________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
२४०
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
સઘળું સાધ્યું.) ભગવાનના ચરણકમળની
ગાથા ૬. ઉપાસનામાં આ પ્રથમ પગથિયું છે– નિજ ગુણ સબ નિજમાં લખે,
એટલે પછી મને-મધુકર યુગલની ખેંચ- ન ચખે પરગુણની રેખ રે; ખેંચાણ કરતા નથી. પુદ્ગલ પ્રત્યે આકર્ષાતે ક્ષીર-નીર-વિવરે કરે, નથી. પુદ્ગલનું આકર્ષણ બંધ થાય છે, એ અનુભવ હસમુખરે. (૬) પ્રણમુંડ કારણ કે ઇદ્રિ જ્યાં સુધી સ્વચ્છેદે છૂટી ફરતી
ગાથા ૭. હતી ત્યાંસુધી હરાયા ઢોરની પેઠે પુગલ નિર્વિકલપ ધ્યેય અનુભવે, માટે જ્યાં ત્યાં ઝાવાં નાંખતી હતી પણ હવે એ અનુભવની પ્રીત રે; તે તે મન સારથીની લગામમાં આવી ગઈ ઓર ન કબહુ લખી શકે, છે અને મનોનિગ્રહ તો પ્રથમ જ થઈ ચૂક આનંદઘન પ્રીત પ્રતીત રે. (૭) પ્રણમું. છે. આમ ઇદ્રિયવિજય પણ થાય છે. એટલે સ્તવનની ગાથા થી ૭ સુધીમાં ગતિઇંદ્રિયરૂપ ઘડે કૂદાકૂદ કરીને કમળ જેવા પણે અષ્ટાંગ યોગની સાધના ખૂબીથી મૂકી દીધી કમળ ચરણકમળને પીડા ઉપજાવતા નથી, છે એમ જણાય છે. કિલામણ કરતા નથી.
નિજ સ્વાભાવ એ શબ્દથી યમ-નિયમનું આમ મનોનિગ્રહ અને ઇંદ્રિયજય કય સૂચન કર્યું છે, કારણ કે નિજ સ્વભાવમાં પછી નિરાકુલ થયેલ મન-મધુકર શાંત થઈને આત્માનું સંયમન–નિયમન કરવું તે જ યમતટસ્થપણે સાક્ષીભાવે દષ્ટા થઈને બેસે છે. નિયમ છે. (૩) સ્થિર કર-એ ઉપરથી આસન રાગદ્વેષાદિ પરભાવનું કર્તા-ભોક્તાપણું છોડી બતાવ્યું છે. આસન એટલે સ્થિર થઈને દઈ, દષ્ટાપણે બધું જોયા કરે છે. પરભાવના સિવું
બેસવું તે, આત્મસ્વભાવમાં સ્થિર થવું, પ્રપંચમાં પડતું નથી, પારકી પંચાત છોડી આત્મામાં બેઠક કરવી તે આસન છે. (૪) દે છે. આ પ્રમાણે તે ચરણકમળની ઉપ
ની હા ધરે, એ ઉપરથી પ્રાણાયામ સૂચવ્યા છે કારણ સનાની અત્યંત નિકટમાં આવે છે. ભ્રમર પણ
ભર પગ કે બાહ્ય ભાવનું રેચન કરી, અંતરભાવનું કમળની ઉપાસના કરે છે, રસપાનને અનકળ પૂરણ કરી તેનું કુંભન કરવું, સ્થિર ધારી એ શીધ્ર સંસર્ગ થાય એમ અત્યંત નિકટ રાખવું-ટકાવી રાખવું તે પ્રાણાયામ છે. (૫) ટમાં આવીને બેસે છે, તેમ મનમધુકર પણ
ન કરે પુદ્ગલની ખંચ રે, એ ઉપરથી પ્રત્યાહાર પ્રભુના ચરણ-કમળનો આત્મસ્વરૂપાનુચર
કહ્યો-વિષમાંથી ઇંદ્રિયે જ પ્રત્યાહત કરી
લેવી. પાછી ખેંચવી તે પ્રત્યાહાર છે. (૬) ણને શીધ્ર સંસર્ગ–અનુભવ થાય એવી ઉપાસના કરે છે ને તેની અત્યંત સમીપમાં
સાખી હુઈ વરતે સદા-ન કદી પરભાવ પ્રપંચ
રે–એ ઉપરથી ધારણા-અડગ-એક નિશ્ચયઆવીને બેસે છે.
અવધારણું બતાવી (૭) સહજ દશા નિશ્ચય ગાથા પ.
જગે, ઉત્તમ અનુભવ રસરંગ રે-ઈત્યાદિ સહજ દશા નિશ્ચય જગે,
ઉપરથી અનુભવરસના પાનરૂપ ધ્યાનદશા ઉત્તમ અનુપમ રસ રંગ રે; વર્ણવી છે (૮) નિવિકલપ ધ્યેય અનુસરે, રાચે નહીં પરભાવશું,
અનુભવે અનુભવની પ્રીત રે-આ ઉપરથી નિજભાવશું રંગ અભંગરે.(૫) પ્રણમું સમાધિ સૂચવી છે.
For Private And Personal Use Only
