________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી સિદ્ધચક્રજીનું અપૂર્વ માહાભ્ય
૪૫
હવે શ્રી અરિહંતે રાગદ્વેષને ય કેવા જ્ઞાન ન થાય ત્યાં સુધી મારે મૌનપણે રહેવું. અનુક્રમથી કર્યો તે જાણવું જોઈએ અને તે નિરંતર ધ્યાનમાં રહેવું. કેઈને અપ્રીતિ થાય જાણું આપણે પણ તે જ પ્રમાણે વર્તન કરીએ ત્યાં રહેવું નહિ. ઈત્યાદિ ઉત્કૃષ્ટ અભિગ્રહો તો આપણે પણ અરિહંત થઈ શકીએ. તે ગ્રહણ કરી રાત્રિ-દિવસ અપ્રમાદીપણુમાં કાલ અનુક્રમ જાણવા માટે આપણું પ્રથમ ઉપગારી વ્યતીત કરતા, સાડાબાર વર્ષોતરે ઉત્કટ આસને પ્રભુ મહાવીર અને અરિહંત પ્રભુનું ધ્યાન બેઠાં. શુકલધ્યાનના બીજા અને ત્રીજા પાયાના કરતાં તેઓએ અંગીકાર કરેલ અનુક્રમને, તેના મધ્ય ભાગમાં વર્તતાં કેવલજ્ઞાન પ્રગટ થયું. ગુણોનું સ્મરણ કરીએ. તે પણ આપણે જેવા કેવલજ્ઞાન પહેલાં અપાયભૂત રાગ-દ્વેષાદિ જવાથી મનુષ્ય હતા પણ પોતાનું બલવીર્ય ફેરવી કર્મ અપાયાપગમાતિશય પ્રગટ થયો. અપાયાપગશત્રુઓને જય કર્યો તેનું આપણે પણ અનુ. માતિશયના પ્રતાપથી સ્વાભાવિક વેરવાળાં તિકરણ કરવું જોઈએ. પ્રથમ મહારસ્વામીએ આ યા અને મનુષ્ય પોતાના વૈરભાવને મૂકી સંસારનું મૂલ સ્ત્રી છે એમ નિર્ણય કરી ગૃહસ્થા- દઈ તેમની નજીકનો પ્રદેશ સેવન કરતા હતા. શ્રમમાં દીક્ષા લઈ પ્રથમથી જ સ્ત્રીને સર્વથા અથૉત્ જે સ્થળે ભગવાન હોય તે સ્થળના કેટલાક ત્યાગ કર્યો. ત્યારબાદ સંસારમાં દુઃખનું કારણ ભાગ સુધી વરવાળા તિર્યો અને મનુપૈસા અથવા ધન છે એમ નિર્ણય કરી બાર ખ્યાના વૈરભાવ શાંત થઈ જાય, ત્યારબાદ કેવલમાસ સુધી યાચકોને અને બીજાઓને સર્વ ધન જ્ઞાનથી જ્ઞાનાતિશય પ્રગટ થયા, જ્ઞાનાતિશયથી આપી દીધું અર્થાત ધનનો ત્યાગ કર્યો. ત્યાર. ભગવાન અહંદ તથા મહાવીર લોકાલોકના બાદ સંસારનું કારણ સ્વજન કુટુંબ જ્ઞાતીનો ભાવને જાણતા થયા. ઉત્પાદ, વ્યય અને ધ્રુવ સ્નેહ છે અને ટૂંકમાં મનુષ્યનો સંસર્ગ છે, યુકત પદાથો અતીત, અનાગત અને વર્તમાન એમ જાણે સર્વથા ગૃહસ્થાશ્રમ ત્યાગ કરી એ ત્રણે કાલના દ્રવ્યોના અનંત પર્યાય દેખતા શ્રમણનિગ્રંથપણું અંગીકાર કર્યું. નિર્ગથ જાણુતા થકા વિચરતાં હતાં. થયા બાદ ગામ અને દેશને ત્યાગ કરી, ત્યારપછી પૂજા અતિશયથી દેવતાઓ, અરણ્યની અંદર એકલા ચાલ્યા ગયા. ત્યારબાદ ઈન્દ્રો, ભુવનપતિ, વ્યંતર, જ્યોતિષ અને એવા નિર્ણય ઉપર આવેલા છે કે એકલા ધ્યાનથી વૈમાનિકના દેવો આવી ભગવાનની ભક્તિ-સેવા તેમ એકલી તપસ્યાથી સિદ્ધિ નહીં થાય પણ કરવા લાગ્યા. ત્યારપછી વચનાતિશયથી દેશના જ્ઞાન અને ક્રિયા બેઉથી સિદ્ધિ થાય છે એમ દેવાને માટે દેવતાઓ પોતાની ભક્તિ જણાવતા નિશ્ચય કરી અતિ ઉત્કૃષ્ટી તપસ્યા અને તેની સમવસરણની રચના કરે છે. પ્રથમ વાયુકુમાર સાથે રાત્રિ અને દિવસ ધ્યાન ધરવા દેવ એક યોજન પ્રમાણ ભૂમિને શુદ્ધ કરે છે. લાગ્યા. કેઈ દિવસ વનમાં, તો કોઈ દિવસ વ્યંતર દેવ સુવર્ણ અને રત્નથી ભૂમિની પીઠિકા સમશાનમાં, કઈ દિવસ સૂના ઘરમાં કઈ બાંધે છે. પછી રૂપાને ગઢ અને સેનાના કાંગરા દિવસ વસ્તીમાં એ રીતે અનિયમિત વિહાર રચે છે. ત્યારપછી તિષી દેવ સોનાને ગઢ કરતાં અને મહાઉત્કૃષ્ટ ઉપસર્ગો સહન કરતા, અને રત્નના કાંગરા એમ બીજે ગઢ રચે છે. આત્માને આત્મિક ગુણેથી વાસિત કરતા, પૃથ્વી- વૈમાનિક દેવ રત્નનો ગઢ અને મણ રનના તલ ઉપર વિચરતા તે મહાત્માએ મહા કઠીન કાંગરા એમ ત્રીજે ગઢ રચે છે. ત્રીજા ગઢમાં અભિગ્રહો ગ્રહણ કર્યા હતા. જ્યાં સુધી કેવલ- સમભૂમિ ભાગમાં રત્નનો ચોતરો કરે છે. વચમાં
For Private And Personal Use Only
