ પ્રકાશ
હતું. તે ક-ધન લેવાનુ મહારાજા કુમારપાલે મા કર્યું હતુ. માં પુત્રિયાના ધનથી રાજ ભંડારમાં ૭ ૭૨ લાખ સેતામહારા આવતી હતી. રાજાને એના પ્રધાના અને સામાએ પણ આ કર માફ કરવાની ના પાડી હતી પર ંતુ સૂરિજીના ઉપદેશથી રાજાએ રાજીખુશીથી અપુત્રીયાનું ધન માક્ કર્યું હતુ. આ વખતે સૂરિજીએ કહેલ સમયેાચિત ઉપદેશ ખાસ સાંભળવા વૈશ્ય છે.
‘પુત્ર વગર મરી જનારાઓનુ ધન લેનાર રાજા તેને પુત્ર થાય છે અને સાષથી તે છેાડીદેનાર તુ ખરેખર રાજપતામહ ( રાજાએના દાદા ) છે. ”
આ વખતે સૂરછારા કહેવાયેલુ નીમ્ન પદ્ય પણ ચેાગ્ય જ છે
44
'नयम्मुक्तं पूर्वैरघुनघुषनाभागभरतવનુંવન સંતોષાવતિ ચશ્તીવિત્તમધુના प्रभृत्युवनाथैः कृतयुगकृतोत्पत्तिभिरपि ।
ભાવા
कुमार क्ष्मापाल ! त्वमसि महतां मस्तकमणिः " ( પ્રભાવક ચરિત્ર ) કૃતયુગમાં થયેલા રધુ, નહ્યુ( નહુષ ),નાભાગ અને ભરત વગેરે રાજાઆ એ પણુ અબળાના ધનને જે ન્હાતું છે।ડયુ તે રૂદતીવિત્ત તે... છેડયું માટે હું કુમારપાલ ! તું મેટા રાજામાં-મેટા પુરુષામાં મુગુટ સમાન છે.મુગુટણિ છે.
એ મહાન કામ છે; પુત્રીયાના ધનને ત્યાગ. આ પ્રસંગની કથા લાંખી છે એટલે નથી આપી પરંતુ મહારાજા કુમારપાલે અપુત્રીયાનુ ધન જેનુ અપરનામ ‘રૂદતીવિત્ત ? (જેના ઘરમાં પતિ અને પુત્ર ન હેાય, એકલી સ્ત્રી,
'
અર્થાત્ ભારતી રાજાવલીના ઇતિહાસમાં
માતા, પત્ની કે વ્હેન વગેરે ગમે તે હાય તેનુંરાજાનું આ ધકૃત્ય અદ્વિતીય અપૂર્વ છે.
બધુ ધન રાજા લઈ જતા. આ પ્રસ ંગે સ્ત્રીઓ ને પતિ, પુત્ર અને ભાઇના શેકનું રુદન ચાલતું ડાય ત્યાં ક્ષત ઉપર મીઠું ભભરાવવાની જેમ રાજનૈતિક બધું ધન લેવા આવતા અને લઇ જતા. આથી શ્રીએ ખૂબ રડવી જેથી આ કરનુ નામ રૂતીવિત્ત કહેવામાં આવ્યુ' છે. )
હૈમયુગ, સુવર્ણ યુગ હતા એનુ જવલંત ઉદાહરણ જોવું હાય તેા એક જ વસ્તુથી જણાઇ આવે છે. આ સમયે એકલા પાટણમાં જ ૧૮૦૦ કરાડપતિએ વસતા હતા.
For Private And Personal Use Only
સૂરિજીના ઉપદેશથી મહારાજા કુમારપાલે સાત વાર સ ંઘ કાઢી, સંઘપતિ બની, છરી”
