________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આપણું કલ્યાણ.
૧૪૫
છે કે “ ઇશ્વરની નિકટમાં રહો અને તમને નથી રહેતે તે પછી એ મનુષ્ય પ્રત્યે સાચો બીજી સઘળી વસ્તુઓ અસત્ય જણાશે.” કેવી રીતે થઈ શકે?” પ્રસિદ્ધ વૈજ્ઞાનિક એચ.
ભગવાનની વિશેષ વ્યાખ્યા અનાવશ્યક છે. જી. વેસ લખે છે કે “સંસારમાં આદિ અને જેની વેદ “સેતિ નેતિ” કરીને ભગવાનની અંતિમ વસ્તુ ધર્મ છે.”આજકાલ ધર્મ પ્રત્યે વ્યાખ્યા પૂરી કરે છે તેની વ્યાખ્યા આપણે શું આટલી શત્રુતા કેવળ એટલા માટે છે કે તે પોતે કહીએ ? મેં જાણી બુઝીને ઉપરની વિદેશીએ બુરાઈઓનો શત્રુ છે. ખરાબને ખરાબ જ જુએ આપેલી વ્યાખ્યા લખી છે તે વિષયમાં ખાસ છે. પ્રસિદ્ધ પાદરી ડીન ઇંજે (Dean Inge) તો વધારે શું કહી શકાય ?
સાફ કહી દીધું છે કે જે વ્યકિત જેવી હશે ઈશ્વર્યસ્થ સમશ્ય મત્તાનામાંmfR
તને ભગવાન તેવા જ દેખાશે અને જેને ભગ. येति विद्यामविद्यां च स वाच्यो भगवानिति ॥ १
છે. વાન જેવા દેખાશે તે સંસારની સાથે એવો જ
વ્યવહાર કરશે. જે કઈ એમ પૂછે કે ધર્મ જેનામાં સંપૂર્ણ એશ્વર્ય હોય અને જે
શી વસ્તુ છે તે તેને જવાબ એ જ છે કે – પ્રાણીઓના આવવા જવાને જ્ઞાન અજ્ઞાનને પણ જાણે છે તેને ભગવાન કહે જોઈએ.
धर्मस्य तत्त्वं विहितं गुहायां,
__ महाजनो येन गतः स पन्थाः ॥ એ ભગવાનને જાણ એ મહાધમ છે જે માગે મહાપુરુષો ચાલ્યા છે તે જ માર્ગ અને એ ધર્મનું પાલન કરવું એ જ એક માત્ર
છે, તે જ ધર્મ છે, તે જ કર્તવ્ય છે. પરંતુ કરયાણકારી છે. ધર્મ કે સંકુચિત વસ્તુ નથી.
સંસારમાં આપણે એવા ભ્રમિત ચિત્તથી ભટએ કઈ તર્કની વસ્તુ પણ નથી, ધર્મ તો તર્કથી
કીએ છીએ કે આપણને દુનિયાનું જ્ઞાન ઘણું જ પર છે. રેવ ડં. હેરી ઈમર્સન ફેંસડિકે
- ઓછું છે. એ સંસાર શું છે તે જ આપણે (Rev. Dr. Harry Emerson Fosdich) 141
નથી જાણતા. લખ્યું છે કે “ધર્મ, સંગીત, ધાર્મિક ક્રિયા
સંસાર કલાપ, પ્રેમ, ભલાઈ વગેરે કઈ પણ વસ્તુમાં લોકો ભૂલથી માની બેઠા છે કે પૈસે જ એવી કોઈ વાત નથી કે જે બુદ્ધિગમ્ય ન હોય. સમસ્ત સુખનું મૂળ છે. એપિકયુર (Epiપરંતુ જ્યાં સુધી સંસારમાં સૂર્યને પ્રકાશ છે
curus) સાફ કહી દીધું છે કે સંસારને વૈભવ ત્યાં સુધી આપણે એ વસ્તુઓની મહત્તાને મહાન સંપત્તિમાં નહિ, પણ ઓછામાં ઓછી ત્યારે જ પ્રાપ્ત કરી શકશું કે જ્યારે બુદ્ધિ- જરૂરિયાતમાં છે. ! પૈસો તો કામનાઓને સીમાને ઓળંગી જશું.”
પ્રજવલિત કરીને સંસારને વિષમય બનાવી દે આજકાલ બુદ્ધિવાદનું જોર છે, પરંતુ ધર્મ છે. ત્યાગ સંતોષનો જનક છે. રેનો વગર બુદ્ધિ કેવી રીતે પાશવી બની જાય છે (Reynolds) ઠીક લખ્યું છે કે-“પૈસે એટલે તેનું નિરૂપણ દર્શનિક બનશેને (Bunsen) ઓછો હશે તેટલી જ ઓછી ચિન્તા રહેશે.” કર્યું છે. તે લખે છે કે “હૃદયમાં ધર્મને પૈસા કમાવા, પ્રાપ્ત કરવા એ સહેલી વાત નથી. પ્રદીપ” સળગાવ્યા વગર બુદ્ધિના સંસ્કાર કેવળ અને એનું રક્ષણ કરવું તે તેનાથી પણ મુશ્કેલ સભ્ય પાશવતા અને છુપાયેલું જંગલીપણું રૂપે છે. પરંતુ એ પૈસાને સદુપયોગ કરે છે તે રહી જાય છે. માણસ “ઈશ્વર પ્રત્યે જ સાચે સૌથી વધારે મુશ્કેલ છે. પ્રસિદ્ધ ધનકુબેર
For Private And Personal Use Only
