________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જીવનની પ્રયોગશાળા.
- ૧૭..
તેથી તે આ ભયંકર બાબા સામે ઉસૂય શિષપણું રવીકારી લીધું. મરિચાએ જોયું કે પડ પણ માટે જ્ઞાની ભગવંત લાલબત્તી ધરતા જ શુશ્રુષા કરવાવાળો ચેલો મળ્યો, ચેલાએ જોયું કે આવ્યા છે. સંખ્યાબંધ કે એકાદ 94 ધર્મ ન પામે પોતે જે બીજ રોપવા માંગે છે એને એક પ્રતિષ્ઠા તે ચિંતા નહીં. પણ એ અધર્મ ન પામે એ ખાસ સંપન્ન વ્યક્તિની મહારા૫ મળી ! કપિલને સાચા તકેદારી ઉપદેશક રાખવી એમ થાળી પીટીને કહેતા ધર્મની પડી જ નહોતી. એણે તે સ્વમંતવ્ય વિસ્તાર આવ્યા છે. એટલે જ મરિચીના આ વચને એટલી વાની તમન્ના હતી; જે જુદી જુદી વિચારશ્રેણીધારા હદે સંચારભ્રમણ વધારી મૂક્યું કે જે ગાળામાં વહેતી મૂકી. આ રીતે એક નો મત નિકળે. (ચાલુ) બીજા બાવીશ તીર્થંકરે આ ભૂમિ ઉપર થઈ ગયા.
લેખક-ચેકસી કાંઠે આવેલું નાવ ભરદરિયે ધકેલાઈ ગયું ! જે આમા શ્રી કષભદેવ પ્રથમ તીર્થપતિના સમયમાં સાધુધર્મ સ્વીકારી ગણત્રીના વર્ષોમાં મુક્તિ લલનાનો જીવનની પ્રગશાળા ભો બની જત, એ પ્રમાદના સપાટામાં એટલી હદે ગબડી પડ્યો કે શિવસુંદરીની સેજ ત્રીજા આરામાં
અનુ-અભ્યાસી, તો અસંભવિત બની ! પણ એ પહેલાં મહારાય પ્રત્યેક મનુષ્ય પોતાના જીવનને એક પ્રયોગશાળા મરચીના જીવન સાતમી નરકના દ્વાર જેવા પડ્યા ! માનવી જોઈએ. એમાં તેને અનેક પ્રકારના અનુભવ બીજી નરકામાં પણ આંટા મારવા પડ્યા ! પિત થાય છે. એ અનુભવોને કાઈ મૌલિક સિદ્ધાંત કેવલ સગવડ અર્થે, પિતાની નબળાઈ અંગે—ધારણ સમજવામાં ઉપયોગ કરવો જોઈએ. જે માણસ કરેલ ત્રિદંડી વેશમાં ભવો વીતાવવા પડ્યા ! અને મનુષ્ય-જીવનના અનુભવને તત્ત્વદર્શન માટે ઉપએ અંગે ભેગી થયેલી મૂચ્છ-વાસના કે લાલસારૂપી યોગમાં નથી લેને તે બલબુદ્ધિ ગણાય છે. સંસારના ચીકાશ દૂર કરવા સારૂ સંખ્યા ધ વષીના આકરા અનુભવ આપણને કેટલીક સ્થાયી શિખામણ આપે તપ આદરવા પડ્યા ! માંડ ચેથા આરાના પ્રાંત- છે. આપણે તે અનુભવે તરફ દૃષ્ટિ ન રાખતા તે ભાગે મુક્તિ રમણનો આવાસ ભાળ્યો અને તે પણ શિખામણ તરફ દષ્ટિ રાખવી જોઈએ. સંસારના એકલા અને અટુલા તરીકે !
સઘળા મનુષ્ય સુખ તથા દુઃખને અનુભવ કરે છે. આ બધા માટે જવાબદાર જે કોઈપણું હોય એ રીતે તેઓ આખું જીવન કોઈપણ જાતની તે તે પેલો પ્રમાદ ! ચેલાની આકાંક્ષામાં સત્ય શિખામણ મેળવ્યા વગર જ વીતાવી દે છે, અર્થાત ભૂલાયું. વિદડીશ એ તે પોતીકી નબળાઈને લીધે એ મૃત્યુ પર્યત બાળક જેવી સ્થિતિમાં જ રહે છે. કલ્પેલી વરંતુ માત્ર છે. એ વાત જ એને ભૂલાવી દીધી ! કેટલાય મનુષ્યને ત્યારે જ જીવનના અનુભવોનું એમાં ધર્મ નહતો પણ પ્રભુ શ્રી યુગાદિના માર્ગમાં જ સત્ય સમજાય છે કે જયારે તેઓના જીવનને સારધમ હતું. એમના શ્રમણાશ્રમણે જે જીવન જીવતા ભાગ નીકળી જાય છે અને તેઓ તેને કંઈપણું એ જ સાચું હતું અને તેથી તે જેમને બેધ ઉપયોગ નથી કરતા. જેવી રીતે જર્મનીના સુવિખ્યાત પમાડના એ સર્વને અત્યારસુધી ત્યાં મોકલી આપતા. તત્ત્વવેત્તા શોધનહીરે બતાવ્યું છે કે મનુષ્યનો એ બધું એ વિસ્મરણ કરાવી દઈ, કપિલના પ્રશ્નના અનુભવ જ્યાંસુધી જ્ઞાનના રૂપમાં પરિણત થાય છે જવાબમાં “નરો વા કુંજરો વા” જેવું અધું સાચું ત્યાં સુધી જીવનનો સારભાગ નીકળી જાય છે. (When અને અર્ધ બેટું વચન ઉચ્ચરાવી દીધું! experience repens to wisdom, the
અહીં પણ ધર્મ છે” એ સાંભળતાં જ કપિલે rind of life is gone ). તેથી જે વ્યક્તિ
For Private And Personal Use Only
