________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
הבהלהבהבתכתבותכתבתכתבתכתב
US Sm
ધર્મ-કૌશલ્ય. આ
E
תכתב
US LEUCLISUELÇUCULUCULUCUC
(૭૬)
ઉત્સાહ-zeal ધર્મને નુક્સાન જેટલું કર્યું છે અને સત્યને વિકૃતરૂપે કેઈએ બતાવ્યું નથી જેટલું
લબલબ કરતી જીભે અને વખત વગરના ઉત્સાહે કર્યું હોય છે. ધર્મની બાબતમાં ઉત્સાહની જરૂર છે એની ઘો, એ તે શાંતિની સરિતા છે; એટલે વખતની ના નથી, પણ તે વખતસરને હવે ઘટે ધર્મ એ પસંદગી કરવામાં આવે અને આક્ષેપક શિલી મૂકી તે મહાન ચીજ છે એ માટે ઉત્સાહ જરૂરી છે. દેવામાં આવે તો ધમખ્યાનની જરૂર સારી અસર થાય. પણ તે માટે વખત શું જોઈએ. કવખતે ઉત્સાહ આની સાથે સત્યને લેવામાં આવ્યું છે અને બતાવવામાં આવે તે વાત વટકી પડે છે અને મારી બતાવ્યું છે કે ધર્માખ્યાનને વખત પસંદ કરે ઘટે, જાય છે. તમે ધર્મની બાબતમાં ખાસ ધ્યાન રાખીને અને તે લબ લબ ન હોવું ઘટે તેમ સત્યને પણ જોશો તો તમને માલુમ પડશે કે એમાં કવખતનો વખત હાવ ઘટે અને તે ધામધામિયું અથવા ઉત્સાહ નકામે નીવડે છે. વખત જ્યારે થયા હોય અવાજ કરનારું ન હોવું ઘટે. આ બાબતમાં બેદર. ત્યારની વાત જુદી છે. તે વખતે જે ગાણું ગાવામાં કાર રહેવાથી વાત મારી જાય છે અને સત્યને આવે અથવા ધર્મની વાત કરવામાં આવે તો પાગ્ય નકસાન પહોંચે છે. એટલે સાચી વાત કહેવી હોય થઈ પડે છે અને સામે ઉપર તેની અસર ની પાવી તે તેને અવસર બરાબર પસંદ કરો ઘટે અને શકાય છે. વખતે વાત શેભે અથવા મારી ને જય ભાષા મધુરી હોવી ઘટે. આ બન્ને બાબતમાં જેઓ અને ધર્મ શાંતિનું વાતાવરણ ફેલાવનાર તત્વ હોવાથી બેદરકાર રહે છે તેઓ સત્યને પણ ધમખાનની તે સહેજ સાજમાં મળી જાય તેવી ચીજ નથી. આ જેમ ફાંસીએ ચઢાવે છે. અને વાત એટલે સુધી વધી બે બાબત બરાબર યાદ રાખવા જેવી છે, તેમાં જે જાય છે કે વાત મારી જાય છે અને સત્ય પણ ગફલતી કરે છે તે ખત્તા જરૂર ખાય છે. આપણે અસત્યનું બીજ થઈ જાય છે, અથવા ટુંકમાં કહેતાં તે અનુભવ છે કે ધમનું આખ્યાન ચાલતું હોય, વાત પોતે મારી જાય છે, એટલા માટે સાચી વાતને
સ્મશાનમાં અને રોગીને જે બુદ્ધિ થાય તે જે કહેવાને પ્રસંગ શોધવા જેવો છે અને તેને પણ કાયમ રહે તે સર્વ પ્રાણુ બંધનથી જરૂર મૂકાઈ જાય. મધુર ભાષાએ જ્યારે અલંકૃત કરવામાં આવેલ હોય અથવા કોણ બંધનથી મૂકાય તે પ્રશ્ન પૂછવામાં તે સત્ય પણ જામે છે અને ધારી અસર ઉપજાવે આવ્યું છે તે બતાવે છે કે સર્વ બંધનથી તે જરૂર છે. કવખતે તે પણ શોભતું નથી. ધર્મ માણસ આ મૂકાય પણ એમાં વાંધે એક છે કે ધર્માખ્યાનની રીત ધર્માખ્યાનને વખત પસંદ કરે અને તે પણ તક-પ્રસંગ જરૂર શેધવી ઘટે, એ જેમ તેમ ચાલે મધુરી ભાષામાં હવે જોઈએ, એ પૂરતી ચીવટનું નહિ અને બધી વાત ચાલી જશે એમ ધારી લેવા પરિણામ છે. ધર્યાખ્યાન અને સત્યને આ રીતે જવું પણ નથી.
વખતસરની અને મધુરી ભાષામાં જોડવાની વાત અને ધર્માખ્યાન આક્ષેપક શૈલીએ ન કરવું ખૂબ વિચારણું માગે છે.
મૌક્તિક Nothing has wrought more prejudice to religion or brought more disparagement upon Truth than boisterous and unreasonable Zeal.
-Bazrow
For Private And Personal Use Only
